Stel. Je bent slim. Je hebt een universitaire studie op zak. Een leuke vriendengroep, een fijne baan en een mooi huis. Als een vriendin of een collega vraagt wat je plannen voor de toekomst zijn, haal je je schouders op. Eigenlijk hoef je niet meer zoveel. Je bent wel tevreden zo. Tevreden? Je toehoorder reageert alsof je net hebt verteld dat je aambeien hebt.
Door Zo Zuidas
Je wilt toch wel meer dan dit? Meer verdienen? Meer werknemers onder je? Gewoon voor jezelf beginnen als zzp’er misschien? Of je memoires schrijven? Iets.
Je hebt zoveel talenten. Jij kan zo mooi zingen, moet je niet kijken of je een producer kan vinden die een hit met je kan schrijven? Je omgeving kan zich niet voorstellen dat jij het wel prima vindt zo. Een hoogopgeleide vrouw zonder ambities is als een vegan die een frikandel eet. Onverenigbaar. Iets om je voor te schamen. Dus begin je zelf ook te twijfelen. Wat is er mis met me? Je begint je zoektocht. Leest zelfhulpboeken of bezoekt een goeroe in India. Maar er komt niets uit. Je was redelijk gelukkig, maar hoe meer je erover nadenkt, hoe ongelukkiger je wordt.
De Engelse filosoof John Stuart Mill schreef dat het beter is om een ontevreden mens te zijn dan een tevreden varken. Dat varken heeft immers geen idee wat het leven nog meer te bieden heeft. Maar wij zijn hoogopgeleid en slim, wij weten dat als je nog een paar stappen op de carrièreladder zet je misschien wel een huis aan de Prinsengracht met tuin kunt veroorloven. Waarom zou je niet streven naar het hoogst haalbare? Niemand wil dat varken zijn.
Dus volgen we een mindfulness cursus op zaterdagochtend, om daarna door te vliegen naar de sportschool, de verjaardag van je schoonmoeder en de supermarkt om het etentje met je vrienden voor te bereiden. En dat terwijl je zondagochtend toch echt nog die briefing voor maandag moet schrijven. Maar als jij degene bent die mindfulness niet nodig heeft, omdat je de rest van de dag vrij weinig te doen hebt en op zondag ook niet hoeft te werken, dan ben jij ambitieloos.
Tevredenheid op de Zuidas is iets om je voor te schamen. En niet alleen hier. Op de site City-Data vroeg een bankier anoniem aan zijn peers of zij zich ook wel eens schamen voor hun gebrek aan ambitie. Hij kreeg bijval. Ja, er waren er wel meer die het gênant vonden dat ze tevreden waren met de ton salaris die ze ontvingen. Tevredenheid is voor losers. En de tegeltjeswijsheden die je overspannen tante op Facebook en Instagram slingert – ‘Wie tevreden is met wat hij heeft, is de rijkste die er leeft – helpen ook niet het imago te verbeteren.
Maar tevredenheid moet uit de paarse broeken- en bloemige tuniekensfeer. Tevredenheid is een deugd die ook op de Zuidas gewaardeerd mag worden. De opvatting dat mensen. die geen hoger salaris, een hogere functie of een andere status najagen, niet hard werken, is onwaar. Uit onderzoek blijkt zelfs dat tevreden werknemers veel effectiever en zorgvuldiger werken. Ambitie kan leiden tot oogkleppen, waardoor ze het vermogen verliezen om onverwachte dingen op te merken. Dat leidt tot minder creativiteit en een lagere effectiviteit, zo schrijft Richard Wiseman in zijn boek The Luck Factor.
Schaamte is niet nodig. Sterker nog, geen ambities hebben, is beter dan het lijkt.