Na te hebben gewerkt als private banker en legal counsel bij een mobiele netwerkoperator, vond Marije Uilenreef de tijd rijp om een praktische benadering van het recht in dienst te stellen van een betere, schonere wereld. De kans om dit te doen vond ze begin dit jaar bij Veolia Nederland, waar zij sinds maart de legal counsel is. “Ik heb me diep moeten onderdompelen.”
Door Joris Rietbroek
Het grote publiek zal bij de naam Veolia als eerste denken aan bussen en treinen. Veolia Transport Nederland verzorgde tot eind vorig jaar in meerdere delen van het land openbaar bus- en treinvervoer. Eind 2016 ging deze bedrijfstak op in Connexxion. Veolia Nederland houdt zich echter al ruim veertig jaar onder meer bezig met duurzame milieuoplossingen, met betrekking tot energie, water, afval en materialen, voor klanten in de sectoren voeding, chemie, olie en gas, onderwijs, gezondheidszorg en lokale overheden.
Zo is Veolia Nederland bijvoorbeeld betrokken bij de heropstart van de voormalige Essent biomassa centrale (nu in eigendom van BECC) in Cuijk, waar houtsnippers worden gebruikt voor de productie van energie. Bij Jacobs Douwe Egberts (JDE) in Joure ontwikkelde het bedrijf in samenwerking met JDE het proces waarmee resterend koffiedik wordt omgezet in stoom, die weer wordt ingezet bij het productieproces van de koffiefabriek.
Laten dit nu precies voorbeelden zijn van circulaire economie projecten waar Marije Uilenreef erg enthousiast van wordt. Sinds maart dit jaar is zij de eerste Nederlandstalige legal counsel bij Veolia. Een heel andere wereld dan private bank Van Lanschot of mobiele netwerkoperator VEON (voorheen Vimpelcom), waar zij eerder meerdere jaren werkzaam was. Totdat haar behoefte groeide om zo praktisch en oplossingsgericht mogelijk bezig te zijn met het recht. En dan ook nog eens op een manier die de wereld een beetje beter dan wel schoner maakt.
“Ik doe in mijn vrije tijd geregeld dingen voor het goede doel, fundraising activiteiten bijvoorbeeld,” licht Uilenreef haar stap naar Veolia toe. “Ik vond het belangrijk om ook in mijn werk te proberen de wereld een stukje beter te maken. Dat wilde ik dan ook graag terugzien bij een nieuwe werkgever, of dat er in ieder geval over wordt nagedacht.” Zodoende kwam ze begin dit jaar bij Veolia Nederland terecht, waar ze ook nog eens op die gewenste praktische manier juridische vraagstukken kan aanvliegen. “Juist daarom heeft de advocatuur me nooit zo aangetrokken, vanwege de uitgebreide theoretische verhandelingen die daarbij komen kijken.”
‘Een contract is een contract’
Met 420 medewerkers is de Nederlandse vestiging een relatief klein onderdeel van de beursgenoteerde, Franse organisatie Veolia Environnement, met wereldwijd 163.000 werknemers en een omzet van circa 25 miljard euro. Tot begin dit jaar had Veolia Nederland zelfs nog geen eigen bedrijfsjurist, maar verdere groei en een toename van het aantal projecten versterkten de noodzaak van een eigen legal counsel voor Nederland. “Ik rapporteer aan onze CEO en aan de General Counsel voor de Benelux en de Nordics landen, die voor mijn komst vanuit Brussel de juridische zaken regelde voor Veolia Nederland,” vertelt Uilenreef. “Daarbij was er echter wel een taalbarrière: veruit de meeste contracten worden immers in het Nederlands opgesteld, al was er op dit vlak wel hulp van de Vlaamse legal counsel. Ik heb veel contact met hen, want er zit uiteraard veel kennis.”
Als bepaald niet-technisch onderlegde juriste verdiepte Uilenreef zich vanaf de eerste dag in zaken als de creatie van circulaire economieën, de inzet en hergebruik van fossiele brandstoffen of oplossingen voor de verwerking van afvalwater of recycling van plastic. “Ik heb mezelf inderdaad diep moeten onderdompelen,” vertelt ze. “Toch kon ik snel concreet aan de slag, want een contract is een contract; daar komen altijd wel vaste clausules in voor. Dat was een fijne instap, al heb ik de afgelopen maanden natuurlijk veel geleerd over diverse technische specificaties, om precies te begrijpen wat Veolia Nederland allemaal doet. Dat zijn heel veel verschillende dingen die weer betrekking kunnen hebben op diverse rechtsgebieden, dus ik leer nog dagelijks bij.”
Projecten visualiseren
Dat lukt het beste door veel met diverse medewerkers op alle niveaus te praten, ontdekte Uilenreef al snel, van de technische afdeling tot finance. “En dan is het zaak om vooral veel vragen te stellen. Wat doen we hier eigenlijk nu precies? Welke services gaan we verlenen en waarom? Gaandeweg werd het steeds makkelijker om de juiste vragen te stellen, totdat ik op het punt kwam dat ik processen zelf schematisch kan uittekenen. Wanneer vindt wat plaats, wie is verantwoordelijk voor wat en waar liggen de risico’s? Neem het uittekenen van de verwerking van houtsnippers tot energie: het gaat er dan om dat je zo’n proces voor jezelf ‘platgeslagen’ kunt weergeven.”
De processen van bijvoorbeeld energie- en warmtelevering waren in eerste instantie niet zo tastbaar voor haar. “Dus heb ik ook al veel projecten bezocht om met eigen ogen te zien wat er nu precies gebeurt. Om zelf de werking van afvalwaterzuiveringsinstallaties te bekijken, of om een enorme stoomketel, waarna ik weet: ‘dit is dus een ketel die stoom genereert, en daarmee dus warmte. Visualiseren helpt me enorm om de business nog beter te leren kennen en begrijpen.”
Toch kan Uilenreef een nog grotere uitdaging bedenken waar zij bij Veolia voor staat: “Aan mensen in de business uitleggen hoe aansprakelijkheden werken of waar in contracten de risico’s kunnen zitten. Ik denk dat veel collega’s baat kunnen hebben aan een soort basic legal training, zeker als ze dagelijks met contracten werken en eigenlijk niet juridisch onderlegd zijn. Nu heeft dit hier in het verleden niet tot problemen geleid, maar dat neemt niet weg dat het goed als mensen zich bewust zijn van het belang van een contract dat goed is afgekaart.”
Waar ze bij VEON binnen de topholding werkte, bevindt ze zich bij Veolia kortom middenin het operationele gedeelte van het bedrijf. “Dat maakt het werk heel tastbaar en specifiek, en het is zoals gezegd ook nog eens gericht op duurzaamheid. Van tevoren had ik eerlijk gezegd nooit gedacht dat ik me binnen een technisch en industrieel bedrijf als Veolia zo op mijn plek zou gaan voelen.”