De Brauw Blackstone Westbroek dealt op een eigen manier met de internationalisering van de advocatuur. Er werken bij het Amsterdamse kantoor tientallen international lawyers; zij vormen een groot én onmisbaar deel van de 115 advocaat-stagiairs die De Brauw opleidt, zegt bestuurslid Anja Mutsaers.
Foto’s: Roel Dijkstra Fotografie
Waar tegenwoordig volop advocaten op den duur overstappen naar het bedrijfsleven, deed Anja Mutsaers dit ruim twintig jaar geleden andersom. Ze werkte eerst vijf jaar bij ExxonMobil, als jurist en in een commerciële functie. In 2000 koos Mutsaers alsnog voor de advocatuur: ze begon in de corporate-praktijk van De Brauw, bij de toen nog bestaande Rotterdamse vestiging. De combinatie van juridisch en commercieel werk lag haar naar eigen zeggen goed. Gaandeweg richtte ze zich steeds meer op internationale projecten en transacties in de energiesector, voor zowel traditionele bedrijven als organisaties actief op het gebied van renewable energy.
Sinds 1 januari 2020 heeft ze de praktijk – tijdelijk – achter zich gelaten, om deel uit te maken van het driekoppige kantoorbestuur, samen met Marnix Leijten en Dorothee van Vredenburch. “Ik heb best even nagedacht of ik die stap wilde zetten, maar you only live once…,” zegt Mutsaers, die in haar rol van Practice Partner waakt over de Corporate- en Litigation-praktijken. “Ik wilde graag meedenken over de koers en toekomst van het kantoor waar ik veel van houd, dat heeft me over de streep getrokken.”
Handen uit de mouwen
Het credo van het huidige De Brauw-bestuur: de handen uit de mouwen. “Op dat vlak scheelt het dat ik in het verleden veel met Rotterdamse cliënten heb gewerkt,” lacht Mutsaers. “We zijn geen types die vanuit de ivoren toren vertellen wat er allemaal moet gebeuren. We vinden het belangrijk om in de hele organisatie goed zichtbaar te zijn; we organiseren bijvoorbeeld zelf ‘vraag maar raak’-sessies voor onze jongeren. Dit alles rond een back to basics-filosofie: waar draait het aan het einde van de dag nu echt om? Wel, dat zijn onze mensen en onze cliënten.
In dit kader constateert Mutsaers hoe de wereld momenteel nog sneller verandert dan ‘we vijf tot tien jaar geleden konden verwachten’, alleen al op geopolitiek en economisch niveau. “Dat heeft impact op de ondernemingen waar we mee werken. Het is lastig om de toekomst te voorspellen, dus dat hebben we enigszins losgelaten. We gaan uit van onze eigen kracht en hebben gedefinieerd: waar zijn we nu écht goed in?
Het antwoord op die vraag in uitgebreidere vorm bevat de welbekende ‘topsport-‘ en ‘teamsport’-metaforen, maar komt in enkele zinnen op het volgende neer: “We zijn een mensen-business. We bieden teams opgebouwd uit de beste, met elkaar verbonden mensen, die door verscheidenheid van denken cliënten nog beter kunnen bijstaan. Collectiviteit en nieuwsgierige mensen met lef, daar onderscheiden we ons mee, en in het kneden van diverse teams: nationaal, internationaal, man, vrouw en verschillende expertises.”
Tientallen buitenlandse advocaten
Over divers samengestelde teams gesproken: de culturele diversiteit binnen De Brauw is er de laatste jaren alleen maar groter op geworden. Ligt het aantal in Nederland ingeschreven advocaten bij De Brauw al een tijdje stabiel rond de driehonderd, het aantal buitenlandse advocaten werkzaam voor het hoofdkantoor in Amsterdam is de afgelopen jaren flink toegenomen tot ruim zestig, waarvan er circa dertig in het buitenland zijn beëdigd
Voor het eerst tellen deze beëdigde international lawyers van De Brauw – en ruim veertig buitenlandse advocaten bij veertien andere kantoren – mee voor het totale aantal advocaten zoals vermeld in De Stand van de Advocatuur. Dat is belangrijk voor De Brauw, geeft Mutsaers aan: “Zij vormen een geïntegreerd onderdeel van ons kantoor en zijn onmisbaar voor de groeiende hoeveelheid internationaal werk. De groep bestaat inmiddels uit ruim zestig international lawyers, zo’n 18% van onze advocaten. Ze zijn afkomstig uit 34 landen en spreken 32 talen. Deze mensen weglaten in zo’n ranking geeft geen goede reflectie meer van ons kantoor anno 2021 en waar wij voor staan. Ze horen er bij.”
Mutsaers ziet intussen hoe het werk over de grens verder toeneemt, onder meer voor de grootste vaste Nederlandse cliënten. “Zij zijn wereldwijd actief, en daarbij zijn wij naast hun juridisch adviseur evengoed een vertrouwenspersoon,” onderstreept ze. “Bij investeringen of procedures ver over de grens staan wij aan hun zijde, en de internationalisering zal de komende jaren alleen maar verder gaan. Tegelijkertijd zien we bij onze cliënten hoe hun legal teams en raden van bestuur steeds diverser worden. Het is belangrijk dat ook wij een goede afspiegeling zijn van zowel de maatschappij als van onze cliënten.”
Een groot deel van deze (jonge) buitenlandse advocaten leert het vak bij De Brauw. Oorspronkelijk volgen Nederlandse advocaat-stagiairs het opleidingsprogramma De Brauwerij, en is The Brewery het equivalent hiervan voor de internationale nieuwe aanwas. Met momenteel circa 115 advocaat-stagiairs in dienst, blijft De Brauw de grootste advocatenopleider.
“Inmiddels stromen ze dezelfde opleidingsklas in als alle anderen; de Brauwerij en The Brewery schuiven steeds meer in elkaar, afgezien van enkele modules Nederlandse taal en cultuur. Ze krijgen niet alleen een juridische opleiding, maar leren ook de advocatuurlijke gedragsregels en ons kantoorbeleid goed onder de knie te krijgen. Verder is de sociale component ervan onmisbaar, het smeden van warme banden, al hebben we afgelopen jaar tussen de lockdowns door maar één fysiek event kunnen organiseren. Het belangrijkste is uiteindelijk om ervoor te zorgen dat ze zich thuisvoelen, goed samenwerken en veel kilometers maken in mooie zaken.”
Zijn ze ingezetenen van de EU, dan is na voltooiing van de interne beroepsopleiding inschrijving op het Nederlandse tableau mogelijk. “Dat stimuleren we ook. Kan dit niet direct, dan zorgen wij ervoor dat er richting de cliënt geen misverstand bestaat over de naamgeving van bijvoorbeeld Amerikaanse of Chinese advocaten.” De Brauw bereikt deze potentiële advocaten in het buitenland dankzij de communicatie-inspanningen van het recruitment-team. “Zij zorgen ervoor dat we ook op universiteiten in het buitenland bekend zijn, en daarnaast werkt de mond-tot-mondreclame goed. Al sturen we niet cijfermatig aan op een bepaalde mix.”
Nationaal vs. internationaal
Terwijl de internationalisering van de grootzakelijke advocatuur onverminderd doorgaat, denkt Mutsaers dat de nationale Nederlandse advocatenkantoren nog volop toekomst hebben. Dit ondanks al langer klinkende geluiden in de markt dat er op den duur circa vijf grote Nederlandse advocatennamen over zullen blijven. Mutsaers moet het nog zien: “Tien jaar geleden werd voorspeld dat de vele internationale advocatenkantoren en tal van nichekantoren de markt zouden opeten. Zo hard is het bepaald niet gegaan. Er is volop werk, en over het algemeen is concurrentie een goed iets. Wij hebben altijd onze eigen, autonome koers gevaren, en dat blijven we in deze snel veranderende tijden doen.”
Ook als de juridische markt verder zou liberaliseren overigens, voegt Mutsaers hier nog aan toe. “Ik denk dat het goed is dat de NOvA experimenteert met het verder openstellen van de juridische sector. Het is goed om nu en dan regels tegen het licht te houden, om te kijken of ze nog bij de tijd zijn. We hebben bijvoorbeeld zelf ervaren hoe de advocatenregels het niet toelieten dat bestuurslid Dorothee van Vredenburch aandeelhouder werd, omdat zij geen advocaat is. Ik kan me zomaar voorstellen dat de regels op dat vlak iets flexibeler gaan worden, al is het aan de Orde om daar een afweging in te maken. We kijken uit naar de toekomst, maar zoals gezegd blijven we intussen uitgaan van onze eigen kracht.”
Een zelfverzekerde houding die best op haar plaats is voor ’s lands grootste advocatenkantoor, dat in 2021 bovendien het 150-jarig bestaan viert. “Onze verjaardag is in juni, dan trappen we het jubileumjaar af. We hopen van harte dat we de festiviteiten rond deze mijlpaal fysiek kunnen vieren, samen met kantoorgenoten, oud-kantoorgenoten en onze cliënten.”
Dit interview is eerder – in iets langere vorm – verschenen in het jongste nummer van Advocatie Magazine, n.a.v. de nieuwe Stand van de Advocatuur en het Notariaat (vanaf p. 23). Klik op de cover om het hele blad te lezen of kijk op de magazine-pagina.
