Het was vorige week feest bij Houthoff, toen bekend werd dat de Koninklijke Marechaussee niet langer mocht etnisch profileren van het Haagse Gerechtshof. Thijs van Aerde, lead counsel: “Ik heb niet vaak meegemaakt dat na een overwinning het team van de cliënt elkaar in de armen valt en overmand wordt door emotie.”
De zaak begon klein, toen twee burgers naar voren traden. Eén van deze twee burgers was een piloot die regelmatig vanaf Rotterdam The Hague Airport vloog, en daar in 75 procent van de gevallen uit de rij gehaald werd. De tweede was Mpanzu Bamenga, die in 2018 door de marechaussee uit de rij op Eindhoven Airport werd gepikt en eerder de titel Mensenrechtenmens 2021 kreeg voor zijn strijd tegen het etnisch profileren. Uiteindelijk meldden ook enkele stichtingen en organisaties zich – waaronder Amnesty International – en is besloten de zaak als collectieve vordering in te steken.
Uiteindelijk bestond de coalitie uit twee burgers, het Public Interest Litigation Project van het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (mr. Merel Hendrickx en mr. Jelle Klaas), Amnesty International, Controle Alt Delete en RADAR. Van Aerde was Lead counsel, en werkte nauw samen met collega Lisa Oudshoorn. Houthoff heeft de zaak vanaf het begin op pro bono-basis begeleid.
Enorme winst
Van Aerde over de uitspraak: “Het is heel duidelijk dat de Koninklijke Marechaussee op geen enkele manier meer mag etnisch profileren. Dat is een enorme winst voor de samenleving als geheel.”
Nog maar anderhalf jaar geleden werd door de rechter aangenomen dat er ongelijke behandeling plaats kon vinden, maar dat deze objectief te rechtvaardigen was. De MTV-controles (Mobiel Toezicht Veiligheid) – waar het in deze zaak om draait – gaan om vreemdelingentoezicht. Hoe iemand eruit ziet kon volgens de rechter iets over iemands nationaliteit of herkomst zeggen, en was dus relevant.
“Het hof zet daar nu een streep doorheen, en let daarbij ook goed op de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM). Die zegt dat een verschil in behandeling, dat uitsluitend of in beslissende mate gebaseerd is op ras, niet objectief te rechtvaardigen is. Dat is out of the question.”
Persoonlijk betrokken
“Je merkt dat de cliënten – de mensen voor wie je dit doet – veer dichter betrokken zijn bij de zaak dan bij bijvoorbeeld commerciële geschillen. Het raakt mensen echt persoonlijk, en dat doet zeker ook iets met ons. Ik heb niet vaak meegemaakt dat na een overwinning het team elkaar echt in de armen valt en overmand wordt door emotie,” aldus Van Aerde.
En niet alleen het team dat aan de zaak werkte is betrokken bij de maatschappelijk beladen zaak. “De reacties die we krijgen zijn uitsluitend positief, het hele kantoor leeft mee. Wanneer ik over de gang loop, is het eerste wat mensen doen me feliciteren met het resultaat.”
Pro bono
De bijstand van Houthoff is basis van pro bono gebeurd, en past helemaal binnen de ambities van het kantoor. Het aantal uren en mensen dat ze proberen te betrekken bij pro bono-zaken stijgt elk jaar, waarbij hun focus ligt op zaken die zien op een inclusievere samenleving samenleving en kansengelijkheid. Houthoff is dan ook medeoprichter van Pro Bono Connect, een platform waar maatschappelijke organisaties en advocatenkantoren elkaar kunnen vinden voor pro bono-werkzaamheden. Via dit platform wist de gedupeerde piloot Houthoff te vinden.
Het is nu afwachten of de staat nog in cassatie gaat. De verwachting is dat dit binnen twee weken bekend zal zijn.
