Frappez toujours: de titel van deze column mag u in de gebiedende wijs verstaan. Voor mijn standvastigheid bestaat een goede reden. De instituties die in columns kritisch moeten worden gevolgd, gaan namelijk methodisch en unverfroren hun onzalige gang, totdat iedereen te moe is om nog een vinger op te steken tegen hun immer uit nieuwe zakken uitgegoten bedorven oude wijn. En dan slaan ze toe.
Door Georg van Daal, advocaat te Den Haag
Ook de orde van advocaten volgt – zoals de Engelsen dat noemen: doggedly – die institutionele methode. Eén van de hoofdthema’s daarbij is dat immer meer red tape rond advocaat stagiaires moet worden gewikkeld en dat steeds meer hobbels moeten opgeworpen voordat je advocaat kunt worden.
De laatste parel aan deze kroon is het ordebericht van 13 december 2017 over de Beroepsopleiding Advocatuur 2020. De beroepsopleiding voor advocaat stagiaires is immers al zo verschrikkelijk lang geleden als 2014 in totaal andere vorm opnieuw ingevoerd, en werd in de grijze oudheid van 2015 nog eens behoorlijk aangepast. En voor apparatsjiks, ook die van de orde, is natuurlijk ondenkbaar dat iets dat in 2020 zo verschrikkelijk oud zal zijn als maar liefst vijf jaren, níet wederom volledig op de schop gaat. Anders zou immers de verborgen werkloosheid van al die apparatsjiks, ook die van de orde, zo naar aan het licht komen.
Bobo Van Tongeren lijkt niet alleen de hierboven beschreven institutionele gedragslijn te volgen, maar lijkt bovendien de gedwongen leden van de door hem voorgezeten landelijke orde van geen enkele vorm van intelligentie te verdenken. Dat blijkt zodra je een rondje tekstanalyse rondlaat op voormeld ordebericht. Gelukkig staat daarin dan wel dat het voorgenomen advocatuurlijke equivalent van de ariërtest is opgegeven, maar die zou überhaupt wel eens alleen kunnen zijn verzonnen als wisselgeld voor wat nu de ‘ingangstoets’ is gaan heten.
Dat gaat zo werken: Eerst laat je mensen afstuderen in de rechten aan een universiteit, met dusdanige vakken dat zij een toga-beroep kunnen uitoefenen. De wet bepaalt namelijk bindend welke opleiding je daarvoor met succes moet hebben afgerond. Dan laat je deze personen solliciteren en advocatenkantoren laat je tijd en moeite investeren in de werving van nieuwe advocaten. Die partijen sluiten daarop arbeidsovereenkomsten af voor de duur van de stage. Vervolgens beëdig je de betreffende nieuwelingen en laat je hen of hun werkgevers echt heel veel geld betalen voor een beroepsopleiding.
En pas dan volgt de schop in het kruis: de ingangstoets! Wie deze niet haalt mag niet verder als advocaat. Daar zit je dan met je voor een toga-beroep kwalificerende universitaire opleiding, je betaling voor een beroepsopleiding, de van je trotse oma gekregen nieuwe toga en je arbeidsovereenkomst. Met die laatste zit je werkgever dan ook lelijk in haar maag. Zij heeft voor een advocatuurlijke stage van drie jaren met veel moeite iemand aangenomen, die aan alle daarvoor geldende wettelijke eisen voldoet, maar helaas gaat het feest niet door. Mag ik even de retorische vraag stellen, anders dan de arbeidsrechtelijke? Is aan deze onzin überhaupt ooit een gedachte van meer dan één nanoseconde gewijd?
Ik analyseer verder graag nog het hemeltergende proza dat Van Tongeren en zijn collega’s uitstortten in het bericht van 13 december 2017, en dat zo duidelijk illustreert hoe diep zij hun publiek minachten. Zo zou de ingangstoets dienen om het ‘ongelijke instroomniveau’ op te heffen en zorgen voor een ‘hoger niveau’ van de instromers. Zoals een bekende televisiepersoonlijkheid in ander verband al eens vroeg aan onze blondste politicus: “HOE DAN?”
Een toets heft geen ongelijkheid op, een toets is een selectiemechanisme op een minimumniveau. Na de toets zijn degenen die de toets met de hakken over de sloot hebben gehaald opeens de slechtsten, al helemaal ten opzichte van hen die de toets foutloos aflegden, en tussen hen gaapt een grote ongelijkheid.
Het niveau van de instromers zou door de toets ook nog eens hoger worden. Hoezo? Welk niveau van wat? Het enige dat je aantoont met een toets, is dat sommigen daar beter in zijn dan anderen. Ik vermoei u niet met de rest van de inkoppers, want het is allemaal van hetzelfde niveau, geheel conform het streven van Van Tongeren.
Wat met deze aankondiging wel heel duidelijk is, is dat de apparatsjiks van de orde de toegang aan de poort van het advocatenwalhalla willen ontzeggen aan enthousiaste jongeren die aan alle wettelijke vereisten voor die toegang voldoen. En dat is iets dat echt alleen de wetgever mag doen. Dus foei! voor de orde en foei! voor bobo Van Tongeren.