Er knippert een oranje stoplicht op mijn scherm. ‘Misschien bevestigt deze scan wat u al langer weet,’ lees ik. ‘U heeft een verhoogd stressniveau.’ Volgens de mentale veerkrachtscan van arbeidsonge- schiktheidsverzekeraar Movir steven ik af op ernstige psychische en lichamelijke problemen. Een indrukwekkende anamnese, die blijkbaar volgt uit mijn bekentenis dat ik wel eens ’s avonds werk en regelmatig prestatiedruk ervaar. Gelukkig is mijn redding nabij. Er is een ‘luisterend oor’ beschikbaar, een ‘professioneel klankbord’. Een coach.
Door Nelleke Koops
Toen ik negen jaar geleden bij een groot Zuidas-kantoor begon als advocaat-stagiaire was een coach slecht nieuws. Als het C woord viel, verstomden de gesprekken op de gang en aan de lunchtafel. Het was een elegante manier om te zeggen dat het tijd was om verder te kijken. En omdat kantoor ook de beroerdste niet was, kreeg je iemand toegewezen om je op weg te helpen. Dat op weg helpen betekende lijstjes met goede en slechte eigenschappen en een opsomming van beroepen die daar misschien wel bij zouden passen. Daar kon je het mee doen.
Must-have voor harde werker
Maar dat was toen. Kort na mijn vertrek uit de advocatuur stortte de economie zich in een crisis – ik suggereer geen causaal verband – en werd er plots overal om mij heen gecoacht. Vrienden waren ineens gediplomeerd coach en gewilde coaches werden aarzelend gedeeld met anderen. Alsof het ging om een parkeervergunning in de Amsterdamse Jordaan of om toelating tot het ‘Inner Circle’ datingcircuit.
De coach lijkt niet langer iets om je voor te schamen, maar een gewilde accessoire. Een must-have voor de harde werker, die zo nu en dan wat sturing nodig heeft. De ‘shrink’ van de Nederlandse arbeidsmarkt. En de moderne coach is multi-inzetbaar. Je neemt een coach om niet overspannen te raken, om je kansen op het partnerschap te vergroten, om een goede patroon te worden voor je stagiaires, om meer focus te krijgen in je praktijk, om te leren ondernemen. Maar ook nog steeds om na te denken over de toekomst of buiten je eigen kantoor te kijken, al dan niet op initiatief van je baas.
Burn-out en sociale vaardigheden
Anne Geertsema van Dialogue coacht al zes jaar advocaten en bedrijfsjuristen. “Het taboe is er inderdaad wel af,” erkent ze. “Vooral jonge mensen staan erg open voor coaching als een manier om meer balans te krijgen in hun werk en privéleven.” De gesprekken met ontslagen medewerkers zijn nog maar een fractie van haar huidige praktijk. “De aandacht is verschoven, er zijn nu opvallend meer mensen met burn-out verschijnselen.” De druk op de advocatuur is toegenomen – of er zijn gewoon meer mensen die ervoor uit durven te komen.
Ook ziet ze dat er meer aandacht is voor sociale en communicatieve vaardigheden. In de assessments die ze voor kantoren verzorgt, verandert het profiel waaraan kandidaten moeten voldoen. “Vaardigheden als samenwerken, inlevingsvermogen en omgang met cliënten worden belangrijker. Kantoren zijn duidelijk aan het nadenken hoe ze moeten veranderen. Ook in onze patrooncursussen en in de nieuwe beroepsopleiding voor stagiaires wordt daar veel meer aandacht aan besteed.”
Negatieve atmosfeer
Psycholoog en internationaal gecertificeerd mastercoach Marianne van der Pool bevestigt dat het fenomeen coaching de laatste jaren bekender is geworden, al betwijfelt ze of er ook meer mensen gebruik van maken. “Er wordt door kantoren op bezuinigd. Mensen moeten het zelf aankaarten en dan is er vaak wel een potje, maar het moet zo goedkoop mogelijk.” Jammer, vindt ze, want juist in de advocatuur is wel wat winst te behalen. “Er is een hoge werkdruk, waardoor conflicten nog wel eens willen escaleren. Zo krijg je een hele negatieve atmosfeer.”
Haar praktijk varieert van vrouwen in het partnertraject, tot het voorkomen van een burn-out en omgaan met moeilijke klanten. De aanpak verschilt per persoon. “Dat kunnen huiswerkopdrachten zijn, het bijhouden van een dagboek of iets toepassen in de eigen praktijk. In vijf à tien zittingen is er al best veel te doen.”
Rationele advocaten
De ervaring van Geertsema is dat advocaten en juristen heel snel leren, mits ze ervoor open staan. “Ze zijn slim en analytisch, maar ook conflict gedreven en rationeel. De emotionele kant van zo’n traject vinden ze vaak heel lastig.” Ook zij benadrukt hoe belangrijk coaching kan zijn, juist in de advocatuur. “De meeste advocaten zijn ambitieus en kunnen veel stress hebben, maar er wordt ook ontzettend veel van ze gevraagd. Iemand met burn-out verschijnselen kan geen goed werk meer leveren en werkt in feite op halve kracht. Het is dus niet alleen schadelijk voor je gezondheid, maar ook voor kantoor.”
Ruim dertig procent van de Nederlandse advocaten heeft een verhoogd stressniveau, lees ik verder op mijn scherm. Vooral jonge vrouwelijke advocaten van grote kantoren blijken er last van te hebben. Maar goed dus dat ik iets anders ben gaan doen, anders was het stoplicht nu waarschijnlijk dieprood geweest.
Nelleke Koops (33) werkte vier jaar als advocaat op de Amsterdamse Zuidas. Die jaren leverden naast de eerste grijze haren en de man van haar dromen, ook een schat aan informatie op voor haar werk als journalist. Ze schrijft onder meer voor NRC Handelsblad en nrc.next en is voor Advocatie continu op zoek naar nieuwe trends, mooi design en inspirerende plekken.