Waar een Rechtenfaculteit als die van de Universiteit Leiden zoal mee te maken heeft? Met verschillende, soms botsende doelgroepen en belangen, de maatschappij, de overheid en eigenlijk de volledige wereld om zich heen. Alles verandert voortdurend, waardoor steeds nieuwe eisen aan onderwijs en onderzoek ontstaan. Carel Stolker, rector magnificus van de Universiteit Leiden, schreef een boek over dit spanningsveld.
‘Rethinking the Law School – Education, Research, Outreach and Governance’ is de titel van zijn boek, dat is verschenen bij Cambridge University Press. Behalve reflectie op de stand van de universitaire rechtenfaculteit anno nu, waagt Stolker zich aan een toekomstvoorspelling: universiteiten in het algemeen en de rechtenfaculteit in het bijzonder zullen er over tien jaar heel anders uit zien.
“Er komt van alles op ons af”, licht Stolker toe in een artikel van de Leidse rechtenfaculteit. “Het onderwijs vernieuwt razendsnel, onderzoekers roeren zich tegen de toenemende publicatiedruk, de competitie is enorm en er is groeiende kritiek op universiteitsbestuurders. In dit krachtenveld moeten law schools én universiteiten hun koers bepalen.”
Na zeven jaar onder meer decaan te zijn geweest bij de Leidse rechtenfaculteit, nam Stolker een sabbatical van een jaar om zijn gedachten over de toekomst van de rechtenfaculteit op een rij te zetten. Hij stelde zich de vraag of de waarden, verplichtingen, ambities en problemen waarvoor rechtenfaculteiten en universiteiten anno 2015 staan, wereldwijd gemeenschappelijk zijn. Vervolgens onderzocht Stolker wat dit betekent voor het onderwijs, onderzoek, impact, maatschappelijke outreach en het bestuur van law schools.
Grote veranderingen
De Leidse rechtenfaculteit spreekt van een uniek boek, omdat het zelden voorkomt dat een universitair bestuurder zelf gedetailleerd onderzoekt wat er speelt binnen rechtenfaculteiten en universiteiten wereldwijd. In Leiden zelf is er in korte tijd nogal wat veranderd, stelt Stolker vast in zijn boek: “Toen ik aantrad in 2001, eerst als vicedecaan van Rechten, trof ik een faculteit waar niet alles even goed op orde was en nogal wat studenten voortijdig afhaakten. Er is in een paar jaar tijd bij Rechten heel wat ten goede veranderd.”
Als voorbeelden van recente vernieuwingen binnen de Leidse Rechtenfaculteit noemt Stolker een schoolsere aanpak van het onderwijs (‘ons eerste jaar wordt wel ‘7 vwo’ genoemd’), de invoering van het bindend studieadvies in twee jaar en een verbeterde studiebegeleiding. “Ik merkte dat Leiden hierin behoorlijk voorop loopt, ook als het om onderwijsvernieuwing gaat.” Dit voorop lopen gaat echter niet zonder hindernissen op het vlak van wat Stolker onhandige regelgeving noemt. “We kunnen in Nederland bijvoorbeeld nog steeds niet selecteren vóór de poort, dat betekent dat het niet goed lukt je te onderscheiden ten opzichte van elkaar. De universiteiten zijn in Nederland grosso modo in het onderwijs even goed. En iedereen is dus welkom: dat is fraai als uitgangspunt, maar het heeft ook lastige kanten.”
Als het gaat om een voorspelling voor de toekomst, denkt Stolker dat de universiteit er over tien jaar radicaal anders uit zal zien. “In 2025 studeren er zo’n 10 miljoen studenten buiten hun eigen land. Veel van deze jonge mensen komen straks ook naar Leiden. We zijn er nu al druk mee bezig om ons onderwijs en onderzoek daarop in te richten. En daarbij mag je nooit vergeten wie je bent, als universiteit, en waarom je ooit bent opgericht. Het is niet voor niets dat we er al zijn vanaf 1575.”
Rethinking the Law School – Education, Research, Outreach and Governance is verschenen bij Cambridge University Press en is (deels) te lezen via Google Books.