Het toenemend beroep op rechtsbescherming en de noodzaak om deze uit te breiden, maken maatregelen onvermijdelijk om de kosten ervan in de hand te houden. Daarom komt er een structurele verhoging van de eigen bijdragen op alle rechtsgebieden, inclusief die voor de lichte adviestoevoeging. Per 1 januari 2012 gaat er ook 5% af van de vergoeding voor advocaten, waarvan bovendien de jaarlijkse indexering gecorrigeerd wordt. Dit staat in een brief over bezuinigingen op de gesubsidieerde rechtsbijstand die staatssecretaris Teeven van Veiligheid en Justitie maandag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Jurisprudentie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens dwingt Nederland om verdachten de mogelijkheid te bieden een advocaat te raadplegen voor het politieverhoor. “Het gevolg is een extra tekort van 15 miljoen euro, dat ten laste komt van het budget van de gesubsidieerde rechtsbijstand. Daarom komt er een structurele verhoging van de eigen bijdragen op alle rechtsgebieden, inclusief die voor de lichte adviestoevoeging. De eigen bijdragen voor mediation blijven op het huidige, lage niveau,” aldus het persbericht van het ministerie van Veiligheid en Justitie.
Voor de hoogste inkomenscategorie gaat de eigen bijdrage van 775 euro naar 800 euro en voor de minst draagkrachtigen van 125 euro naar 190 euro. Voor de tussenliggende inkomensgroepen ligt de verhoging rond de 160 euro. Omdat van de burger geen eigen bijdrage kan worden gevraagd, die hoger is dan de gemiddelde vergoeding van 824 euro die de advocaat van de overheid ontvangt, is de stijging bij de hoogste inkomenscategorie relatief gering.
Het extra tekort van 15 miljoen euro komt bovenop de taakstelling van 50 miljoen euro op de gesubsidieerde rechtsbijstand, die het regeerakkoord vermeldt. Teeven wil de bezuinigingen onder meer realiseren met een substantiële verhoging van de eigen bijdrage in alle echtscheidingszaken. Ongeveer 20% van de toevoegingen voor civiele zaken (ongeveer 36.000) wordt afgegeven voor afwikkeling van echtscheidingen en ontbindingen van het huwelijk na scheiding van tafel en bed. De eigen bijdrage gaat ook omhoog bij de ongeveer 55.000 toevoegingen voor zaken over alimentatie of levensonderhoud, ouderlijk gezag of voogdij, omgangsregeling en boedelscheiding. Voor de laagste inkomens wordt die 330 euro (was 190) euro en voor de hoogste 825 euro (was 800).
5% minder vergoeding voor advocaten
Per 1 januari 2012 gaat er ook 5% af van de vergoeding voor advocaten, waarvan bovendien de jaarlijkse indexering gecorrigeerd wordt. Rechtzoekenden zullen in bewerkelijke zaken meer gaan betalen. Omdat advocaten in die zaken veel tijd kwijt zijn, is het redelijk hun opnieuw de eigen bijdrage te vragen. Verder vermindert de vergoeding van een advocaat als de zaak door de rechter niet ontvankelijk wordt verklaard. In dit geval is de haalbaarheid van de zaak verkeerd ingeschat. Bij een juiste beoordeling had de procedure sneller afgerond kunnen worden, stelt Teeven.
“Met de voorgestelde maatregelen blijft de toegang tot het recht verzekerd, maar tegelijkertijd wordt van de burger verwacht dat hij meer dan voorheen zijn eigen verantwoordelijkheid neemt. Daarbij staan hem allerlei mogelijkheden ter beschikking, waarbij bijvoorbeeld vakbonden, consumentenorganisaties en medewerkers van het juridisch loket hulp kunnen bieden. Verder schrijft Teeven dat het steeds moeilijker wordt tegenvallers binnen het huidige stelsel op te vangen. De rek is eruit en daarom wil hij het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand herzien. Medio 2012 presenteert hij daartoe een voorstel,” aldus het persbericht.