Is de tijd van de grote, traditionele Zuidaskantoren voorbij? Dat niet, maar het alternatief van een minder hiërarchisch kantoor met oog voor duurzaamheid lijkt steeds populairder te worden. En niet alleen binnen de advocatuur, ook het notariaat moderniseert.
Advocatie ging langs bij drie kantoren, die zich alle drie identificeren als ‘transparant’, ‘toegankelijk’ of ‘plat’. Nog een gelijkenis: de kantoren zitten op trendy plekken, midden in de binnenstad of in Amsterdam-Noord. En dat is geen toeval. Zoals oprichter van M&A-kantoor 9Corporate het zegt, staan ze “midden in de maatschappij”. De kantoren zijn ‘plat’. Of je nou partner bent of net uit de collegebanken komt, je hebt een stem als het over de plannen van het kantoor gaat. Bij Juli Notaris gaan ze hierin wel heel ver: “We streven ernaar zo weinig mogelijk van bovenaf op te leggen. We zitten zo veel mogelijk op hetzelfde niveau. Er worden geen afspraken achter gesloten deuren gemaakt, alles is openbaar voor iedereen.” Oók wat de partners verdienen bijvoorbeeld.
Anno 2023 claimen alle kantoren in Nederland wel iets te doen in het kader van duurzaamheid, maar voor deze kantoren bepaalt het de strategie. Zo is er bij De Roos Advocaten een pro bono-target, en kiezen ze bewust klanten uit die ambities op het gebied van duurzaamheid hebben. “We werken het liefst voor bedrijven die een positieve impact hebben op het milieu, of op een ander gebied idealistisch zijn. We willen zelf graag een positieve impact op de maatschappij maken, en dat doen we via onze cliënten.”
Ondanks dat er veel gelijkenissen zijn, zijn de kantoren ook uniek. En dat is nou juist het punt; alle drie zijn ze hun eigen koers ingeslagen, en proberen ze op hun eigen manier een fijne werkomgeving te creëren voor hun medewerkers en hun steentje bij te dragen aan de maatschappij.
Juli Notaris
Waar notarissen nog wel eens een wat ‘stoffig’ imago hebben, komt Juli Notaris op alle vlakken jong, modern en authentiek over; met drie powervrouwen aan het hoofd doen zij het op hun manier. En niet zonder succes.
Midden in de Utrechtse binnenstad in een oud warenhuis zit het (nog) kleine notariskantoor. Zo’n kleine twee jaar geleden opgericht door drie vrouwen die daarvoor samen bij het eveneens Utrechtse Hermans & Schuttevaer werkten. Annick Schenkenberg van Mierop (foto boven, midden), Inge van Pelt (foto boven, rechts) en Justine Tielemans (foto boven, links) zijn weliswaar partners en oprichters van het kantoor, maar delen de verantwoordelijkheid van het runnen van een onderneming graag met hun medewerkers.
Declarabele uren zijn er nog wel, maar de controle hierop binnen de organisatie is veel minder belangrijk dan menig notaris gewend zal zijn. Vertrouwen en transparantie zijn hierin van groot belang. Per medewerker wordt gekeken naar de individuele talenten, en deze worden zo veel mogelijk ingezet.Tielemans: “We wilden onze focus verschuiven; van de in onze ogen ouderwetse normen en waarden die je binnen kantoren ziet, naar samenwerken, vertrouwen en talent.”
Bij Juli Notaris werken alle medewerkers maximaal vier dagen. Schenkenberg: “We wilden inspelen op de behoefte om minder te werken. Mensen die meer ruimte hebben voor creativiteit en meer kunnen ontspannen, presteren uiteindelijk ook vaak beter op kantoor.” De hele organisatie is buitengewoon plat. Declarabele uren worden niet gecheckt, maar door de transparantie voelt iedereen de verantwoordelijkheid om zijn of haar werk goed te doen.”
Van Pelt: “We hebben bijvoorbeeld in overleg met alle werknemers de indexering van het salaris bepaald. En juist omdat de werknemers er zelf een stem in hadden, waren we er binnen tien minuten uit. We doen ook niet geheimzinnig over wat we zelf verdienen, alles is transparant. En juist daarmee creëer je bewustzijn en draagvlak onder de medewerkers.”
Met hun manier van ondernemen trekt Juli Notaris veel gelijkgezinde mensen aan. Iedereen een plekje geven kan simpelweg niet, daarnaast zijn ze ook selectief in wie ze aan hun team toevoegen. Tielemans: “Je moet je verantwoordelijk voor de organisatie voelen, en natuurlijk moet je onze ideeën echt omarmen. We willen niet onopgemerkt die hiërarchie weerbinnenhalen. Daar zijn we alert op.”
Van Pelt: “Veel van onze medewerkers hebben bewust de keuze gemaakt de traditionele kantoren achter zich te laten en naar ons kantoor over te stappen. Die dragen dat vervolgens weer uit, waardoor je een olievlekeffect krijgt. Andere kantoren reageren dan vaak, ‘zo kan het dus ook’. Dat vinden wij heel leuk natuurlijk.”
9Corporate
In een nieuw pand midden in de Rotterdamse binnenstad zit advocatenkantoor 9Corporate. Het M&A-kantoor werd in 2022 opgericht door drie ex-Houthoffers. Advocatie sprak met partners Jan-Paul van der Hoek, Tessa Rozendal, Maurits de Haan en Jeanine Evertse.
“Wij wilden niet meer in zo’n traditionele, prachtige, dure ivoren toren zitten.” Met die boodschap komt Jan-Paul van der Hoek meteen tot de kern. “Met ons kantoor willen we midden in de maatschappij staan, met mensen die zichzelf kunnen zijn en goed zijn in hun werk,” vervolgt hij. Waar je bij de grotere kantoren met soms wel vijftig stagiaires binnenkomt, start je bij het Rotterdamse kantoor in een klein team. En dat is niet alleen voor de eerstejaars even wennen.
Evertse: “Ik werk nu dagelijks samen met een stagiair, en dat is voor ons beiden enorm leerzaam.” Door in kleine teams te werken, is iedereen – van partner tot stagiair – nauw betrokken bij de deals. Op zijn Rotterdams steekt iedereen ‘de handen uit de mouwen’. Want natuurlijk wordt er hard gewerkt bij het kantoor. Máár, zo benadrukken de partners, continu overwerken is absoluut niet de bedoeling. De Haan: “Onze valkuil is dat we weer net zo hard gaan werken als voorheen, met alle risico’s van overspannenheid bij onze jonge advocaten van dien. Er wordt continu gecheckt hoe het met iedereen gaat. Of iedereen lekker in zijn vel zit, zich nog ontwikkelt. Aan dit soort dingen proberen we veel meer aandacht te schenken dan we voorheen gewend waren, en ik denk dat we daarmee een gelukkigere werkomgeving creëren.”
Door de kleinere teams weten de partners bovendien goed wat er speelt bij de verschillende zaken waar ze bij betrokken zijn, en gebeurt het minder snel dat jongere medewerkers ongezien worstelen met hun werkzaamheden. Er heerst een clubgevoel, en daarbinnen wordt goed gekeken naar de werkdruk per persoon; niet om die te maximaliseren, maar om ervoor te zorgen dat deze zo eerlijk mogelijk verdeeld is, en om te voorkomen dat mensen opgeslokt worden door het werk.
Met hun manier van werken trekken ze ook een specifieke groep klanten aan. Van der Hoek: “Klanten voelen heel goed aan wat je belangrijk vindt en waar je voor staat. Bij ons draait het om inhoud, kwaliteit, en het helpen van ondernemers.” Met een urennorm wordt niet gewerkt. Rozendal: “We focussen op input, niet op output. Dus; op impact en toegevoegde waarde, niet op billables. Natuurlijk is het prettig als er aan het einde van de rit iets moois uitkomt, maar de gedachte is dat dat vanzelf komt, als je zorgt dat mensen dat kunnen doen waar zij goed in zijn en behoefte aan hebben. We richten ons op inhoudelijke ontwikkeling, steeds beter worden in je vak; en als iemand met iets anders aan de slag gaat, en bijvoorbeeld een middag wil helpen bij de voedselbank, is dat ook oke.”
De Roos Advocaten
Arbeidsrechtadvocaat en partner Bas van de Scheur en antropoloog en CEO Joni Uhlenbeck hebben het niet over advocatenkantoor De Roos Advocaten, maar over de onderneming. En dat zorgt voor een nieuwe benadering van het advocatenvak.
“We zijn een innovatief, betrokken kantoor. Onze cultuur is wat ons onderscheidt. Aan de ene kant wordt die cultuur bepaald door de gedragingen van onze mensen; daar kunnen we mensen op aannemen of op trainen. Maar aan de andere kant wordt onze cultuur bepaald door de structuur van onze organisatie.”
Zo staat er een CEO aan het hoofd van de organisatie in plaats van een managing partner, en bestaat het bestuur uit een dwarsdoorsnede van de organisatie. Vertrouwen, betrokkenheid en vrijheid staan centraal binnen het kantoor; Van de Scheur zelf was op zoek naar een playground om dingen te proberen, en vond deze bij De Roos. “Het werk komt bij een nieuwe praktijk nog niet automatisch je kant op dus je zult moeten ondernemen. Hier was de boodschap: ga het maar gewoon doen en probeer dingen. Als je toch struikelt, is dat oké. Dat kan alleen maar als je heel veel vertrouwen krijgt.”
Het gaat continu over een onderneming, het woord ‘advocatenkantoor’ wordt niet gebruikt. En dat is ook echt hoe De Roos Advocaten zichzelf identificeert. Uhlenbeck: “We bedenken continu met elkaar nieuwe dingen, en gaan er dan ook snel mee aan de slag. Dat past echt bij een ondernemings organisatie: samen dingen verzinnen en proberen, en als iets niet werkt is dat ook prima.”
Advocaten moeten bij De Roos dus niet alleen goede juristen zijn, ze moeten ook het ondernemerschap onder de knie krijgen. Vragen ze daarom meer van hun mensen dan een ander kantoor doet? Van de Scheur: “Misschien wel. We vragen om skills die buiten het klassieke advocatenvak vallen. Tegelijkertijd
krijgen mensen veel mogelijkheden om zich te ontwikkelen.” Om de brede verwachtingen enigszins te compenseren, wordt goed gekeken naar de werkdruk. De hoeveelheid declarabele uren is lager dan bij veel andere kantoren. Daarnaast is er een pro bonotarget, waardoor er zelfs niet-declarabel werk gedaan móet worden. De tijd die ‘overblijft’ door het lagere aantal declarabele uren kan worden gebruikt voor andere dingen; werknemers zetten eigen projecten op, kijken op eigen initiatief naar de processen binnen
het kantoor of nemen deel aan commissies. Van de Scheur: “Daar krijgt iedereen ook echt de ruimte voor. We verwachten meer, maar dat betekent niet dat er meer uren gewerkt hoeft te worden. Het betekent dat je je vizier open houdt voor een brede ontwikkeling.”
Dit artikel is gepubliceerd in het nieuwe Advocatie Magazine. Klik op de cover om het magazine te openen of ga naar de Magazine-pagina. Hier kunt u ook een gratis abonnement aanvragen.
