Advocaten zijn gewend zelf degene te zijn die een ander van advies dient. Zij zijn de specialist, en kunnen met hun vakkennis de meest uiteenlopende vraagstukken oplossen. Zeker nu de advocatuur veranderingen ondergaat en de eisen die gesteld worden steeds hoger zijn, kunnen ze echter zelf soms ook wel wat hulp gebruiken. Op persoonlijk vlak, maar ook bij de samenwerking in de maatschap bijvoorbeeld. Partners geven het alleen niet graag toe. “Het is nog steeds delicaat. Maar het afbreukrisico is groter geworden, de noodzaak is toegenomen.”
Door Sanne van Brunschot
Op verschillende niveaus kan coaching voor advocaten van nut zijn. Een daarvan is het niveau van de maatschap. Om zich staande te houden in de veranderende juridische markt zou het verstandig zijn als partners kritisch kijken naar hoe de maatschap is opgebouwd, zeggen Saskia Gans en Marjorie Niggebrugge van ‘boutique consultancy’-bureau People & Potential vanuit hun prachtige stolpboerderij in het landelijke Middelie. “Waar het voorheen meer over de inhoud van het vak ging en de klandizie gemakkelijker vanzelf kwam, moeten advocatenkantoren zich nu zien te onderscheiden van de concurrent en voldoen aan de meer veeleisende cliënt. Als organisatie moet je dan wel kunnen bewegen,” zegt Niggebrugge.
Afstemming
Het is echter niet gemakkelijk om van binnenuit te zien wat er anders kan en moet – en om het daarover onderling eens te worden. Ieder heeft zijn eigen belang, zijn eigen visie en doelstellingen. Het gezamenlijke doel (winst maken) moet echter voorop staan. “En de kracht van de maatschap zit juist in het goed op elkaar aansluiten,” zegt Saskia Gans. “Daarom is in een maatschap afstemming tussen personen zo belangrijk.
“Advocaten zijn natuurlijk specialisten en heel intelligent. Maar dat betekent niet meteen dat je ook een goede manager bent of een goede maatschapcollega. Karakters kunnen behoorlijk botsen.” Omdat dat het kantoor niet ten goede komt, is het van belang dat mensen met bepaalde kenmerken een bepaalde rol vervullen binnen kantoor, is People & Potential van mening. Maten kijken onvoldoende naar het persoonlijk vlak bij de vraag of iemand een aanvulling is op het team, zegt Gans. “Je hebt toch een soort zakelijk huwelijk met elkaar. Dan moet je ook qua karakter bij elkaar passen. In directies en management zit dat mensenstuk er vaak nog niet in.”
Klinisch psycholoog en psychotherapeut Dick Freriks, tevens directeur van adviesbureau Ascender, herkent dat beeld. “In een maatschap ga je een zakelijke verbintenis aan, waarbij je je bewust bent van de wederzijdse afhankelijkheid. Je hebt elkaar nodig om te presteren, maar die noodzaak tot samenwerking stelt andere eisen aan je rol als advocaat. Als je met meerdere specialisten aan een zaak werkt, is het nodig om een collega aan te kunnen spreken op zijn prestaties. En dat is moeilijk.”
Conflicten
Hoewel het een hoop moeilijkheden zou besparen als dergelijke problemen in een vroeg stadium zouden worden gesignaleerd en verholpen, zijn maatschappen vaak te laat met het inschakelen van begeleiding. Dat bemerkt Marcel Wanrooy van adviesbureau GITP in zijn werk: “Advocaten wachten vaak te lang. Conflicten zijn dan al gerezen.” Dat heeft zeker ook te maken met het type dat de advocaat toch vaak is. “Ze hebben meer dan andere beroepsgroepen het gevoel dat ze het zelf wel kunnen oplossen. En dat is onterecht. Ook professionals kunnen flink ruziën. Advocaten hebben autonomie nodig, hun werk laat zich niet vastleggen in vaste functies. Dat vrije spel van krachten veroorzaakt ruis en botsingen.”
Toch is het niet vreemd dat partners twijfelen over het inschakelen van hulp. Saskia Gans van People & Potential: “Het is best wel confronterend wat ze aangaan, het is niet even een teambuildingsdag. Ze zullen commitment moeten tonen en openheid moeten geven. En soms moeten wij vrij hard en direct zijn, omdat we anders niet tot de kern komen.” Ze vervolgt: ” Mensen hebben de neiging zich te gaan verdedigen, maar het lucht vaak op om te lezen waarom ze elkaar niet goed begrijpen. Als er een rapportage ligt wordt het acceptabel.” En vaak valt de coaching reuze mee. Niggebrugge: “Het is heel mooi als iemand die aanvankelijk vrij wantrouwend een traject inging, op een gegeven moment merkt: ‘O, het gaat hierover. Het is niet zo eng als ik dacht.'”
Balans
Ook op het niveau van de individuele advocaat kan coaching nodig zijn. Want, zegt psycholoog Dick Freriks van Ascender: “De eisen die aan partners worden gesteld zijn hoog. Ze zijn enorm vakgericht, maar moeten in een maatschap ook leiding geven aan een team, anderen coachen, zorgen voor leverage. Dat zijn dingen waarvan ze denken: dat is lastig, dat is mijn werk helemaal niet, ik moet uren maken. Ze maken een evolutie door van specialist naar ondernemer. In die persoonlijke ontwikkeling is coaching meer dan nodig.”
En daarin niet alleen. De hoge werkdruk zorgt voor meer problemen. Wanrooy: “GITP begeleidt regelmatig vrouwen – maar ook mannen – die vastlopen in de balans tussen werk en privé. Ook Freriks komt dat tegen. “Vooral jonge advocaten hebben hun handen vol aan die balans. Ze willen het goed doen op alle gebieden en in alle rollen.” Ook de dames van People & Potential, die zich voornamelijk richten op maatschapscoaching, pakken zo nodig persoonlijke problemen mee in hun traject.
Echt een taboe is het inschakelen van een coach niet meer, denkt Wanrooy. “De laatste vijf jaar is het steeds normaler om een coach te hebben. Toch is men er nog wel omzichtig mee, het is nog steeds delicaat. Maar het afbreukrisico is groter geworden. De noodzaak ertoe is toegenomen; advocaten vallen echt uit, de druk is hoog. Naar de sportschool gaan is dan echt niet genoeg.”
Besef
Volgens Freriks van Ascender wordt tegenwoordig vaker en eerder ook binnen kantoren gezien dat het nodig is om te kijken naar de gezondheid van de balans en van het risico van uitval. “Er is meer besef van de druk op het individu en van het belang van het duurzaam gezond houden van mensen. Laatst was ik bij een advocatenkantoor waar in korte tijd twee partners zijn omgekieperd. De rest wilde natuurlijk voorkomen dat dat ook gebeurt met de andere twintig. En daar zijn programma’s voor.”
Ook Marjorie Niggebrugge ziet dat de tendens verandert. “Mensen beginnen te snappen dat het niet meer werkt als je in een logge organisatie zit. Het gaat slecht met de economie, de branche lijdt daaronder. De organisaties die zo snel mogelijk ook naar dit soort onderwerpen gaan kijken komen er het krachtigst uit.”