Dat uitgeruste vakantiegevoel na de eerste werkdag al weer kwijt? Somber en afwezig achter je bureau? Het ligt niet aan jou, het is de post-vakantie dip. En je bent niet de enige. Voorkom dat de dip een depressie wordt: vijf tips.
Door Nelleke Koops
Die strandbar in die verborgen baai, die wijnvelden met dat bordje ‘Te koop’, die B&B tussen de olijfbomen. En dan dat jaarlijks terugkerende gevoel: zal ik…?
Vakantie is de perfecte gelegenheid om te dagdromen. Geen urenstress, geen deadlines of termijnen, geen klagende collega’s. Daar, onder die palmboom of in de voortent op de glamping, zie je het ineens glashelder. Misschien niet het complete wijnboerscenario, maar dan toch in ieder geval die kleine dingen die anders moeten. Je gaat eindelijk die cursus doen, meer tijd besteden aan acquisitie, efficiënter werken. Wellicht zelfs eens praten met die headhunter die je al maanden via LinkedIn lastig valt.
Prachtige inzichten, maar eenmaal terug in Nederland verdwijnen je goede voornemens al met de eerste aanblik van je uitpuilende inbox. Concentreren gaat moeizaam, je gedachten dwalen af. Na drie dagen achter je bureau voel je je lamlendig en lusteloos, in plaats van uitgerust en energiek. De vakantieverhalen zijn verteld, je gezonde kleur vervaagt en je moet weer mee in de ratrace die je ineens zo tegenstaat.
Jaarlijks heeft ruim een derde van alle werkende Nederlanders last van een post-vakantie dip, ook wel holiday blues. Hoogleraar Humbelina Robles Ortega van de Universiteit van Granada, stelt zelfs dat er sprake is van een heus ‘Post Holiday Syndrome’. Een vorm van depressie waarbij je ‘een diep gevoel van leegte’ ervaart, gepaard gaand met symptomen als vermoeidheid, angst, prikkelbaarheid, gebrek aan concentratie en onverschilligheid.
Natuurlijk zijn er ook genoeg mensen die met plezier weer aan het werk te gaan. Voor veel ouders met jonge kinderen bijvoorbeeld, voelt de zomervakantie meer als een paar weken survivalkamp. Ter plekke is het afzien, maar het is goed voor de bonding, zullen we maar zeggen. Na drie weken vakantie met drie kinderen onder de 5 was ik in ieder geval wel weer toe aan wat tijd voor mezelf. Maar de eerlijkheid gebied te zeggen, ook ik droomde die eerste werkdagen van een strandbar op Ibiza en miste bijna een deadline.
Arbeidspsycholoog Jessica de Bloom deed jarenlang onderzoek naar de relatie tussen werk, vakantie en de gezondheid van werknemers. Ze schreef er een boek over: ‘De kunst van het vakantievieren’. Een van haar bevindingen was dat werknemers hun psychische en lichamelijke gezondheid vóór de vakantie gemiddeld een 7 geven, tijdens de vakantie een 8 en na de vakantie weer een 7. Van een echt post-vakantie syndroom is volgens haar dus geen sprake, al kan het zijn dat mensen dat zo ervaren omdat de overgang zo plotseling is.
Vrouwen lijken iets gevoeliger voor dit sombere gevoel dan mannen. Uit onderzoek van autoverhuurbedrijf Auto Europe onder 1.000 mensen, bleek vorig jaar dat ruim de helft van de vrouwen zich neerslachtig voelde bij terugkomst op kantoor, tegenover 40% van de mannen. Vrouwen compenseerden dit gevoel door te gaan shoppen of door meteen een volgende vakantie te boeken. Mannen bestrijden de vakantiedip door meer alcohol te drinken en meer snacks te eten, aldus het onderzoek.
Aangezien de gemiddelde Nederlander sowieso een halve kilo schijnt aan te komen tijdens zijn vakantie, zijn er betere manieren om met de vakantiedip om te gaan:
1. Begin weer met werken op een woensdag of donderdag. Net als je op het punt staat je baan op te zeggen, is het weer weekend.
2. Houd je agenda de eerste dagen zo leeg mogelijk, zodat je genoeg tijd hebt om mails te beantwoorden, collega’s te vervelen met vakantiefoto’s en anekdotes en uitgebreid buiten te lunchen.
3. Houd dat zomerse gevoel vast door na je werk niet thuis op de bank te gaan hangen, maar te gaan eten op het strand, picknicken in het park of een avondwandeling te maken. Buiten bewegen is het beste middel tegen depressie. Laat ook de tv nog even uit. De zwoele, oneindige avonden, waarin je boek na boek las of filosofeerde over de zin van het leven, zijn niet alleen voorbehouden aan verre oorden. Kook een favoriet vakantiegerecht, stream wat tsjirpende krekels van Spotify en de nazomer kan beginnen.
4. Blijf realistisch. Houd desnoods een “Ik vertrek” marathon als je het gevoel hebt dat je wegglijdt. Een game lodge runnen in Zuid-Afrika of een agriturismo in Italië klinkt als een droom, maar is echt iets anders dan vakantie. Mis je de vrijheid? Bedenk dat die structuur van je werk ook veel goeds brengt: sociale contacten, het gevoel dat je zinvol bezig bent en, niet geheel onbelangrijk: geld. Dat je weer nodig hebt voor het laatste punt.
5. Boek een nieuwe vakantie. De grootste piek in geluksgevoel ervaren mensen vóór de vakantie, blijkt uit onderzoek. Met die voorpret kun je dus niet vroeg genoeg beginnen.