Bovenmatige belangstelling voor techniek en behoefte aan een dynamische bedrijfstak brachten jonge juriste Rianneke Hoekendijk bij het in Woerden gevestigde telecom- en IT-bedrijf Aspider. Een leverancier van diverse mobiele diensten en typisch een bedrijf waar bijna iedereen die mobiel belt of internet indirect wel mee te maken heeft, echter zonder dit zelf te weten of zonder dat het bedrijf zelf veel naamsbekendheid geniet.
Door Joris Rietbroek
Hoekendijk studeerde algemeen privaatrecht, met een focus op ondernemingsrecht en intellectueel eigendomsrecht, waarbij zij haar interesse voor de juridische implicaties van gloednieuwe technieken steeds verder ontwikkelde. Zo’n vier jaar geleden kreeg zij tijdens het volgen van een tweede master het aanbod om bij Aspider aan de slag te gaan. “Toen viel alles op zijn plek. Ik kreeg de kans om in de IT-branche te werken en sectorspecifieke kennis op te doen in een dynamische omgeving waarin ontzettend veel gebeurt.”
De kans om fusies en overnames te doen bij een groot advocatenkantoor lag eveneens voor het grijpen, maar de mogelijkheid om meer specifieke IT-kennis te vergaren was in de advocatuur beperkter geweest. Bij Aspider stond haar bovendien direct veel verantwoordelijkheid te wachten: het juridische team bij dit internationaal 250 FTE tellende bedrijf – waarvan circa 200 FTE in Woerden – bestaat uit slechts twee juristen, met naast Hoekendijk een senior legal counsel. De lijnen zijn hierdoor kort: Hoekendijk en haar collega communiceren direct met de CEO, CFO en andere managers binnen het bedrijf.
Bedrijfsprocessen overnemen
Aspider bestaat uit verschillende onderdelen: Aspider Solutions levert mobiele dienstverlening in de rol van een zogenoemde Mobile Virtual Network Enabler (MVNE), die verschillende bedrijfsprocessen voor haar rekening kan nemen voor mobiele operators of andere partijen die onder een eigen merknaam mobiele diensten op de markt willen brengen – ook wel Mobile Virtual Network Operators (MVNO’s) genoemd. “Zelf zijn we geen operator, we hebben geen licentie voor een GSM-frequentie, zoals de drie grote providers in Nederland: KPN, Vodafone en T-Mobile. Wel hebben we met hen verschillende contracten waardoor we toegang tot de mobiele netwerken van deze operators hebben en andere partijen deze toegang direct bij ons kunnen afnemen.”
Deze grootste drie spelers op de Nederlandse telecommarkt zijn enerzijds leverancier van Aspider. ”Wij nemen van hen toegang tot hun mobiele netwerken af voor partijen die mobiele diensten willen aanbieden, zoals Ben of Simpel”, legt Hoekendijk uit. “T-Mobile levert bijvoorbeeld het mobiele netwerk waar Simpel gebruik van maakt, maar kan ook zelf een nieuw specifiek merk in de markt zetten via de diensten van Aspider. Anderzijds kunnen zij ervoor kiezen een deel van hun bedrijfsprocessen aan ons uit te besteden, wat voor hen kostenbesparend is. Ook bedrijven die zelf een mobiel merk in de markt willen zetten, zoals Simpel of Ben, kunnen hun dienstverlening volledig aan ons uitbesteden.”
Dienstverlening voor providers
Bedrijfsprocessen voor mobiele diensten die Aspider kan uitvoeren, variëren van facturering tot customer care en technische ondersteuning. Enkele grote operators in Nederland en diverse MVNO’s maken in verschillende mate gebruik van deze services, van volledige dienstverlening tot onderdelen ervan. Eindgebruikers cq. klanten van een provider die de klantenservice bellen of mailen, kunnen zo feitelijk bij de front- en backoffice afdelingen van Aspider belanden, die in naam van de operator handelen. Hoekendijk: “Eindbeslissingen naar aanleiding van klachten liggen echter altijd bij de opdrachtgever.”
Sinds een aantal jaren timmert Aspider internationaal aan de weg: onderdelen van de zogenoemde voicedienstverlening wordt inmiddels verleend aan een van de grootste operators in de VS. Ook in Ierland en Malta is Aspider inmiddels actief; uitbreiding naar meer landen staat op de agenda voor dit jaar. Voornamelijk voor het contractenwerk heeft Hoekendijk geregeld contact met een Amerikaanse advocaat die controleert of contracten aan alle Amerikaanse telecomregels voldoen. “Zo zijn de regels voor export er veel strenger en wordt er minder waarde gehecht aan privacywetgeving.” Er is geregeld contact met advocaten in het buitenland voor overleg over intellectuele eigendomskwesties. In Nederland is het aantal samenwerkingen met advocaten beperkt. “Alleen als er geprocedeerd wordt, maar dat gebeurt niet vaak.”
Kennis op peil houden
Een snel groeiend onderdeel van het bedrijf heet Aspider M2M (machine to machine). Technologie waarmee het met behulp van een simkaart van Aspider mogelijk is om apparatuur op afstand te beheren. Slimme meters van een energiebedrijf bijvoorbeeld, waarmee de consument niet zelf meer metertoestanden hoeft door te geven. Of track & trace-systemen voor de transportwereld: met behulp van een simkaart kan een bedrijf vrachtwagens door heel Europa volgen. Dit brede pakket aan diensten en IT-ontwikkelingen binnen een voortdurend bewegende markt in combinatie met alle juridische gebieden en werkzaamheden die Hoekendijk op haar bord heeft, zorgen zodoende voor veel afwisseling.
Ze houdt zich naast telecommunicatie en IT-recht onder meer bezig met ondernemingsrecht, intellectueel eigendomsrecht (voor de bescherming van kennis) en contractenrecht. “Een van de grootste uitdagingen blijft om voortdurend de sectorkennis op peil te houden via seminars en berichtgeving op internet, om zo steeds scherp de juridische vertaalslag voor nieuwe producten en diensten van Aspider te kunnen maken.”
Nieuwe technieken halen de wet in
De M2M-technologie staat nog enigszins in de kinderschoenen – in de zin dat er nog vele toepassingen zullen volgen – en brengt daarom de grootste juridische uitdagingen met zich mee, binnen een markt die ook nog eens deels gereguleerd is. “De razendsnelle ontwikkelingen halen geregeld de inhoud van de wet- en regelgeving voor de gereguleerde markt in, dus moeten daar soms nieuwe oplossingen voor worden bedacht”, vertelt Hoekendijk. “Ik heb daarom geregeld contact met bijvoorbeeld toezichthouder ACM om aan te geven dat nieuwe diensten niet binnen het huidige wettelijke bestel passen. In samenspraak proberen we vervolgens tot een oplossing te komen.”
Het gebeurt meer dan eens dat Hoekendijk geacht wordt de juridische vertaalslag te maken voor nieuwe diensten of producten waarvoor nog geen juridisch kader bestaat. “Dan moet ik een goede belangenafweging maken en kijken wat er in het verleden op vergelijkbare producten van toepassing was.” Zo is bijvoorbeeld wetgeving voor de klassieke telecommarkt niet één-op-één toepasbaar op de nieuwe M2M-dienstverlening. “In die slimme meters van een energiebedrijf zitten simkaarten bijvoorbeeld vaak versleuteld, terwijl het nodig is een simkaart te verwisselen, mocht je naar een andere leverancier willen overstapen. Deze nummerportabiliteit is een eis in de huidige telecomwetgeving.”
Nieuwe nummerreeksen
Daarnaast maken de simkaarten in M2M-toepassingen door gewijzigde wetgeving sinds 1 december 2013 gebruik van twaalfcijferige 097-nummers. Na goedkeuring van een wet hierover bleek de nieuwe numeriek echter nog voor fikse technische problemen binnen de systemen te zorgen: in het buitenland bleken de nummers nog niet aankiesbaar. “Daarom nam ik contact op met de toezichthouder om te melden dat de dienstverlening op de goedgekeurde manier vooralsnog niet door kon gaan. De juridische tussenoplossing die we bedachten: de datum waarop de 097-nummeriek in gebruik genomen moest worden, is uitgesteld tot een later moment, wanneer er hopelijk wel een technische oplossing is gevonden.” Dat is noodzakelijk zodat bijvoorbeeld de track & trace-systemen van de transportbranche naar behoren werken. “In zo’n concreet geval zou een vrachtwagen niet meer te volgen zijn zodra de Nederlandse grens wordt gepasseerd.”
Een scherpe glazen bol zou kortom goed van pas komen, al wordt haar vooruitziende blik na vier jaar Aspider steeds scherper. Hoekendijk: “Ik houd voortdurend veranderende wet- en regelgeving in de gaten, maar bij de ontwikkeling van nieuwe producten probeer je al pro-actief te bedenken aan welke regels ze in de toekomst moeten voldoen. Die juiste interpretaties opstellen en de commerciële en juridische belangen op de juiste manier afwegen blijft heel uitdagend.”