In deze rubriek leest u wat advocaten zoal in hun vrije tijd doen. Deze keer: Sander Kooijman over zijn liefde voor freediven. “Weet je nog dat je als kind probeerde om onderwater je adem zo lang mogelijk in te houden? Nou, dát is freediven.”
Zodra het kan, duikt Sander Kooijman de natuur in. “We hebben alles volgebouwd en druk gemaakt. Al die prikkels creëren onrust; ze leggen beslag op je gemoed en denkcapaciteit.” Vooral de zee geeft hem ‘rust en ruimte’. Hij ervaart er minder prikkels. Bovendien houdt hij van watersport.
Sinds 2014 sijpelt het thema ‘water’ als een rode draad door zijn leven. In dat jaar reisde hij drie maanden van Zuid-Afrika en Mozambique via Botswana naar Namibië. Grotendeels verbleef hij aan de kust. “Aan het strand vroeg ik mezelf af wat mij gelukkig maakt. Ik herinnerde me hoe fijn ik het als kind al vond om met water bezig te zijn. Waarom ben ik daar als volwassene veel minder mee bezig? Ik besloot de zee voortaan meer in mijn leven te integreren.”
Zee-As
Terug in Nederland ging hij kitesurfen, iets wat hij in Zuid-Afrika had geleerd. Ook richtte hij de Zee-As op en ging hij freediven. De Zee-As, een werkplek in Zandvoort, heeft hij inmiddels niet meer. “Ik verhuurde werkplekken in een strandtent in Zandvoort. Alleen kon ik die ruimte niet permanent inrichten als kantoor. Er werden namelijk ook bruiloften en partijen gehouden. Was er een feest, dan moest ik het werkmeubilair weghalen. Het was leuk, maar het kostte me te veel tijd en moeite.”
Het bordje van Zee-As bij hangt nu bij zijn strandhuisje in IJmuiden. “Ik werk er geregeld en kitesurf dan tussendoor. Het is mijn eigen mini Zee-As; minimale inzet en maximaal rendement.” Naast het kitesurfen beoefent hij zijn ‘kernhobby’ freediven. “Weet je nog dat je als kind probeerde om onderwater je adem zo lang mogelijk in te houden? Nou, dát is freediven.”
Angst overwinnen
Vrijduiken kent diverse varianten. Zoals stilliggen in het water en zo lang mogelijk je adem inhouden. Onder water van A naar B zwemmen met of zonder vinnen. Of het diepteduiken, wat onder meer kan met een loodgordel om, met of zonder vinnen en met of zonder touw. Kooijman heeft de papieren om als instructeur te werken, en heeft dat ook een tijdje gedaan. Hij zat toen bij Enker Freediving, het opleidingsinstituut van Nanja van den Broek, de huidige wereldrecordhouder freediving op de discipline ‘variabel weight’. Zij werd dat door aan een touw met een gewicht eraan 130 meter diep te duiken.
Kooijman ontdekte de sport tijdens een vakantie in Thailand, waar hij voor het eerst in zijn leven een ‘gewone’ duik had gemaakt. Op het eiland Koh Tao ontmoette hij een man die zonder luchtflessen 25 meter diep had gedoken tijdens een introductieles freediving. Kooijman boekte meteen ook zo’n eendaagse les. Hij leerde wat ademhalings- en ontspanningsoefeningen en kreeg uitleg over enkele basistechnieken. Daarna ging hij naar de plek waar hij zou afdalen. Onder begeleiding van een instructeur bereikte hij binnen een uur de bodem. “Echt fantastisch om je eigen angst te overwinnen.”
Blue Hole
Na die eerste keer in 2008 besloot hij in 2014 les te nemen bij Enker en daar vervolgens ook les te geven. “Zo’n lesje in Thailand zou ik niemand aanraden. Het ging allemaal veel te snel. Bij Enker heb je altijd eerst meerdere theoriedagdelen. Daarna train je in het zwembad allerlei vaardigheden, die je stap voor stap voorbereiden op die diepe duik. Op die manier ben je veel beter voorbereid op wat komen gaat.”
Ondanks dit solide voorwerk wordt Kooijman soms toch nog verrast. Zo moest hij voor zijn eerste brevet in Duitsland 20 meter naar beneden duiken in een duiktoren. In Thailand kon hij niet de bodem zien, maar in die toren zag hij die wél. “Grappig hoe je psyche werkt! Ik wist dat ik het fysiek aankon – eerder had ik al een duik van 25 meter gemaakt. Maar toch stokte de adem in mijn keel. Het is interessant om te onderzoeken hoe dat komt en vervolgens over die blokkade heen te stappen. Als dat lukt, is dat heel gaaf.”
In het Egyptische Dahab kwam er nog zo’n ervaring bij. Hij dook daar in de Blue Hole, een onderzeese zinkput met een diepte van ruim 100 meter, en boekte zijn persoonlijk record: 53 meter diep. “Door over de 50 meter heen te gaan, verlegde ik mijn grens. Ik herinner me nog dat ik eerder die week voor het eerst op 50 meter zat. Opeens schoot het door me heen: ik moet nog omhoog en dat is héél ver. In plaats van te panieken, stelde ik mezelf gerust: je kunt het, er let iemand op je, je zit aan een veiligheidslijn. Daarna kalmeerde ik en zwom ik rustig omhoog. Freediven heeft me geleerd dat je met de juiste mindset en ondersteuning verder kunt komen dan je denkt.”
Vals alarm
In Nederland kun je in de Vinkeveense plassen tot 50 meter de diepte in. “Ik ken veel mooiere en warmere plekken om dit te doen. Alleen moet je er wel ver voor vliegen.” Omdat hij uit milieuoverwegingen het vliegen heeft ‘afgeschaald’, ligt zijn focus nu meer op horizontale onderwateractie. Vóór corona zwom hij twee keer per week met opgehouden adem in het zwembad; 100 meter is daarbij zijn record. Hij hoopt snel weer zijn routine op te pakken en meer meters te maken. “Kom ik na een drukke werkdag uit het zwembad, dan ben ik relaxt. Het klinkt tegenstrijdig om op adem te komen nadat je jezelf in ademnood hebt gebracht, maar toch is het zo. Bij vrijduiken bepaalt je mindset je performance. Ben je gestrest, dan lukt het niet. Zodra ik spanning voel, maak ik bewust mijn hoofd leeg. Mijn prestaties schieten dan omhoog.”
Behalve een ontspanningsmiddel is freediven voor hem ook een ‘mechanisme om op zichzelf te reflecteren’. “Als je lang je adem inhoudt, voel je de behoefte om te ademen. Je slikt vaker en je middenrif gaat op en neer. Die behoefte ontstaat echter niet omdat je te weinig zuurstof hebt, maar omdat de hoeveelheid koolstofdioxide in je bloed toeneemt en je hersenen daarop reageren. Ze slaan alarm, terwijl er fysiek gezien nog niets aan te hand is.”
Volgens hem is het de kunst om dat valse alarm te herkennen en daarna met ingehouden adem gewoon door te zwemmen. Maar daarvoor moet je jezelf wel eerst onder controle krijgen. “Bijvoorbeeld door jezelf gerust te stellen of via ontspanningsoefeningen. Lukt dat niet en moet je uiteindelijk naar boven omdat je naar adem blijft snakken, dan speelt zich blijkbaar iets in je psyche af dat je blokkeert. Waarom kom je boven, vroeg mijn instructrice altijd. Waarom stop je, terwijl dat eigenlijk niet nodig is? Deze vraag kun je ook stellen in privé- en werksituaties. Het antwoord vertelt je veel over jezelf.”
Sander Kooijman is partner bij De Roos Advocaten in Amsterdam en adviseert bedrijven bij commerciële contracten, conflicten en investeringsrondes. Hij heeft ‘speciale liefde en aandacht’ voor werknemersparticipatie; hij is medeoprichter van het platform Sharesquare.
