In vier talen wordt de bezoeker van het immense terrein van DAF Trucks aan de oostzijde van Eindhoven welkom geheten. Na een korte rit over het terrein bereikt hij het hoofdkantoor waar hij bij het betreden van de ontvangsthal onmiddellijk oog in oog staat met de knalgele modellen van de drie grootste trucks die DAF produceert, met de imposante XF105 als grootste. “Het bijzondere van dit bedrijf is dat het producten maakt die iedereen kent, waar je ook bent”, zegt Duco Zoomer, General Counsel en Company Secretary van DAF Trucks.
Door Peter Milders, Voxius
“Overal zie je onze vrachtwagens rijden, in Europa zijn wij met 20% marktaandeel in het segment van de grootste trucks zelfs marktleider.” Het is een opmerkelijk succesverhaal. In 1993 werd DAF als gevolg van het instorten van de grote Britse afzetmarkt failliet verklaard. Maar al snel daarna werd DAF Trucks opgericht en werd een nieuw model geïntroduceerd. In 1996 werd het bedrijf gekocht door de Amerikaanse vrachtwagenfabrikant PACCAR uit Bellevue bij Seattle, en begon een gestage opmars die tot de dag van vandaag voortduurt.
Het legal team
Dit team van vijf juristen behandelt alle voorkomende juridische zaken van DAF Trucks wereldwijd. Wereldwijd wil in dit geval zeggen: uitgezonderd Noord-Amerika. De Noord-Amerikaanse markt wordt door PACCAR bediend.
Het team wordt aangevoerd door Duco Zoomer die twaalf jaar bij DAF werkt. Zoomer begon zijn loopbaan in de advocatuur in Amsterdam en werkte daarna ondermeer bij OPG (nu Mediq). Naast zijn eindverantwoordelijkheid voor de juridische afdeling, is Zoomer als Company Secretary verantwoordelijk voor de verslaglegging van de directievergaderingen en de vergaderingen van de Raad van Commissarissen. Hij rapporteert aan president-directeur Harrie Schippers. Er is geen hiërarchische lijn met de General Counsel van PACCAR in de VS, maar Zoomer heeft uiteraard wel regelmatig contact met hem.
Naast Duco Zoomer wordt de afdeling bemand door Guillaume van Kampen (ex-Heineken), Remco van der Veer (ex-NautaDutilh en ex-ASML), Floortje Jansen (ex-Veolia) en Marjon IJpelaar (ex-Grontmij). De laatste drie juristen werken nog maar kort bij DAF. Dit heeft tot gevolg dat op dit moment nog relatief veel zaken worden uitbesteed. Zoomer geeft aan dat dit op termijn zal veranderen en dat hij streeft naar een geografische werkverdeling; iedere jurist krijgt dan een of meer landen onder zich en behandelt voor die landen alle juridische aangelegenheden. De talenkennis van de verschillende juristen kan dan een rol spelen bij die verdeling.
De juristen krijgen zeer diverse zaken op hun bordje zoals joint ventures met toeleveranciers, distributie-overeenkomsten met dealers (alleen al in Europa heeft DAF er 1.000, inclusief werkplaatsen), aanbestedingen (het gaat soms om tenders voor wel 1.200 trucks), financieringen, IT-zaken, onroerend goedzaken, milieurechtelijke zaken en natuurlijk de bescherming van het merk DAF en andere merken. Zoomer vertelt dat DAF voor het gehele PACCAR-concern de motoren ontwikkelt, maar dat dit weinig IE-werk in de vorm van patenten oplevert. Zoomer: “Het gaat meestal niet om geheel nieuwe vindingen, maar om slimmere combinatie van bestaande systemen.”
Het arbeidsrecht wordt doorgaans door de personeelsafdeling behandeld. Uitzonderingen zijn escalaties binnen het medezeggenschapsrecht en ontslagzaken op de hoogste senior management niveau’s: die zaken worden door Zoomer behandeld.
Om op de financieringen terug te komen: Zoomer geeft aan dat DAF ook een in verschillende landen leasemaatschappijen heeft waar zo’n 1,7 miljard euro uitstaat. Met de Wet Financieel Toezicht en soortgelijke buitenlandse wetten heeft men dus ook te maken. Een zeer belangrijk onderwerp voor de juristen is volgens Zoomer altijd het mededingingsrecht en in het bijzonder de Europese richtlijnen ten aanzien van distributie in de automotive industry, richtlijnen die soms heel ingrijpend zijn. Zo moet DAF bijvoorbeeld onder de Europese regels ook niet-officiële DAF-dealers en -werkplaatsen van alle technische informatie voorzien die nodig is om DAF vrachtauto’s te kunnen onderhouden en repareren. Alle dealercontracten worden overigens onder Nederlands recht gesloten.
De juristen zijn ook betrokken bij nieuwe activiteiten die DAF in bijvoorbeeld in China, Zuid-Korea en Brazilië ontwikkelt. Dit kan gaan om de eenvoudige verkoop van motoren tot de bouw van een nieuwe fabriek, zoals op dit moment in Brazilië. Ten slotte behandelen de juristen zaken met betrekking tot productaansprakelijkheid. “Maar”, lacht Zoomer, “dat komt natuurlijk maar heel zelden voor. Een miljoen kilometer probleemloos rijden, dat is wat de afnemers van DAF verwachten en het komt eigenlijk niet voor dat de techniek in onze voertuigen de oorzaak van verkeersongelukken is.”
Preferred suppliers
Zoomer: “Met deze relatief nieuwe ploeg juristen moet er tijdelijk iets meer werk uitbesteed worden, maar gewoonlijk behandelen wij de meeste zaken binnenshuis en doen wij maar een beperkt beroep op advocaten.” In Nederland wordt vooral gewerkt met De Brauw Blackstone Westbroek. Dat zijn Evert-Jan Henrichs voor medezeggenschapszaken, Martijn Snoep en Joling de Pree voor mededingingsrecht, Richard van Staden ten Brink voor data-protectie, Lokke Moerel voor IE-zaken en notaris Martin van Olffen voor notariële zaken.
Daarnaast wordt een beroep gedaan op Walter van Overbeek van Houthoff Buruma die gespecialiseerd is in het distributierecht de automotive-branche, met milieurechtspecialist Aaldert ten Veen van Stibbe en met Bert Fibbe van NautaDutilh voor economische delicten.
Maar de meeste zaken doet DAF natuurlijk buiten Nederland, zodat daar in het overgrote deel van de gevallen de juridische ondersteuning wordt gezocht. In Duitsland wordt regelmatig gewerkt met Lothar Vahsen van het kantoor Ehle & Schiller in Keulen, in Frankrijk laat men zich bijstaan door het in mededingingsrecht gespecialiseerde Parijse kantoor Vogel & Vogel.
Zoomer: “Wij zoeken altijd naar middelgrote kantoren die enerzijds de kwaliteit bieden van grote internationale kantoren die gewend zijn over de grens en dus in het Engels te werken, en die anderzijds de wat lagere tarieven vragen die we bij grote kantoren zien. Wij besteden meestal per kantoor en per land te weinig werk uit om hard over tarieven te kunnen onderhandelen.” Ook met een betere efficiency kan worden bespaard: zo worden adviezen vaak telefonisch met de advocaten besproken, zodat papieren advisering niet meer nodig is.
Kennis en netwerk
In deze economisch wat zwakkere tijden zijn de opleidingsbudgetten teruggeschroefd, maar gewoonlijk hanteert men voor de juristen hetzelfde opleidingssysteem als voor advocaten geldt: men dient jaarlijks zijn punten te halen. Daarnaast zijn alle juristen lid van het Nederlands Genotschap van Bedrijfsjuristen. Zoomer: “Maar wij voelen ons ten zuiden van de grote rivieren soms een vergeten groep, alles lijkt te draaien om de Randstad.” Daarom zette Zoomer met zijn collega’s Guido Dierick van NXP en Robert Roelofs van ASML een regionaal netwerk van bedrijfsjuristen op voor Noord-Brabant en Limburg. Dit bleek meteen aan te slaan. “De eerste keer kwamen wij als General Counsels bij elkaar”, aldus Zoomer, “en onlangs ontvingen wij bij DAF circa vijftig bedrijfsjuristen, allen werkzaam in het zuiden. Duidelijk is dat dit in een grote behoefte voorziet.”
Veiligheid
Wie de reusachtige productiehallen van DAF bezoekt begrijpt meteen dat zeer strikte veiligheidsprocedures onontbeerlijk zijn: de bezoeker wordt omgeven door computergestuurde transportwagentjes, woest bewegende robotarmen, branders, sissende spuitcabines en gigantische drukpersen. En daar tussendoor lopen monteurs die het stalen chassis voorzien van assen, schokbrekers, een brandstoftank, bedrading, een motor en ten slotte de carrosserie. Wat begint met een paar stalen chassisbalken rijdt uiteindelijk op eigen kracht als een volwaardige truck de fabriekshal uit. En dit kan in hoogtijdagen oplopen tot meer dan 230 trucks per dag.
Zoomer vertelt dat hij zich naar aanleiding van een ernstig incident binnen de fabriek intensief heeft bezighouden met de herziening van het veiligheidsprotocol, er is een ‘over all’ veiligheidssysteem ontwikkeld. Legal heeft de organisatie een extra duwtje gegeven om het bestaande systeem nog eens integraal tegen het licht te houden.