Boekrecensie
Enkele beeldbepalende overnames hebben geleid tot nieuwe bedrijven vol schulden, investeerders met duizelingwekkende winsten en een forse schadepost voor de Nederlandse belastingbetaler. Dat alles onder het toeziend oog van werknemers en management en met gebruik van het geld van Nederlandse pensioenfondsen.
Dat is het beeld dat oprijst uit Help! We worden overgenomen. Onder deze titel verscheen een boek van NRC journalist Jeroen Wester. Het is zijn zwanenzang over private equity nu hij van de economieredactie vertrekt en verder gaat als journalist voor de Haagse redactie van NRC. Het boek gaat niet over private equity, maar alleen over enkele deals die door bepaalde investeerders zijn gedaan. In het boek worden deze ‘moderne investeerders’ genoemd. Het betreft de facto een onderzoek naar enkele grote overnames door buitenlandse investeerders in Nederland.
Geen goed ontwikkeling
Wester heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar de juridische en fiscale constructies die zijn gebruikt bij een aantal beeldbepalende overnames, zoals Apax dat PCM koopt en de overname VNU en AVR Hij vergelijkt balansen voor en na overname en geeft aan welke belastingparadijzen boven de holdings worden geschoven. Ook geeft hij inzicht in de wijze waarop de overnameprooi na overname zijn eigen overname blijkt te betalen. Hoe de investeerders binnen soms enkele maanden hun inleg terug blijken te halen door de overnameprooi te overladen met schulden.
Het probleem van het boek is dat veel incidenten uit deals worden omgebouwd tot trends. Veel van het woordgebruik is op zijn zachts gezegd populair. Zo wordt gesproken over trucs waar financieringsconstructies wordt bedoeld. Kortom, de auteur laat regelmatig blijken dat hij de overnames door ‘moderne investeerders’ geen goede ontwikkeling vindt.
Justitie ziet risico’s
Bij de boekpresentatie was een paneldiscussie met Hendrik-Jan Biemond. Hij melde dat in zijn tijd als Officier van Justitie een onderzoeksrapport is geschreven waarin de risico’s van de moderne investeerders werden benoemd. Zo zijn er volgens Justitie twee grote risico’s. Het eerste is dat de herkomst van het geld niet duidelijk is dat geïnvesteerd wordt. Het tweede is dat door de hoge rendementen en het gebruik van veel fiscale constructies er een risico op witwastransacties ontstaat.
Maatregelen
Zowel in het boek als in de discussie kwam een aantal knelpunten naar voren dat aangepakt zou moeten worden. Het belangrijkste is dat ondernemingsraden hun bevoegdheden moeten gebruiken die ze nu al hebben. Na lezing van het boek zullen zij begrijpen dat alleen garanties die zwart op wit staan enige waarde hebben in de moderne tijd. Het tweede punt van aandacht is dat door het benoemen van eigen commissarissen en het belonen van het management in aandelen en opties leidt tot het gelijkschakelen van belangen van betrokkenen in een onderneming met de belangen van aandeelhouders die niet altijd in het belang van de gehele onderneming hoeven te zijn.
Boek:
Titel: Help! we worden overgenomen
Auteur: Jeroen Wester
Uitgeverij: Prometheus/NRC Handelsblad 2008 (sic!)
ISBN: 9789044610963
Bijeenkomst:
Titel: De donkere kamer van private equity
Plaats: Rode Hoed Amsterdam
Tijd: Zondag 11 november 2007