De KNB wil een ‘drietrapsraket’ invoeren in de strijd tegen speculatieve grondhandel. Het voorstel van de beroepsorganisatie bestaat uit toezicht van de AFM op deze transacties, een verplichte notariële koopovereenkomst en het hierdoor tijdig actief tegengaan van misleiding van consumenten.
De Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) heeft dit plan geopperd in een position paper aan de Tweede Kamer. Momenteel is het erg lastig voor notarissen, vanwege hun ministerieplicht, om niet mee te werken aan de overdracht van onroerend goed als deze niet in strijd is met het recht of de openbare orde.
Nauwelijks bescherming
Dit is ook het geval bij speculatieve grondhandel, waar al geruime tijd ophef over is. Notarissen zouden nauwelijks bescherming bieden tegen deze grondhandel, waarbij massaal kleine percelen landbouwgrond worden verkocht met de belofte dat er op korte termijn gebouwd mag worden en de waarde zal stijgen. In de praktijk blijkt echter het tegendeel waar: vaak wordt de bestemming van de grond niet gewijzigd in ‘woningbouw’ en zien gedupeerde investeerders hun verwachte winsten in rook opgaan.
De notaris komt bij deze transacties over het algemeen pas in beeld nadat de koopovereenkomst is gesloten; bij de eigendomsoverdracht dus, stelt de KNB. Tegenover het Financieele Dagblad stelde KNB-voorzitter Annerie Ploumen dinsdag dat notarissen, om misleiding te voorkomen, eerder bij dit soort transacties betrokken willen worden. Daarnaast wil de beroepsgroep dat ze meer opties hebben om medewerking aan dubieuze grondhandel te weigeren.
Vergunningsplichtig
In de position paper wordt hieraan beantwoord met de drietrapsraket. Allereerst moeten dit soort transacties voortaan onder het toezicht van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) vallen, waardoor ze vergunningsplichtig zijn. Momenteel gelden nog vrijstellingen van deze plicht voor aanbieders van deze grondbeleggingen, maar die moeten dus worden afgeschaft volgens de KNB. Hetgeen de notariële beroepsorganisatie overigens al eerder voorstelde in een brief aan de Tweede Kamer.
Evenals het voorstel om het begrip beleggingsobject aan te passen. Een perceel grond is nu geen beleggingsobject als de verkrijger ervan zelf verantwoordelijk wordt voor het beheer ervan. Aanbieders van grondbeleggingen maken hier slim gebruik van, waardoor er geen vergunning van de AFM nodig is.
Notariële koopovereenkomst
Stap twee van de voorgestelde drietrapsraket is om een koopovereenkomst te laten opstellen door een notaris voor de transacties die voorkomen bij speculatieve grondhandel. Notarissen kunnen kopers zo tijdig – ‘vóór het sluiten van de koopovereenkomst’ – waarschuwen voor de risico’s van de transacties in kwestie.
Door notarissen verplicht een koopovereenkomst te laten opstellen, kunnen zij actief controleren of een potentiële koper vooraf beschikt over alle relevante informatie voor de koop. ‘Op deze wijze wordt misleiding actief tegengegaan en is er een optimale consumentenbescherming,’ zo is de derde trap neergepend in de paper. Als een koper de koop desondanks toch wil doorzetten dan ‘is dat een bewuste eigen keuze om op deze wijze te speculeren met landbouwgrond’, vindt de KNB
Lees hier de position paper van de KNB
