In een bijzondere aflevering van de serie In-house bij… kijken we naar het faillissement van Lehman Brothers in september 2008 – een van de de eerste explosies waarmee de grote economische crisis begon – vanuit het perspectief van zes in house Lehman-juristen. Zij kijken na ruim twee jaar terug op de schokkende gebeurtenissen. De corporate counsels werden opgespoord en geïnterviewd door het tijdschrift Corporate Counsel, en hier volgt een bewerking van het stuk dat in dat blad verscheen onder de kop: Have we learned anything?
De zes worden aldus geïntroduceerd: “Yet, with all that’s been written, we haven’t heard much from one contingent that had front-row seats: the in-house lawyers. How did they respond to the cataclysmic events, and what do they think now? More important, what insights can they share to help others avoid that fate? Their views about the events of two years ago are still relevant as the nation continues to experience sluggish growth and companies and employees confront uncertain conditions.
We contacted dozens of former Lehman lawyers. Many have moved on and didn’t want to look back. Some were concerned that they could be drawn into litigation; others were asked by current employers to take a pass. We spoke with a half-dozen who covered a range of legal and compliance functions at Lehman. Five stayed to the end and described their experiences working for the company in positive, almost glowing terms. Today, they are all doing well. Two are general counsel, and one started her own consulting business. Another two spoke on condition of anonymity-one was willing to be identified as a veteran managing director in legal who still works in the industry in a senior position. The sixth lawyer left the company in 2006, unhappy with the direction it seemed to be taking. Two years later he reported his old company to the SEC for allegedly understating the compensation of CEO Fuld.”
Laten we beginnen met de laatste jurist, Oliver Budde, die de bank in 2006 verliet als klokkenluider. We zijn in de Nederlandse afleveringen van de serie In-hous bij… niet eerder gestuit op een bedrijfsjurist die deze rol op zich nam. Budde werkte acht jaar bij Lehman en hield zich met name bezig met compliance. In 2004 verscherpte de SEC het toezicht op de broker-dealers, het type bank waar Lehman onder valt, dit in reactie op Europese regelgeving. Budde: “Maar de SEC moet het doen met de gegevens die het krijgt van de betreffende ondernemingen. Als die de data willen manipuleren, is dat een fluitje van een cent.”
En dat manipuleren, zo constateerde Budde, gebeurde bij Lehman op grote schaal. De risk management infrastructuur bij Lehman oogde imponerend. Maar Budde beschrijft het aldus: “Vergelijk het met een snelheidsbeperking; overal stonden borden met de maximum snelheid. Maar als het management haast had, werd er evenzogoed plankgas gegeven. Iedereen deed net alsof er een systeem voor risicobeheer bestond. Maar als het erop aan kwam, deed niemand er iets mee.”
Eén van de voornaamste geconstateerde weeffouten is dat de CRO (Chief Risk Officer) Madelyn Antoncic , niet rechtstreeks rapporteerde aan de board, maar was ingekapseld door de business units. Dit is strijdig met de best practises anno 2010, en volgens Anton Valukas, de bankruptcy examiner, overtrad Lehman hiermee destijds zelfs al de regels. Vanaf 2007- toen de bank bewust meer risico’s ging nemen – werd Antoncic zelfs gedwongen meetings van het executive committee te verlaten op het moment dat risicovolle investeringen werden besproken. Budde zag niet alleen hoe de complete risk-infratsructuur op cruciale momenten werd genegeerd, hij merkte ook dat er absoluut geen prijs werd gesteld op onafhankelijke, contraire meningen.
Een van de zaken waar Budde zich mee bezig hield was executive compensation. Bij het analyseren van het pakket van CEO Dick Fuld, ontdekte hij dat Lehman de waarde van het aandelenpakket van de CEO in Lehman ernstig onderwaardeerde. Hij trok aan de bel, maar zijn superieuren zeiden dat het ‘was goedgekeurd door de outside counsels’. “Als je er niet mee kunt leven,” zo meldde zijn baas, “dan kun je beter vertrekken.”
Dat deed hij in 2006 omdat hij overal cutting corner-gedrag zag wat betreft de compliance, gedrag waarvoor hij als lawyer geen verantwoordelijkheid meer wilde nemen. Budde bleef de Leham-filings echter volgen en constateerde in 2008 dat Fuld aan de SEC slechts 150 miljoen aan stock-based awards meldde, terwijl het in werkelijkheid ging om meer dan 400 miljoen. Na weken van wikken en wegen besloot hij de misstand te melden aan zowel de SEC als aan Lehman. Van beiden kreeg hij geen reactie. Na het faillissement werden de bevindingen van Budde bevestigd door Harvard professor Lucian Bebchuck, die vaststelde dat Fuld zelfs in zijn testimony before congress over de periode 2000 tot 2007 meer dan 200 miljoen aan inkomsten had verzwegen.
Budde woont nu in Vermont waar hij nog altijd geniet van een sabbatical; hij zou werken aan een boek. Budde: “All the regulation in the World won’t stop people hellbent on going around regulation”
Groentje
Welke lessen hebben de in house lawyers nog meer getrokken uit het Lehman-debakel? Marco Pierettori was hoofd van de afdeling legal, compliance and audit van Lehman Italy in Milaan. Hij ging door een ‘waanzinnig leerproces’, waarbij hij als ’totaal groentje’ op het gebied van faillissementen van de ene dag op de andere aan de lijn hing met de CONSOB (de Italiaanse AFM) die -in paniek – wilde weten of er ‘een systeemrisico ontstond voor Italiaanse pensioenfondsen’. Hij moest onder extreme druk allerlei stukken produceren, met name de posities van Lehman ten opzichte van Italiaanse tegenpartijen. Hij kreeg een maand lang mensen over de vloer van de Italiaanse nationale bank die met alles meekeken. Gelukkig voor hem werd Pierettori al spoedig door liquidator PricewaterhouseCoopers op de payroll gezet. Pierettori: “Je hoeft niet alles te weten. Maar een in-house counsel moet wel zijn professionaliteit en kalmte kunnen bewaren.” De Italiaan is thans general counsel bij Investindustrial Group BI Invest Services SA in Lugano, Zwitserland.
Aan de andere kant van de oceaan zat Kimberley Summe als legal manager bij de brokerage business in een vergelijkbare chaos. Roen Barclays dat deel van Lehman overnam, ging ze mee. Onder Barclays ontstond een nare sfeer op de afdeling waarin de lawyers elkaar moesten gaan bestrijden om het beetje werk te mogen doen dat er was en dat alles dan ook nog onder de druk van een compleet ineenstortende arbeidsmarkt. De tranen vloeiden rijkelijk in die tijd. In 2009 vertrok Summe naar Partner Fund Management (een hedge fund in San Fransisco) waar ze general counsel werd.
Beth Anisan werkte zes jaar voor Lehman, de laatste twee als global chief administrative officer bij de legal, compliance and audit group. Zij stelt dat de risk-officers en toezichthouders lang niet alle producten van Lehman begrepen en dus ook geen goed toezicht konden houden. Anisan: “Dan stelden ze vragen die nergens op sloegen.” Als enige oplossing ziet ze dat deze toezichthouders weer lawyers inhuren die hebben gewerkt bij de company in kwestie, maar die kunnen ze dan weer niet betalen. Anisan richtte haar eigen consultancy-bureau op, B&CO.