Wat gebeurt er wanneer een notaris uit het ambt wordt ontzet? Hanane El Malki, afgestudeerd in Notarieel Recht aan de Radboud Universiteit Nijmegen, onthult in haar scriptie de verborgen realiteit van de zwaarste tuchtmaatregel binnen het notariaat: ontzetting uit het ambt.
Illustratie: Firefly
Het onderzoek geeft een indringende kijk in de persoonlijke verhalen van notarissen die deze maatregel hebben ervaren. Terwijl juridische experts en het publiek vaak weinig weten over de verregaande gevolgen van deze maatregel, biedt de scriptie een blik op de impact op de levens van betrokkenen.
Kritiek op het rechtssysteem
Een van de opvallende bevindingen is dat notarissen die deze maatregel hebben ondergaan, zich geconfronteerd voelen met een onevenwichtige behandeling door het rechtssysteem. ‘Binnen het rechtssysteem wordt met twee maten gemeten’, vertelt een voormalig notaris. ‘Er moet onderscheid worden gemaakt tussen notarissen die betrokken zijn geweest bij fraude en zij die dat niet zijn. Dit onderscheid wordt echter niet gemaakt,’ aldus een andere.
Ook omschrijven zij de behandeling door de maatschappij als onterecht en zwaar bestraffend, wat hun gevoel van wantrouwen en frustratie jegens de betrokken instanties versterkt. ‘We worden behandeld alsof we zware criminelen zijn’, vertelt een voormalig notaris. ‘Er wordt nauwelijks aandacht besteed aan de slechte behandeling van notarissen die uit hun ambt zijn ontzet. Een notaris die uit het ambt wordt ontzet, wordt een paria in dit land,’ merkt een ander op.
Rol van opleiding
Drie (kandidaat-)notarissen die werden geïnterviewd voor dit onderzoek benadrukken allen de belangrijke rol die is weggelegd voor de beroepsopleiding. Zo geeft een van hen aan dat jonge kandidaat-notarissen vaak in negatieve zin opkijken tegen het tuchtrecht, vanwege de angst om tuchtrechtelijk te worden aangesproken. “Wat dat betreft worden mensen nodeloos bang gemaakt. Dit kan simpelweg worden voorkomen door in de beroepsopleiding een mooie balans naar voren te brengen tussen enerzijds de tuchtrechtelijke gevolgen van ongewenst gedrag binnen de beroepsgroep, en anderzijds het feit dat er geen reden is voor angst zolang men zich netjes gedraagt.”
Gids voor notarissen
Het onderzoek biedt daarnaast een gedetailleerde juridische analyse van wanneer en waarom de maatregel van ontzetting uit het ambt wordt opgelegd aan een notaris. Deze analyse fungeert als een belangrijke gids voor notarissen, waarin zij niet alleen goed geïnformeerd worden, maar ook inzicht krijgen in hoe zij in bepaalde situaties moeten handelen of juist nalaten om te voorkomen dat zij mogelijk uit het ambt worden ontzet. De rode draad in de argumentatie van de tuchtrechter bij het opleggen van deze maatregel wordt daarmee belicht.
Verdere discussie
Aldus vult het onderzoek een belangrijke leemte in de bestaande kennis over de ontzetting uit het ambt van notarissen. Het brengt nieuwe inzichten naar voren die relevant zijn voor notarissen, alsook een breder publiek interesseren, gezien de impact die een dergelijke tuchtmaatregel op individuen heeft. Dit onderzoek kan dienen als basis voor verdere discussies over mogelijke hervormingen en verbeteringen in de manier waarop deze maatregel wordt toegepast.
Voor degenen die geïnteresseerd zijn in het volledige onderzoek, waarin deze kwesties uitgebreid worden behandeld, of verder willen discussiëren over dit onderwerp, is Hanane El Malki bereikbaar via ha.elmalki10@gmail.com.