Ook in een buitengerechtelijke procedure heeft een verzekerde recht op vrije advocaatkeuze, aldus een nieuwe uitspraak van het Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (KiFiD). DAS Rechtsbijstand zegt dat rechtsbijstandsverzekeringen hierdoor onbetaalbaar worden en gaat in beroep.
De Geschillencommissie van Kifid boog zich recent over een zaak waarin een atlete bij haar rechtsbijstandsverzekeraar DAS de kosten claimde voor een advocaat gespecialiseerd in sportrecht. Die had zij ingeschakeld om een foutief artikel over haar in het tijdschrift van de Nederlandse Triatlonbond te laten rectificeren, en een schadevergoeding te vorderen. DAS weigerde deze claim omdat het niet tot een rechtszitting kwam. Er was sprake van een buitengerechtelijke procedure, waarvoor het recht op vrije advocaatkeuze niet zou gelden.
De Geschillencommissie gaat hier niet in mee en verwijst naar een eerdere uitspraak van het Europese Hof van Justitie van 14 mei 2020. Hierin staan volgens de geschillencommissie voldoende aanknopingspunten dat onder een ‘gerechtelijke procedure’ ook een buitengerechtelijke procedure kan worden verstaan: het begrip gerechtelijke procedure moet even ruim worden uitgelegd als het begrip administratieve procedure. “In feite legt het Europese Hof van Justitie met deze uitspraak uit hoe artikel 201 van de Europese richtlijn over toegang tot en uitoefening van het verzekerings- en herverzekeringsbedrijf gelezen moet worden,” aldus Kifid in een persbericht over de zaak.
De geschillencommissie ziet dan ook reden om deze uitleg toe te passen op de Nederlandse praktijk van rechtsbijstandverzekeringen. “Het begrip ‘gerechtelijke procedure’ kan niet worden beperkt door een onderscheid te maken tussen een voorbereidende fase en de besluitfase,” zo staat in de uitspraak. “Elke fase die kan leiden tot een procedure bij de rechter, dus ook een buitengerechtelijke zoals bemiddeling of mediation, valt onder het begrip ‘gerechtelijke procedure’.” Dat betekent dat de atlete in haar geschil met de Nationale Triatlonbond recht heeft op gefinancierde rechtsbijstand en op vrije advocaatkeuze. DAS moet daarom de kosten voor de sportrechtadvocaat vergoeden, tot het kostenmaximum van 5.000 euro.
DAS: ‘Bijl in wortels rechtsbijstandsverzekeringen’
Volgens een persbericht van DAS zet Kifid met deze uitspraak ‘de bijl in de wortels van het systeem van rechtsbijstandsverzekeringen’. “Door een verruiming van de vrije keuze voor een rechtshulpverlener zoals uitgelegd door Kifid, dreigt de maatschappelijke en solidaire functie van rechtsbijstand voor een grote groep consumenten en ondernemers verloren te gaan.” DAS heeft dan ook beroep ingesteld tegen de uitspraak, die is opgeschort totdat er in dit beroep uitspraak is gedaan.
De toegang tot het recht wordt met deze uitspraak niet vrijer, maar zal juist minder goed worden, ‘omdat de kosten voor rechtsbijstandsverzekeraars niet meer betaalbaar én beheersbaar zijn’, aldus DAS. “De verwachting is dat verzekerden met deze verruiming vaker en eerder een beroep doen op een externe advocaat die doorgaans veel hogere kosten in rekening brengt. Hierdoor raakt het verzekerde bedrag eerder op en blijft er minder geld over om bijvoorbeeld te procederen.”
De Geschillencommissie van Kifid zegt zich te realiseren dat deze uitspraak gevolgen kan hebben voor de uitvoering van rechtsbijstandverzekeringen, en dat een verzekerde het risico loopt dat budgetten al grotendeels zijn verbruikt voor het begin van een daadwerkelijke gerechtelijke procedure. “Het is aan rechtsbijstandsverzekeraars en advocaten om verzekerden goed te informeren over zowel de mogelijkheden als de risico’s, zodat verzekerden een weloverwogen beslissing kunnen nemen.”
Het Verbond van Verzekeraars zegt in een reactie net als DAS te vinden dat de recente uitspraak van het Europese Hof van Justitie over de vrije keuze rechtshulpverlener niet van toepassing is op de Nederlandse situatie, en steunt daarom het beroep tegen de uitspraak.
Klik hier voor de uitspraak van Kifid
