Hier vindt u De Stand van Het Notariaat 2005. Nederland had dit jaar een nieuwe nummer 1 in het notariaat. Het kantoor Loyens & Loeff heeft met 69 (kandidaat)-notarissen het grootste notariaat van Nederland. In deze samenvatting van De Stand leest u meer over trends en ontwikkelingen, de top 30, de groei van het Nederlandse notariaat en over de notarissen van morgen.
Vandaag verschijnt De Stand van Het Notariaat 2005. Nederland heeft een nieuwe nummer 1 in het notariaat. Het kantoor Loyens & Loeff heeft met 69 (kandidaat)-notarissen het grootste notariaat van Nederland. In deze samenvatting van De Stand leest u meer over trends en ontwikkelingen, de top 30, de groei van het Nederlandse notariaat en over de notarissen van morgen.
Trends
De marktwerking in het notariaat heeft geresulteerd in een aantal ontwikkelingen. Allereerst speelt prijsconcurrentie tussen kantoren, maar ook tussen verschillende regio’s een belangrijke rol. Hierdoor zijn de inkomsten van de gemiddelde notaris afgenomen. Kleine kantoren ondervinden veel concurrentie van eenpitters die lage tarieven kunnen aanbieden. Daarnaast hebben verschillende initiatieven op internet de prijsconcurrentie versterkt.
Ten tweede is sinds de inwerkingtreding van de nieuwe Wet op het Notarisambt de notaris ondernemer geworden. Dit levert soms problemen op in verband met de vereiste onafhankelijkheid en onpartijdigheid van een notaris. De beroepsgroep vreest meer nadruk op commerciële belangen dan op inhoudelijke kwaliteit van het werk.
Ten derde is er de onvermijdelijke specialisatie van de individuele notaris. De notariaten van de meeste top-10 kantoren zijn voornamelijk actief is op het gebied van ondernemingsrecht. Dit betekent dat het Nederlandse notariaat een trend vergelijkbaar met die in de advocatuur meemaakt: kantoren specialiseren zich. De meeste notarissen zijn van mening dat een individuele notaris zich moet kunnen specialiseren maar dat op ieder kantoor alle diensten geleverd moeten kunnen worden. Dit betekent ook dat in de opleiding van de kandidaat-notarissen op het kantoor aan alle praktijken aandacht besteed zal worden.
Ten vierde zien we dat kleinere advocatenkantoren in toenemende mate uitbreiden met een notariaat. Vooral die kantoren die zich op het ondernemingsrecht toeleggen. Voorbeelden hiervan zijn de kantoren Kupperman van der Wiel in Amsterdam en Faasen & Partners in Amsterdam en Rotterdam. De ‘corporate’ notarissen die bij deze kantoren komen werken, zijn zelf veelal afkomstig van de grote kantoren die hun notariaat hebben laten afslanken, zoals bijvoorbeeld Van Doorne.
Met deze ontwikkeling zien we een trend die vergelijkbaar is met die in de advocatuur. Tot slot is de notaris in loondienst een actueel onderwerp.
Groei
De omvang van het Nederlandse notariaat is met een daling van 0,3% in 2004 iets afgenomen. Per 1 januari 2005 is het aantal notarissen in Nederland 1420. Tussen 2003 en 2004 was er nog sprake van een procentuele groei van 0,5%. In de periode van 2000 tot 2005 varieerde de groei van het Nederlandse notariaat jaarlijks.
Het aantal (kandidaat-)notarissen is ten opzichte van vorig jaar gedaald met 4,4%. Dit is een lager percentage dan het jaar daarvoor en dit wordt met name veroorzaakt door het feit dat een aantal kantoren explosief zijn gegroeid, zoals bijvoorbeeld Van Heeswijk en Baker & McKenzie.
Opvallend is verder dat in vergelijking met het vorige jaar, waarin slechts 2 kantoren een positief groeicijfer hadden, in 2004 11 kantoren hun notariaat zagen groeien.
De notariaten in de regio
Regionale notariskantoren bedienen steeds meer cliÙnten die niet langer bereid zijn de hoge tarieven die in de Randstad worden berekend te betalen. Notariaten in de regio hebben behalve een gunstige tariefstructuur een aantal andere voordelen ten opzichte van de grote kantoren in de Randstad: ze zijn het best gepositioneerd om te profiteren van de groei van de zakelijke markt en die van het financieel aantrekkelijke deel van de particuliere markt. Ook zien we dat advocatenkantoren in de regio die zich met name op het ondernemingsrecht toeleggen, steeds vaker uitbreiden met een notariaat.
Hoewel de top-10 kantoren aangeven dat zij de regiokantoren niet als een bedreiging ervaren, is het wel degelijk zo dat zij cliÙnten aan deze kantoren verliezen. Net als in de advocatuur ontstaat er dus een splitsing naar type kantoor, naar type cliënt en naar tariefstructuur. Daarnaast zal op termijn ook binnen de regiokantoren op de notariaten een splitsing naar specialisme ontstaan.
De top 30
Opvallend is dat de kantoren in de top 30 bijna allemaal notarissen hebben verloren. Tezamen verloren de notariaten in de top 30 maar liefst 67 (kandidaat-)notarissen terwijl er maar 19 mensen bijkwamen.
De meeste grote kantoren zijn zich in de afgelopen jaren meer en meer gaan richten op de ondernemingsrechtpraktijk en de onroerend goed praktijk. Dit betekent dat notarissen die bijvoorbeeld een personen- en familierechtpraktijk voerden in veel gevallen hun werk elders, op een kleiner kantoor, hebben voortgezet. Daarmee zien we een niet alleen een splitsing naar het type werk per kantoor, maar ook de ontwikkeling naar een meer gespecialiseerde notaris.
Het meest opvallend in de top 30 van 2005 is dat de top 3 gewijzigd is. Loyens & Loeff en De Brauw Blackstone Westbroek wisselden van plaats. Loyens & Loeff is de nieuwe nummer 1. De Brauw staat op de 2e plaats.
NautaDutilh heeft zijn 3e plaats van vorig jaar verloren aan het Alkmaarse kantoor Actus. In de top-10 staat alleen AKD Prinsen van Wijmen nog op dezelfde negende plaats. De grootste daler in de top-10 is het kantoor Holland van Gijzen, dat na het vertrek van maar liefst tien notarissen vier plaatsen daalde en nu op de rand van de top-10 balanceert.
EÚn van de opvallendste stijgers in de top 30 is het kantoor Baker & McKenzie. Dit kantoor nam in 2004 vijf (kandidaat-)notarissen aan en heeft per 1 januari 2005 een team van 20 mensen. Daarmee verruilde het kantoor de 26e voor de 18e plaats. De grootste daler in de top 30 is het kantoor Van Doorne. Van Doorne nam in 2004 afscheid van negen mensen en zakte daarmee twaalf plaatsen in de top 30. Nieuwkomers in de top 30 zijn de kantoren De Kort Van der Kolk Van Tuijl Notarissen en Van Heeswijk in Rotterdam.
De notarissen van morgen
Het perspectief voor afgestudeerde studenten notarieel recht is goed doordat in de komende jaren de discrepantie tussen vraag en aanbod steeds groter zal worden. Het notariaat kampt met een steeds kleiner aanbod kandidaat-notarissen. Uit eigen onderzoek van KSU is gebleken dat ook het aantal kandidaat-notarissen is gedaald van 1840 in 2002 tot ongeveer 1800 in 2004. Ook het aantal afgestudeerde studenten notarieel recht is de laatste jaren afgenomen tot gemiddeld 200 per jaar. De notarissen van morgen zullen dus geringer in aantal zijn. Gezien het grote aantal vrouwelijke studenten Notarieel recht zal in de toekomst het merendeel van de kandidaat-notarissen van dit geslacht zijn. Nu reeds bestaat 58% van de kandidaat-notarissen uit dames.
Steeds vaker komen juristen met een notariële opleiding buiten het notariaat terecht. Ook de overheid, het bedrijfsleven, de onroerendgoedbranche en het bank- en verzekeringswezen hebben veel belangstelling.
Kantoren zullen de komende jaren veel energie moeten steken in de recruitment van jong talent en het behoud van deze mensen.