In de Verenigde Staten, Duitsland en Engeland is het allang gemeengoed, in Nederland is het begrip procesfinanciering nog vrij onbekend. Het in Breda gevestigde Liesker Legal claimt het enige Nederlandse bedrijf te zijn dat zich uitsluitend hiermee bezig houdt. Ex-advocate Irene Blonk-van Groningen trad afgelopen zomer toe tot het legal team van Liesker Legal en geeft graag tekst en uitleg.
Door Joris Rietbroek
Na acht jaar werkzaam te zijn geweest in de advocatuur, onder meer bij Rassers te Breda en Greenberg Traurig te Amsterdam, begon Blonk afgelopen zomer bij het in 2011 opgerichte Liesker Legal. Er werken inmiddels zo’n tien mensen, onder wie vier juristen cq. ex-advocaten, enkele medewerkers ter juridische ondersteuning en een controller die ervaring heeft met het bankwezen.
Het bedrijf legt zich vanaf de start toe op procesfinanciering, iets dat in veel andere landen heel gebruikelijk is, maar in Nederland nog nauwelijks voorkomt. “We kunnen er moeilijk de vinger op leggen waarom Nederland hierin achterloopt”, vertelt Blonk in de kantoorvilla waarin Liesker Legal gevestigd is. “De advocatuur reageerde er aanvankelijk nog sceptisch op; misschien waren advocaten bang dat we zaken afpakten, maar dat is niet zo. We zijn nadrukkelijk geen advocaten en zodoende geen concurrenten. Sterker: een advocaat moet soms stoppen met een mooie zaak als een cliënt het niet meer kan betalen. Als wij kunnen helpen met de bekostiging, kan de zaak toch worden voortgezet.”
Risicoanalyse
De financiering van proceskosten is een mogelijkheid voor zowel particulieren als ondernemers, die om welke reden dan ook de hoge prijs van een juridische procedure niet kunnen of willen opbrengen. Liesker Legal neemt hierbij niet zomaar iedere zaak aan: met behulp van een intensieve risicoanalyse schat het legal team in of de casus wel geschikt is voor procesfinanciering en hoe hoog de kans is dat een claim inderdaad door de rechter wordt gehonoreerd. De kans dat de zaak gewonnen wordt, moet immers aanzienlijk zijn.
Als het juridische team uiteindelijk besluit een financieringsovereenkomst af te sluiten met een cliënt, dan draagt Liesker Legal het volledige kostenrisico en betaalt het de advocaatkosten, griffierechten, deurwaarderskosten, de kosten van getuigen en deskundigen en zelfs de proceskosten van de wederpartij. De procesvoering zelf is altijd in handen van een advocaat. Als de procedure inderdaad in het voordeel van de cliënt uitvalt, dan betaalt die een van tevoren afgesproken percentage – rond de 30% – van het claimbedrag als vergoeding.
Wordt de zaak toch verloren, dan is de cliënt niets verschuldigd en blijven de gemaakte kosten voor rekening van Liesker Legal. “Dat is inderdaad ons risico”, beaamt Blonk. De ondergrens voor een te verdedigen belang ligt op 150.000 euro. “Er worden immers toch veel kosten gemaakt en zowel voor de cliënt als voor ons moet er nog een deel uit te halen zijn.”
Advocaat levert zaken aan
Ook het afkopen van een financiële claim voor een gedaagde – die hiervoor eenmalig een bedrag betaalt – behoort tot de diensten van Liesker, al zijn het in de praktijk bijna uitsluitend eisers die zich in Breda melden. Op jaarbasis krijgt Liesker Legal inmiddels zo’n 150 zaken voorgelegd en dit aantal neemt steeds nog toe. Het kantoor neemt een betrekkelijk klein deel ook daadwerkelijk aan. Met één à twee zaken op de tien gaat de het bedrijf aan de slag, voor de overige kwesties geldt meestal dat de procesfinancierder het risico te hoog vindt of dat de ondergrens van 150.000 euro niet wordt gehaald.
“Er komen inmiddels steeds vaker zaken via een advocaat bij ons binnen, daarbinnen ligt het aantal aangenomen zaken iets hoger”, vertelt Blonk. “Die heeft immers al de inschatting gemaakt of een zaak zich leent voor procesfinanciering. Particulieren of ondernemers hebben meer moeite om in te schatten of ze juridisch gezien een goed verhaal in handen hebben.”
Coördinatie
Er zijn verschillende manieren om die risico’s scherp in te kunnen schatten, vertelt Blonk. “We vragen tegenwoordig altijd een advies van een advocaat erbij, ook als mensen zonder advocaat bij ons komen. Eventueel kunnen we hen adviseren in de keuze van een advocaat. Uiteraard willen we weten waar de zaak over gaat, wat de eigen inschatting van de cliënt is en wie de wederpartij is. Als er al processtukken beschikbaar zijn, willen we die inzien. Zo nodig schakelen we andere advocaten of adviseurs uit ons kennisnetwerk in om mee te kijken en hun inschattingen te maken. Komt het tot een overeenkomst, dan sluiten we die altijd met de cliënt zelf af, niet met zijn advocaat.”
Is een zaak eenmaal aangenomen, blijft het bedrijf voortdurend betrokken bij de cliënt en de advocaat die de uiteindelijke procesvoering op zich neemt. Blonk kan zich goed uitleven in deze meer coördinerende kant van het vak. “Ik heb voortdurend contact met verschillende cliënten, rechtsgebieden en advocaten. Dat levert heel andere verhoudingen op dan die van advocaat-cliënt die ik gewend was. Advocaten voeren de procedures en schrijven de processtukken. Dat doe ik niet meer, maar ik lees wel mee en kan mee discussiëren. Het is uitdagend om een advocaat aan te sturen zonder hem voor de voeten te lopen en om steeds snel te schakelen tussen zaken. Het enige dat ik nog wel eens mis, is het procederen in de rechtszaal zelf.”
Van octrooizaken tot claims
De zaken waar Blonk in haar rol aan meewerkt zijn heel gevarieerd. Zo kan zich bij Liesker Legal een octrooizaak aandienen, waarbij een andere partij met een bepaalde uitvinding aan de haal is gegaan. Of de nakoming van overeenkomsten: iemand die niet het geld krijgt dat eerder overeen is gekomen. Vermogensbeheerkwesties ziet het bedrijf ook, zoals in het geval van de bank die ondanks een zorgplicht haar beleggers verkeerd heeft geadviseerd en zich verenigen in een claimstichting die beroep doet op de diensten van Liesker Legal. “Iedere zaak die draait om een claim of een geldbedrag, komt in principe in aanmerking voor procesfinanciering”, aldus Blonk.
Eind augustus haalde de naam Liesker Legal het nieuws toen er voor zeven miljoen euro beslag werd gelegd op twee panden van Hans Wiegel. “We treden op voor een claimstichting waarin een groep obligatiehouders zich heeft verenigd”, vertelt Blonk. “Er was een bepaald rendement aan de obligatiehouders beloofd, maar dat werd lang niet gehaald. Wiegel was voorzitter van de stichting die op moest komen voor hun belangen en hem wordt verweten dat hij in die rol hij onvoldoende toezicht hield. We zoeken niet altijd de publiciteit op, maar soms heb je te maken met een landelijk bekende wederpartij waardoor er vanzelf publiciteit op ons afkomt. Soms maken we ook bewust bekend dat wij een zaak financieren, bijvoorbeeld aan een wederpartij die er vanuit gaat dat een cliënt een zaak niet kan betalen, waardoor hij geneigd is niet te bewegen. Als die wederpartij eenmaal weet dat er een procesfinancierder achter zit die door blijft procederen omdat de middelen er zijn, dan gaat de wederpartij er vaak vanzelf anders in staan.”
Lange adem
Uiteraard wordt een geaccepteerde zaak ondanks een risicoanalyse ook wel eens verloren. Ofwel: de schadevergoeding – en dus de inkomsten voor het bedrijf – blijven uit. In het businessplan houdt Liesker Legal rekening met de voorfinanciering van zaken en eventuele verloren zaken. Een goede balans tussen gewonnen en verloren zaken is echter nog niet te geven omdat veel aangenomen zaken een lange doorlooptijd hebben en nog niet afgerond zijn. “Om harde percentages hierover te kunnen geven, zouden we eigenlijk drie jaar verder moeten zijn”, denkt Blonk. “We moeten dus een lange adem hebben. Het bedrijf bestaat inmiddels twee jaar en nu pas komen de eerste uitkomsten van rechtszaken binnen. Intussen blijven we bijleren en dienen zich voortdurend nieuwe inzichten aan.”