Het hoofdkantoor van baggerconcern Koninklijke Boskalis Westminster staat daar waar je het verwacht: aan de oever van de brede Merwede op de grens van Papendrecht en Sliedrecht, de bakermat van de Nederlandse baggerindustrie. Ook Boskalis begon daar een eeuw geleden als baggerbedrijf. “Wij zitten in een zeer specifieke branche, eigenlijk kun je het werk alleen maar bij een bedrijf als het onze leren. Dus voor ons is het geen voorwaarde dat iemand bijvoorbeeld enige jaren advocaat is geweest. Veel belangrijker is iemands persoonlijkheid.”
Door Peter Milders, Voxius
Inmiddels is Boskalis Westminster al lang niet meer alleen baggeraar, maar heeft het de activiteiten uitgebreid tot terminaldiensten maritieme infrastructuur en door de overname van Smit Internationale in 2010, ook tot sleep-, bergings- transport en heavy lift-diensten.
Met 14.000 werknemers en 1.100 schepen en werktuigen is Boskalis actief in 65 landen en in alle werelddelen. “Maar hoe internationaal we ook zijn, sommige tradities worden hier gekoesterd,” zegt Jan-Willem Prakke, Head Legal Department, “bij het tweede kopje koffie vrijdag s’morgens wordt door de koffiedame met de trolley altijd een koekje in Boskalis-verpakking verstrekt.” Onlangs maakte Boskalis wereldkundig dat zij zich wil versterken op de markt voor (Nederlandse) infrastructuur. In dat verband zette het bedrijf de eerste stappen voor de overname van infra-aannemer MNO Vervat.
Het legal team
Jan-Willem Prakke (ex-Brunel International en ex-Philips) was tot begin 2010 General Counsel & Corporate Secretary van het beursgenoteerde Smit Internationale in Rotterdam. Toen dit bedrijf in dat jaar door het eveneens beursgenoteerde Boskalis werd overgenomen, werden de twee juridische afdelingen samengevoegd en werd hij benoemd tot Head Legal Department. Hij rapporteert in deze positie aan CFO Hans Kamps.
Naast het Legal Department is er de Corporate Secretary, Else Buijs. Zij ontfermt zich over vennootschapszaken, de algemene vergadering van aandeelhouders, de beursnotering, corporate governance en een aantal fusie- en overnamezaken.
De juristen bij Boskalis werken gewoonlijk met een geografische indeling. Er is één uitzondering: een van de juristen behandelt naast de zaken voor Afrika, en in het bijzonder Nigeria, een zogenaamde thuismarkt voor Boskalis, ook de zaken voor de offshore-activiteiten concernbreed. Collega’s van hem hebben respectievelijk de regio West (Noord- en Zuid-Amerika) en de regio’s Oost (Australazie) en Europa onder hun hoede.
De Nederlandse activiteiten van het bedrijf worden door een jurist vanuit het kantoor van Boskalis Nederland in Rotterdam begeleid. Een van de juristen werkt voor enige tijd in Perth, Australië, waar Boskalis een haven aanlegt in opdracht van Chevron als onderdeel van het Gorgon LNG-project. Ter illustratie: het Gorgon-project omvat de winning van aardgas en productie van LNG op Barrow Island, meer dan 100 kilometer uit de Australische westkust. Omdat dit eiland een beschermd natuurgebied is moet de gaswinning zonder blijvende schade plaatsvinden en moeten alle installaties op het eiland na voltooiing van de gaswinning kunnen worden verwijderd.
Boskalis heeft voor de begeleiding van het project een tijdelijk kantoor geopend in Perth waar zestig mensen werken. Bij Smit in Rotterdam zit om praktische redenen een drietal juristen, van wie Celine Peek het eerste aanspreekpunt is voor de directie. De verdeling van het werk onder de juristen is bij Smit niet heel strikt. Juridisch begeleid worden de bedrijfsonderdelen havensleepdiensten, berging, transport, heavy lift, subsea en terminaldiensten. Ten slotte: in Singapore zit een lokale jurist en werkt er ook een lokale jurist in Rusland (St Petersburg)
.
Naast de juristen zijn er zo’n tien contractmanagers actief. Zij behoren formeel niet tot de afdeling van Prakke, maar de contacten zijn wel intensief. Deze contractmanagers zijn in de meeste gevallen technisch geschoolde mensen met enige juridische kennis. Soms zijn het juristen met technische kennis. De contractmanagers volgen het contract tijdens de uitvoering van een project, zij werken dus altijd op locatie.
Hoe worden nieuwe juristen geselecteerd, welke kennis en eigenschappen moeten zij bezitten? Prakke: “Wij zitten in een zeer specifieke branche, eigenlijk kun je het werk alleen maar bij een bedrijf als het onze leren. Dus voor ons is het geen voorwaarde dat iemand bijvoorbeeld enige jaren advocaat is geweest. Veel belangrijker is iemands persoonlijkheid: een jurist moet hier met zeer verschillende types mensen om kunnen gaan, moet sterk op oplossingen gericht zijn en moet zeer stevig in zijn schoenen staan.”
Het werk
Een hoge prioriteit in het dagelijks werk van Jan-Willem Prakke is op dit moment het integreren van de juridische afdelingen van Smit en Boskalis. En dan gaat het niet om het fysiek ineenschuiven van die afdelingen, maar om de organisatorische en werkinhoudelijke kant. Hoe voorkom je bijvoorbeeld dubbel werk en hoe laat je rapportagelijnen lopen? Prakke: “Het is niet eenvoudig om dit snel voor elkaar te krijgen, de juristen hier zijn op zijn zachtst gezegd nogal beweeglijk, zij moeten voor hun werk veel reizen en die trips zijn heel vaak niet lang van tevoren gepland.” Wie de portefeuille lopende projecten van Boskalis bekijkt ziet de oorzaak onmiddellijk: Kazachstan, Finland, Malediven, Verenigde Arabische Emiraten, Rusland, Angola, Argentinië, Verenigde Staten, Georgië, Australië en Zuid-Korea om een greep te doen.
Naast deze managementtaken is er het dagelijkse werk. Voor Prakke is dat op dit moment vooral de verkoop van de terminaldiensten van Smit aan Lamnalco, een joint venture van Boskalis. Veel werk voor Boskalis komt binnen via tenders; de juristen beoordelen de juridische component van die tenders. Het leeuwendeel van het werk voor de juristen bestaat uit het maken en beoordelen van contracten. Met uitzondering van de contracten voor de havensleepdiensten, die eenvoudiger en meer gestandaardiseerd van aard zijn, gaat het vooral om maatwerk onder Engels recht en onder de in de internationale aannemerij gebruikelijke FIDIC-voorwaarden en voor maritieme zaken de standaardcontracten van BIMCO (Baltic and International Maritime Council).
De bijzondere schepen van het bedrijf worden vaak door Boskalis zelf ontworpen en in opdracht gebouwd in bijvoorbeeld Singapore, Brazilië en Nederland. De juristen zijn nauw betrokken bij de contractvorming voor de bouw van deze sleephopperzuigers, snijkopzuigers, steenstorters en valpijpschepen. De juridische aspecten rond het vlaggen van (zee)schepen worden ook door de juristen behandeld.
Kennis en netwerk
Prakke geeft aan dat de juristen op elk moment cursussen kunnen volgen waaraan zij op dat moment behoefte hebben en dat deze bij voorkeur in samenwerking met de vaste advocaten gegeven worden. Iets anders is dat Prakke het nuttig vindt om rechtenstudenten te vertellen wat het vak van bedrijfsjurist inhoudt; volgens hem weten studenten vaak wel iets van de advocatuur, maar is het bedrijfsjuridische vak voor hen vaak een witte vlek. Hiertoe heeft hij regelmatig contact met Prof. mr Frank Smeele (Handels- en Maritiem Recht) van de Erasmus Universiteit Rotterdam voor wiens studenten af en toe een college op locatie bij Smit gegeven wordt.
Ook voor Kluwer en de Universiteit Tilburg verzorgt hij dergelijke lezingen. Prakke legt tijdens deze bijeenkomsten aan de hand van een casus de rol van de bedrijfsjurist uit, zijn positie, de wijze van aanpak en de rapportage binnen de onderneming.