Wie nu nog beweert dat de economische recessie geen invloed heeft op juristen, maakt zich ernstig schuldig aan borrelpraat. Het valt niet te ontkennen, en hou maar op met roepen dat er voor juristen altijd werk is, of het nu goed of slecht gaat met de economie. Dat was in 2003 en 2004, toen alles na jaren voorspoed ineens minder werd, al niet zo. En nu zeker niet.
Notarissen dreigen om te vallen, advocatenkantoren draaien minder uren en bedrijfsjuridische afdelingen kampen met kortingen op het budget. Er zijn vacaturestops en er vallen ontslagen. Natuurlijk zijn er altijd verschuivingen en natuurlijk moet het werk toch gedaan worden, zeker op bedrijfsjuridische afdelingen, maar het is allemaal minder.
Is dit erg? Ja, het is erg, omdat sommigen met minder mensen hetzelfde werk moeten doen. Ja, het is erg omdat voor sommigen de inkomsten teruglopen. Dat geldt dan met name voor fee earners, en niet voor bedrijfsjuristen die keurig voor een salaris werken. En ja, het is het ergste voor mensen die hun baan kwijtraken.
Is het voor de lange termijn erg? Nou nee. Het is in juridische kringen al lang geen geheim meer dat er drastisch dingen anders moeten. Dat blijkt ook uit de vele reorganisaties van juridische afdelingen. De hele manier van werken op bedrijfsjuridische afdelingen is een permanent punt van aandacht en zorg. Iedereen is op zoek naar een manier om enerzijds de risico’s te beheersen en anderzijds de kosten. Je hoeft niet alle boeken van Richard Susskind te hebben gelezen om te begrijpen dat met zinvol gebruik van technologie grote efficiëntievoordelen te behalen zijn in juridisch werk. Alleen de vraag is altijd hoe.
Stoer
Hetzelfde geldt voor het uitbesteden van juridische werk. Het is makkelijk voor een bedrijfsjurist om stoer te roepen dat hij het uurtarief van zijn advocaat omlaag heeft weten te krijgen. Maar of je daar nu echt kosten mee hebt bespaard, is de vraag. Daar zijn inmiddels betere methodes voor, alleen moet je die dan wel kennen en gebruiken. Daar wordt nu druk over nagedacht.
Misschien dat het sterke kostenbesef en de noodzaak tot bezuinigen de juristen wel tot hele creatieve oplossingen dwingt. Eén van de mooiste uitspraken van dezelfde professor Susskind vind ik nog altijd: “How do you convince a room full of millionairs to change their ways?”. Hij doelt daarmee op compagnons van grote advocatenkantoren die hoge uren mogen blijven schrijven voor standaardwerk dat eigenlijk inefficiënt wordt gedaan. Zolang de cliënten niet piepen gaan ze daar vrolijk mee door, is zijn boodschap.
Nu er wel gepiept wordt, zullen er mooie dingen bedacht moeten worden om het juridische werkproces bij advocatenkantoren en bedrijfsjuridische afdelingen efficiënter en dus goedkoper te maken. Ik ben benieuwd. Eén ding is zeker, de bedrijfsjuristen zullen hierin voorop moeten lopen. Uiteindelijk bepalen zij hoe en met wie het juridische werk voor ondernemingen gedaan moet worden, of dat nu in huis is of daar buiten. Werk aan de winkel dus, al loopt die winkel dan voorlopig wat minder. (13 maart 2009)
Ruud Harinck, managing partner Voxius