‘Leren van gerechtelijke dwalingen dankzij nieuwe Europese database Eurex,’ kopt een persbericht van de Universiteit Leiden. Eurex brengt gerechtelijke dwalingen in Europa in kaart die hebben geleid tot vrijspraak. Dit om toekomstige misstappen te voorkomen.
Wereldwijd komen steeds meer van dit soort strafzaken aan het licht, waarbij onschuldige burgers pas na jaren procederen worden vrijgesproken. Volgens de persuiting mede door ‘de introductie van steeds geavanceerdere DNA-technieken’.
De European Registry of Exonerations is een initiatief van rechtspsychologen van Linda Geven (Universiteit Leiden), Jenny Schell-Leugers (Maastricht University) en Teresa Schneider (Lucerne University en Philipps-Universität Marburg).
Ook in Europa
Eerstgenoemde stelt dat er ‘vaak wordt gedacht dat gerechtelijke dwalingen vooral een Amerikaans fenomeen zijn’, maar dat deze ook geregeld in Europa voorkomen. Met Eurex willen de onderzoekers de aandacht vestigen op deze onterechte veroordelingen en ervan leren om ze te voorkomen.
De drie rechtspsychologen benadrukken dat gerechtelijke dwalingen niet alleen ernstige gevolgen hebben voor de onschuldige veroordeelden en hun families, maar dat ze ook het vertrouwen in het rechtssysteem schaden. Bovendien lopen de werkelijke daders hierdoor vaak nog vrij rond.
115 vrijspraken
Bij de start bevat de database al 115 vrijspraken uit zeventien Europese landen. Hoe vaak gerechtelijke dwalingen in totaal voorkomen is op dit moment nog lastig met zekerheid vast te stellen. Schnell-Leugers: ‘De Verenigde Staten hebben al databanken die deze zaken bijhouden, maar in Europa hebben we nog onvoldoende zicht op het aantal onterechte veroordelingen.’
Op basis van de vrijspraken die nu in de database zitten, zijn al wat opmerkelijke cijfers gepresenteerd: onterecht veroordeelden zitten bijvoorbeeld gemiddeld ruim zeven jaar vast, en in ruim dertig procent van de gevallen heeft een valse bekentenis bijgedragen aan de oorspronkelijke veroordeling.
Oproep
‘Deze zaken zijn nog maar het begin,’ aldus onderzoeker Schneider. ‘Mede door de taalbarrières hebben wij geen volledig zicht op al dit soort zaken in Europa. Daarom doen we bij de start ook een dringende oproep: we willen iedereen in Europa die kennis heeft van bevestigde gerechtelijke dwalingen uitnodigen de database te bekijken en zaken aan te melden.’
Met de database is het mogelijk om gerichter onderzoek te doen naar de onderliggende factoren die leiden tot deze misstapen. Volgens de drie initiatiefnemers is een groot Europees overzicht van gerechtelijke dwalingen een belangrijke stap naar een betere rechtspraak in Europa.
Klik hier voor de European Registry of Exonerations.
