“Ik bestelde een boek over wat ik toen dacht dat ‘De Crisis’ was, vlak nadat Bear Stearns in elkaar klapte. Op de dag dat het boek op mijn deurmat plofte, viel Lehman Brothers om.” Jan Joosten is sinds 1997 advocaat bij het New Yorkse kantoor Hughes Hubbard & Reed LLP. Hij maakte het ontvouwen van de economische en financiële crisis in Amerika van dichtbij mee. Deel IV van een serie over de gevolgen van de kredietcrisis voor de – in dit geval Amerikaanse – advocatuur.
”De val van Lehman was een grote schok. Veel mensen kwamen opeens in een heel vervelende situatie terecht. Ik ken verhalen van ouders die zich zelfs gedwongen zagen hun kinderen van dure privéscholen af te halen. Kinderen zijn niet het eerste waar je als ouder op bezuinigt. De economie kreeg een flinke oplawaai. Ook zijn er veel banen verdwenen, bijvoorbeeld in de securitization praktijk, waar onder meer hypotheken werden herverpakt in financiële producten. Those jobs ain’t coming back. Ook de private equity en hedgefonds praktijken hebben een flinke deuk opgelopen. Het grote verschil tussen Londen en New York is dat we hier minder leunden op de financiële sector.”
Joosten studeerde civiel en fiscaal recht in Leiden en ging daarna met een beurs van Houthoff Buruma op zak naar Harvard. Hij was foreign associate bij de Washingtonse vestiging van Hughes Hubbard, hetzelfde kantoor als waar hij nu als partner werkzaam is. Na een jaar militaire dienst en drie jaar bij Houthoff, keerde Joosten terug bij Hughes Hubbard, ditmaal in New York. Hij werkt daar inmiddels bijna dertien jaar. Joosten heeft een transactiepraktijk en vervult een spilfunctie voor Nederlandse bedrijven die in Amerika zaken doen.
“De sfeer in New York was die eerste maanden van de crisis heel anders dan normaal. Mensen zaten met samengeknepen billen, want niemand wist waar het heen ging. Wat ging er gebeuren met de aandelen die in de pensioenspaarregeling zaten? Er volgden ontslagrondes bij advocatenkantoren bij wie dit nog nooit eerder was gebeurd, bij sommige kantoren wel drie. Amerikanen zijn optimisten, maar dit was een periode die moeilijk paste bij de Amerikaanse mentaliteit. Pas nu zit men in de fase dat men weer wat rustiger durft adem te halen.”
Mes op tafel
Volgens Joosten wordt er sindsdien meer met het mes op tafel onderhandeld, zowel bij transacties als in procedures. “Kijk, het is makkelijker als de koek steeds groter wordt. Als de koek krimpt, dan stelt men zich harder op. En een verschil met Europa is dat hier, ook al voor de crisis, de juridische soep wél zo heet gegeten wordt als ze wordt opgediend.” Joosten denkt dat het herstel in de Verenigde Staten inmiddels wel verder is dan in Europa.
De advocaat reflecteert op de praktijken van de advocatuur van het afgelopen decennium. “Het is interessant om te zien dat sommige structuren die in de afgelopen jaren zijn ontwikkeld niet zo goed werken in de praktijk. Kijk bijvoorbeeld naar de morgage backed securities die onder meer ING heeft gekocht.”
Iets anders dat Joosten interessant vindt, is hoe er in het faillissementsrecht wordt omgaat met bedrijven die dreigen te bezwijken onder een te grote schuldenlast. In het Amerikaanse systeem kan een bedrijf zijn schulden redelijk gemakkelijk herstructureren door gebruik te maken van Chapter 11, een soort surseance van betaling. In het Nederlandse systeem is een faillissement vaak de enige oplossing – een grote kapitaalvernietiging.
Hij ziet kansen voor Nederlandse bedrijven om gebruik te maken van het Amerikaanse systeem. “Dit is een optie voor bedrijven die met Amerikaans private equity geld zijn overgenomen en die de financieringslast niet meer kunnen bolwerken. Wij hebben een U-bocht constructie ontwikkeld waardoor zo’n bedrijf op de Amerikaanse manier kan herstructureren. Op deze manier kan kapitaalvernietiging worden voorkomen.”
Ondanks de gebeurtenissen van de afgelopen twee jaar, denkt Joosten niet dat de advocatuur radicaal en blijvend is veranderd. Wel denkt hij dat sommige grote kantoren hun business model zullen moeten aanpassen. “Clienten willen niet dat een leger onervaren advocaten op hun zaak wordt ingezet. En terecht!” Ook ziet hij dat bedrijfsjuristen steeds meer kennis van de juridische markt krijgen en hun advocaten met zorg uitkiezen. “Bedrijfsjuristen laten zich steeds minder leiden door grote merknamen. Het gaat om een goede ‘fit’ met de specifieke advocaat, zowel vakinhoudelijk als qua persoonlijkheid.”
De een zijn dood…
Zoals het cliché luidt, biedt de crisis ook kansen. Joosten noemt drie zaken die gunstig uitvielen voor zijn firm. Momenteel wikkelt het een gedeelte van het faillissement van Lehman af. “Wij hebben als kantoor veel geluk gehad. Daar zijn we nog wel even mee bezig.”
Verder heeft Hughes Hubbard door de gebeurtenissen van afgelopen anderhalf jaar nu ook de Amerikaanse overheid als klant. In reactie op de financiële crisis werd Troubled Asset Relief Program (TARP) opgezet om de banksector te redden. Onder de vlag van het TARP heeft het Amerikaanse Treasury Department aandelenbelangen genomen in Amerikaanse banken. Een team van Hughes Hubbard, waaronder Joosten, heeft in een groot aantal van deze transacties opgetreden voor het Treasury Department.”Dan merk je pas hoe groot Amerika is. Het land heeft ongeveer zevenduizend banken die geld van de overheid willen.”
Tot slot heeft de crisis voor zijn Nederlandse cliënten voordelen. Amerikaans onroerend goed is een stuk goedkoper geworden. Recent hielp Joosten een klant aan een groot kantoorpand voor een fractie van de nieuwbouwwaarde. “De één zijn dood is nog steeds de ander zijn brood.”