Iedereen notaris! Het laatste prijsvechtende internetinitiatief op notarieel gebied is www.doehetzelfnotaris.nl, een soort Gamma voor aktes. Op die website kunnen particulieren zelf on-line een akte in elkaar prakken, en met het halfproduct naar een levende notaris gaan om zijn krabbel op te halen. Is zelf voor notaris spelen echt zo gemakkelijk?
Door Juriaan Mensch
“Tijdbesparing voor de notaris = kostenbesparing voor iedereen,” luidt de payoff op de site die gisteren al uitvoerig in de Telegraaf en door de NOS werd besproken. Tot wel 30% goedkoper, zo wordt beweerd. Tel uit je winst. Maar kan iedereen zomaar in de huid van de notaris kruipen? Ik probeer het maar eens zelf. Juridische kennis niet nodig, staat er gelukkig geschreven. En er staat een verklarende woordenlijst op de site om juridische nono’s op weg te helpen.
Ik negeer de demo waar een en ander wordt uitgelegd, en druk gelijk op de startknop. Eerst een account aanmaken, e-mailadres invullen en een wachtwoord verzinnen. Een confirmatiemailtje rolt direct de mailbox in. So far so good. De pret kan beginnen. Vervolgens kan ik kiezen uit drie gebieden: Samenleven, Erven en Benoemen. Omdat schrijver dezes sinds kort single is, straatarm en geen sociaal leven heeft, wordt het meteen al moeilijk. Ik kies maar voor Erven. Je weet immers maar nooit.
Dan begint het notarisje spelen pas echt, ik mag mijn eigen testament opstellen. De site vraagt amicaal: heb je kinderen? Nee. Rechtsboven in beeld verschijnt een uitroepteken, en krijg ik uitleg over wat mijn keuze inhoudt. De rest van de vragen hebben ook betrekking op kinderen: Wil je (ook) anderen dan kinderen of partner tot erfgenaam benoemen?
Ondanks dat er waarschijnlijk niet hard gevochten zal worden om mijn spullen, wil ik dat best. Het blijkt dat er een verschil is tussen een erfgenaam en een ‘legataris’. Nooit van gehoord. Na het lezen van de uitleg snap ik het ongeveer, maar er komen wel direct veel andere vragen op waar ik geen antwoord op krijg.
De rest lijkt duidelijker, maar waar ik geen weet van heb kan ik ook niet herkennen als ontbrekend. Moet degene die straks mijn roestige fiets krijgt, ook echt geen successierechten betalen? Ben ik nu ook al de Belastingdienst? Aan het eind van de pagina vraagt de site of ik eerder een testament heb gemaakt. Dat oude testament vervalt automatisch, zo wordt me verteld, als ik mijn nieuwe heb geregeld.
Ik verwacht nog meer vragen. Maar als ik klik op volgende, bleek dat het te zijn. Notarisje spelen blijkt een makkie. Er bekruipt me toch een ongemakkelijk gevoel. Het is té simpel. Gaat zo’n notaris hier nou vier jaar voor naar de universiteit? Moet ik nou geen namen en bedragen invullen? Mijn akte lijkt al af. Ik wil terug naar de vorige pagina maar dat kan niet, al mijn vorige keuzes zijn gewist.
Aangetrouwd schorem weren
Ik doe het opnieuw. Dit keer lukt het wel, maar zie nu vragen die ik eerst niet kreeg. Dus heb ik mijn broer maar via een legaat mijn fiets in het vooruitzicht gesteld, en de ex krijgt de rest (100%, omdat dat blijkbaar moet). Mijn executeur krijgt een dikke €25 euro voor zijn diensten. Nog even een uitsluitingsclausule aanvinken om eventueel aangetrouwd schorem te weren en klaar is kees. Volgende, klik…
En dan gaat het mis: er is een fout opgetreden of deze pagina is nog niet af. Ik word terug gedirigeerd naar de vorige pagina, maar het lukt niet. De pagina is verlopen, beweert mijn browser. Wat nu? Weer inloggen, klik, klik, klik. We zijn weer terug bij af, mijn moeizaam verdeelde erfenis staat nog online. Maar weer gaat het fout bij de uitsluitingsclausule.
Helaas. Ik was dicht bij het moment dat ik over het knerpende grind de gang naar een levende notaris mocht maken om zijn handtekening op te halen. Maar eigenlijk durf ik nog niet naar die echte notaris. Ik voel me als het kind dat met een slecht rapport – de broddelakte – thuiskomt. Ik vrees zijn blik, als die van een ervaren dokter die met ingehouden irritatie kijkt naar de patiënt die op internet al zelf heeft uitgezocht wat hij mankeert, en welk medicijn zijn kwaal moet verhelpen. Receptje graag!
Is de notaris overbodig met deze nieuwe site (als het ooit werkt)? Misschien voor het kale standaardwerk. Binnenkort kun je er ook terecht voor transport- en koopaktes. Voor ingewikkelde zaken is de site duidelijk niet bedoeld. Een Amerikaans gezegde komt bij me op: “If you pay peanuts, you get monkeys.” (9 juli 2009)