In de serie Jurist in Bedrijf Carien Bouvy, al meer dan twintig jaar bedrijfsjurist bij FloraHolland, de bekende bloemenveiling in Aalsmeer. Daarnaast werkt ze als mediator. “Het werkt erg prettig als ook in de hoogste regionen de bedrijfsjuristen zijn ingebed. Het is belangrijk dat al in het voortraject, als er alleen nog maar een idee is, er een jurist bij betrokken is.”
Door Sanne van Brunschot
Zoals zoveel bedrijfsjuristen heeft ook Bouvy als advocaat gewerkt voordat ze de overstap maakte naar het bedrijfsleven. “Ik heb zeven jaar lang met plezier in de advocatuur gewerkt. Maar toen we voor het werk van mijn man gingen verhuizen, was dat voor mij hét moment van heroriëntatie: Ga je nou weer als advocaat werken, klanten werven, omzet maken, acquisitie plegen… Inmiddels had ik ook twee kinderen. Toen zag ik die geweldige vacature. Dat is inmiddels meer dan twintig jaar geleden; in oktober ’88 ben ik hier gekomen.”
Waarom FloraHolland?
“Het is een internationaal netwerk van kwekers, handelaren en vervoerders, het is een sympathiek product, het is een sympathieke rechtspersoon. Het is een erg leuk bedrijf dat altijd in ontwikkeling is. Ik heb er in mijn tijd bij FloraHolland wel een keer over gedacht om iets anders te gaan doen, ik wilde naar de rechterlijke macht. Daar was ik ook voor geaccepteerd, maar uiteindelijk gaf de rechtbank de voorkeur aan mensen die ervaring hadden met vreemdelingenrecht. Maar ik zou geen ander bedrijf kunnen bedenken waar ik leuker zou werken. Ik heb hier vrijheid, er is veel te doen, het is internationaal. De mensen en de sfeer, helemaal no-nonsense en erg dynamisch.”
Waar heeft FloraHolland juridisch gezien in de loop der tijd allemaal mee te maken gekregen?
“Toen ik begon was er alleen nog de locatie Aalsmeer. Het was Aalsmeer en concurrenten, nu is het FloraHolland met vijf vestigingen en ongeveer vierduizend werknemers. Er is heel veel vastgoed bijgekomen. Door de ontwikkeling van het bedrijf hadden we eerst vijf jaar voornamelijk ondernemingsrecht, daarna kwam vijf jaar met name vastgoedrecht, vervolgens vijf jaar met veel commerciële dingen. Toen kwam de grote fusie met Naaldwijk. Zo wisselen de aandachtsgebieden steeds.
“Het veilen is natuurlijk het bekendst, maar FloraHolland heeft heel veel andere diensten. Een hele grote is het bemiddelen tussen kwekers en handelaren die bloemen en planten willen kopen. De klok is voor morgen, voor de dag. Maar sommige handelaren willen voor de lange termijn iets vastleggen; voor grote feesten of voor een jaar rond. Het bemiddelingsbureau dat zich daarop toelegt heet FloraHolland Connect. Daarnaast verhuren we veel ruimtes, we hebben wel vijfhonderd bedrijven onder ons dak. Dus er zit ook een vastgoedkant aan het werk.”
Hoe ziet de juridische afdeling eruit?
“We zijn met zijn vijven. Er is geen hoofd van de afdeling, maar we zijn onderdeel van de afdeling Coöperatie & Juridische Zaken, die wel wordt geleid door een manager. Hij is bedrijfsjurist geweest en is nu ook secretaris van het bestuur, Raad van Commissarissen en directie. Bij de fusie hadden we even een dipje doordat er meer concernafdelingen waren. Maar nu is dat keurig afgedekt doordat de manager secretaris is geworden. Het werkt erg prettig als ook in de hoogste regionen de bedrijfsjuristen zijn ingebed. Het is belangrijk dat al in het voortraject, als er alleen nog maar een idee is, er een jurist bij betrokken is.”
Hoe is de samenwerking met advocatenkantoren?
“Uitstekend. Omdat we verspreid zijn over verschillende regio’s hebben we een aantal huisadvocaten, waar we regelmatig mee sparren en die het bedrijf ook goed kennen. Het zijn drie kleinere kantoren; Duijsens, Wieringa en Schram en twee grote: NautaDutilh voor arbeidsrecht en Houthoff Buruma voor mededingingsrecht en vennootschapsrecht.
“Ik las in een van de eerdere interviews uit deze serie dat kleinere kantoren minder mogelijkheden hebben om kennis te delen. Maar een van deze drie kleinere kantoren had de allereerste nieuwsbrief met weblog, misschien wel van heel Nederland. En ik heb er heel veel aan. Ook geven deze kantoren seminars en worden we uitgenodigd voor dingen die zij organiseren. De grote kantoren doen dat natuurlijk ook.
“Met Houthoff kijken we nu ook of we meerdere modellen kunnen gebruiken. Modelcontracten hebben we zelf al ontwikkeld en die haal je ook gemakkelijk van het internet, dus daar zijn we niet naar op zoek. Wat wij willen is meerdere formules, alternatieve bepalingen, alternatieve clausules. We willen advies over de verschillende mogelijkheden, zodat we als bedrijf zelf kunnen kiezen wat bij ons past, helemaal in het beginstadium van nieuwe commerciële en ingewikkelde activiteiten. Zo kunnen we een beetje creatiever denken en zijn er meerdere contracten voor de directie om uit te kiezen.”
Wordt er ook geprocedeerd?
“Niet zoveel, we gebruiken de kantoren voornamelijk als we willen sparren. Maar het komt natuurlijk wel voor. We hebben heel veel te maken met klanten en andere partijen. Kwekers, kopers, groothandel, vervoerders. Je wil die relatie behouden, ook al is er een discussiepunt. Je gaat daar toch wat voorzichtiger mee om door eerst een andere oplossing te zoeken.
“Toch is er wel elk jaar een proces. Je moet ook niet bang zijn om te procederen. We zijn een groot bedrijf waar veel gespeeld heeft, zoals mededingingsrechtelijk, bouwarbitrages, huurrecht- en planologische procedures. Soms moet je een ontruimingsvonnis vragen of een faillissement aanvragen. Als iemand niet betaalt, moet je toch even doorgaan. En soms heb je een claim tegen je en word je gedaagd, bijvoorbeeld als er schade is geleden.”
Naast uw werk als bedrijfsjurist werkt u ook als mediator. Hoe is dat zo gekomen?
“Oorspronkelijk is het begonnen met FloraHolland Connect, waarbij we bemiddelen tussen kwekers en handel over termijncontracten. Het bureau helpt bij de begeleiding van de uitvoering als daar discussie over ontstaat. Ze zijn dus eerst een soort makelaar die contracten tot stand brengt, maar daarna onttrekken ze zich niet aan de problemen die mogelijk ontstaan. In beginsel werden wij bij al die problemen betrokken. We zijn toen gaan nadenken over hoe we discussies tussen kwekers en handel konden beperken. We zijn toen begonnen met standaardvoorwaarden, standaardcontracten en dergelijke. Omdat je dan nog klachten houdt, hebben we een arbitragecommissie ingericht.
“Toen ontstond echter de situatie dat mensen, voordat ze naar de arbitragecommissie gaan, graag advies zouden willen hebben. We werden steeds meer bij dit soort conflicten betrokken en dat wilden we professionaliseren. In dat kader ben ik de mediationopleiding gaan volgen en sinds 2008 ben ik gecertificeerd mediator.
“Vanuit de regio Aalsmeer kwam toen al snel de eerste vraag om mediation te doen, anders dan over bloemen of planten. Dat vond ik zó ontzettend leuk om te doen. Het is zo’n wonder als mensen weer goed met elkaar kunnen communiceren. Het geeft zoveel voldoening. Dus ik dacht: dat wil ik vaker doen. Ik heb een eenmanszaak, maar met vier anderen heb ik een WAT-relatie: Working Apart Together. Ik ben gespecialiseerd in business mediation en arbeidsrecht. Van de rechtbank Amsterdam krijg ik bijvoorbeeld arbeidszaken. Maar ik doe ook echtscheidingen. Dat is iets heel anders, maar het is zo gegroeid. Het begon zakelijk en dat is het merendeel nog steeds, maar er zaten ook wel eens familiebedrijven bij. Echtscheidingszaken doe ik met liefde.”
Wat is het grootste verschil met een baan als advocaat of jurist?
“Vroeger als advocaat legde je onmiddellijk beslag op de bankrekening, je stuurde een dagvaarding, je vroeg voorlopige voorzieningen, het huis en de kinderen werden toegewezen. Het escaleerde volkomen en als je dat niet deed was je geen goede advocaat. En als ik dan nu zie hoe anders het kan… Eigenlijk moeten die mensen gewoon een soort ‘Ouder BV’ vormen, ze moeten hun eigen emotionele discussie scheiden van de zakelijke discussie, over de kinderen bijvoorbeeld.
“Wat ook een heel verschil is, is dat je in je rol als mediator een heel ander persoon bent. Daar moet je je ook op voorbereiden, dus je kunt het niet zomaar in je agenda zetten als even een afspraak. Je bent veel neutraler, geduldiger en vriendelijker. Je bent niet de adviseur, je begeleidt mensen. Je bent de leider van een gesprek. Je moet daarbij ook anders omgaan met allergieën voor mensen. In mijn gewone leven en op het werk kun je wel eens een conflict hebben met iemand, maar als mediator moet je omschakelen en dat gevoel neutraliseren.
“Daarvoor heb ik een stapel kaarten, met daarop kwaliteiten van mensen. Ik bedenk mezelf dan waaraan ik mij erger bij iemand, zoals bijvoorbeeld zeuren. Dan denk ik daar even over na en ga ik na van welke goede eigenschap zeuren van oorsprong een afgeleide eigenschap is. Het is gewoon te veel van iets. En dan kom ik bijvoorbeeld uit bij het zelf sturing willen geven. En als je dan bedenkt dat iemand in een echtscheiding zit, waar niets zelf gestuurd wordt maar de ander een besluit heeft genomen, dan is je allergie weg, dan begrijp je die persoon.”
Botst mediation niet met de advocatuur?
“Nee, wat je wel eens hoort is dat advocaten denken dat het geitenwollensokkengedoe is. Maar als je dan vertelt dat het eigenlijk een kwestie is van het voortbouwen op de Harvard-methode van onderhandelen, snappen ze het beter. Als je de belangen van partijen kent, blijken die lang niet altijd tegenstrijdig te zijn. Advocaten schakelen daarom ook mediators in. En er zijn ook mediation-sessies waar advocaten bij zitten, daar is geen bezwaar tegen. Bovendien heb ik volgens het NMI-reglement ook een officiële geheimhoudingsplicht. Een beetje goede advocaat ziet dat het het beste is voor de cliënt als dingen op een andere manier opgelost kunnen worden. Het is snel, het is prettig voor de klant. Een proces duurt lang, is emotioneel, escaleert.
“Natuurlijk zijn er altijd juridisch interessante zaken die uitgeprocedeerd moeten worden. Als het om een belangrijke kwestie gaat, wil je een uitspraak hebben. Mediation hoeft dan ook niet altijd de beste manier te zijn om problemen de wereld uit te helpen.”