Als legal counsel jarenlang in dienst zijn van één bedrijf? Sommige juristen hebben op de lange duur toch behoefte aan meer variatie. Zoals de bedrijfsjuristen van het nieuwe kantoor Halsten Legal Department, die bij diverse bedrijven door het hele land over de vloer komen. Dorien Rypkema is legal counsel bij Halsten. Ze geniet van de diversiteit in haar werk.
Door Joris Rietbroek
Halsten Legal Department ontstond in het voorjaar van 2013 uit een samensmelting van het Amsterdamse Ratio Legal van partner Bas Groot en het in Eindhoven gevestigde juridische samenwerkingsverband Your Turn van partner Sietske Zwierink. Dorien Rypkema werkte – na een loopbaan bij Energie Beheer Nederland en Havenbedrijf Amsterdam – al enige jaren bij Ratio Legal en ging mee naar Halsten.
Er zijn momenteel circa vijftien mensen werkzaam, van junior tot senior juristen. “Het originele idee is: wij zijn met elkaar een juridische afdeling die een bedrijf naar behoefte kan inhuren”, vertelt Rypkema. “Dat kan geheel afhankelijk van de wensen, of er nu één persoon of meerdere junior of senior juristen nodig zijn. Daarnaast beschikken we over een uitgebreid netwerk van advocaten en ZZP’ers. Tachtig procent van het werk kunnen wij zelf doen, voor de heel specialistische gebieden kunnen we een beroep doen op het netwerk, bijvoorbeeld voor specifieke onderdelen van een overname of reorganisatie.”
Havenbedrijf
Halsten groeit intussen, er worden geregeld nieuwe gezichten aangenomen en opdrachtgevers zitten door het hele land. “Ik heb al eens in Friesland gezeten, maar zit binnenkort waarschijnlijk in Middelburg.” Aan het begin van haar loopbaan twijfelde Rypkema nog even tussen de advocatuur of een carrière in het bedrijfsleven. “Ik solliciteerde in 1999 tegelijkertijd bij een advocatenkantoor en het Havenbedrijf, maar bij de laatste kreeg ik de kans om leiding te geven.”
Het juridische werk bij het Havenbedrijf behelste vooral vastgoed- en huurrecht, erfpacht, verbintenissenrecht en aanbestedingsrecht. Ook was ze betrokken bij de verzelfstandiging van Havenbedrijf Amsterdam tot een NV, voorheen een gemeentelijke organisatie. Bij het havenbedrijf werkte Rypkema zo’n tien jaar, daarna werd het tijd om de horizon te verbreden. Na een loopbaan bij Energie Beheer Nederland belandde ze in 2011 bij Ratio Legal: “Na veel vastgoedrecht wilde ik me weer bezighouden met energierecht, en een aantal energiebedrijven waren toen al een vaste klant van eigenaar Bas Groot.”
Van Deltawind tot Fatboy
De opdrachtgevers van Halsten variëren van gemeentes en industriële of energiebedrijven tot telefoonprovider Simpel, leverancier van IT-infrastructuur Fujitsu en Fatboy, bekend van de zitkussens. Rypkema en haar collega’s zijn zodoende meestal met meerdere opdrachten tegelijk bezig.
“Verder hebben we inmiddels de nodige specialistische kennis in huis, bijvoorbeeld op het gebied van windenergie. Zo ga ik voor Deltawind de ontwikkeling van een windpark begeleiden, waar een enorme investering mee is gemoeid. Ik kan zo mijn bij Energie Beheer Nederland opgedane ervaring goed inzetten. Ik merk echt dat we binnen het energierecht onze sporen aan het verdienen zijn. Ook voor projecten rond aardwarmte worden we inmiddels gevraagd.”
Door het hele land
Op het moment van het interview – een grijze maandagmorgen – is het kantoor van Halsten nagenoeg uitgestorven; iedereen is op locatie aan het werk. Zo is er iemand bij BoerCroon; het adviesbureau wilde geen vaste bedrijfsjurist meer in dienst hebben en liet door Halsten in kaart brengen waar precies de juridische behoeften binnen de eigen onderneming lagen. Rypkema: “Mijn collega hield nauwkeurig bij van wie juridische vragen afkomstig waren, de zwaarte van de vraagstukken en hoeveel uren zij ermee bezig was. Op basis daarvan konden we adviseren dat ze het beste een medior bedrijfsjurist konden inhuren voor ongeveer twee dagen per week. Wij kennen geen minimum- of maximum inzet, dus we doen datgene wat nodig is, wanneer het nodig is.”
Dan zijn er nog collega’s bezig met het juridische werk voor onder andere woningbouwproject IbbA in Almere en voor een warmte-koudeopslagproject van Eneco. Bij laatstgenoemde opdracht begeleidt de legal counsel de juridische contracten rond de realisatie, exploitatie en levering van warmte-koude opslag onder kantoorgebouwen. Deze warmte en koude is afkomstig uit aardlagen en wordt in de grond bewaard tot het moment van gebruik. Dat raakt niet alleen energierecht, maar ook vastgoedrecht.
“Voor een ander project bij Eneco brengen we de grondposities van een kilometers lange warmteleiding in kaart en hebben we de aanbestedingen met aannemers en materiaalleveranciers begeleid”, schetst Rypkema. “Die leiding loopt onder de grondgebieden van meerdere eigenaren en gemeenten door, maar omvat ook boringen en specialistische leidingwerken. Een collega heeft de vestiging van de opstalrechten bewerkstelligd. Een andere voert de gesprekken met aannemers en leveranciers. Momenteel werken we vooral aan het contractmanagement en de afhandeling van discussies met de omgeving.”
Windpark
Ook al vertrok Rypkema in 2011 bij het Havenbedrijf Amsterdam, de afgelopen twee jaar kwam ze er als externe toch weer over de vloer. “Een dochter van het havenbedrijf ontwikkelde een bedrijventerrein aan de overkant van het Noordzeekanaal. De specifieke juridische kennis en de capaciteit hadden ze niet in huis, ook vanwege enkele zwangerschapsverloven die ingevuld moesten worden.”
Het was aangenaam om weer eens op het oude nest te zitten, maar Rypkema kijkt er evengoed naar uit om weer met iets nieuws aan de slag te gaan. “De diversiteit, de verschillende dossiers, daarom ben ik dit werk juist gaan doen.” Dus kan ze binnenkort haar tanden zetten in de ontwikkeling van een klein windpark op het Zuid-Hollandse eiland Goeree, in opdracht van de Zeeuwse coöperatie Deltawind. Ze houdt zich onder meer contact met de leveranciers en checkt garanties en meerjarige onderhoudscontracten. “Interessant is dat het om een snel veranderende markt gaat, want je ziet hoe leveranciers geregeld hun contracten aanpassen, ook dankzij feedback van juristen, zodat je dergelijke contracten steeds weer nauwkeurig moet doorvlooien.”
Analyseren en meedenken
Een andere uitdaging voor de bedrijfsjurist zonder vaste stek: het steeds weer snel moeten analyseren van het bedrijf in kwestie en de juridische hete hangijzers die er zijn. “Bij iedere opdracht is het weer de uitdaging om snel wegwijs te worden in een organisatie en de mensen en cultuur te leren kennen. Je moet meteen inzien: waar help ik ze mee? Daarvoor moet je zelf een toegankelijk persoon zijn. Zelf stel ik graag veel vragen: oprechte interesse is mij aangeboren en mensen voelen dat. Ik kom graag bij een voor mij nieuw bedrijf als het Friese Paques over de vloer, waar dan weer een compleet nieuwe wereld voor je open gaat. Zij bouwden onder meer apparatuur waar Ben & Jerry’s ijs mee produceert, en ze ontwikkelden een bacterie die hoeveelheden zwavel in gas reduceert, wat nuttig is voor gasbedrijven. Een licentieovereenkomst opstellen is op zich niet het spannendste werk, totdat je het verhaal erachter meekrijgt. En dat bedrijf is intussen een multinational.”
Positief meedenken, dat moet volgens Rypkema een van de belangrijkste drijfveren zijn voor een goede bedrijfsjurist. “Mensen horen immers graag een ‘ja’. Ze willen gewaarschuwd worden voor grote risico’s, maar ze willen vooral vooruit. Die houding moet ook in je eigen genen zitten. Je stemt je advisering ook af op de aard van klant. Als ik voor een sterk risicomijdend bedrijf werk, word ik op dat moment vanwege de risicovolle business nog meer een pietje precies. Zo’n praktische inslag bevalt me ontzettend. Dat is ook een van de redenen dat ik niet voor de advocatuur koos. De focus ligt daar zo op het juridische, terwijl ik juist graag wil weten wat een bedrijf precies doet, hoe die vernuftige toepassing van zonnecellen in een lichtmast nu werkt, hoe eindproducten eruit zien. Ik wil graag weten waarvoor ik het doe.”