Het Bureau Financieel Toezicht (BFT, de notariële toezichthouder) vindt dat notarissen scherper moeten zijn op hun onderzoeksplicht inzake geldstromen tussen partijen bij bijvoorbeeld vastgoed- en aandelentransacties. Het BFT heeft daarom een nieuw schema gepubliceerd met ‘handvatten voor de uitvoering van bestaande normen’.
Als reden voor de publicatie van het schema – een soort beslisboom – geeft het BFT aan dat het bureau in enkele recente onderzoeken bij notariskantoren stuitte op onzorgvuldigheden op dit vlak. ‘Een zorgvuldig onderzoek (naar de financiering en de totstandkoming van de koopsom) is van belang om te voorkomen dat de notaris een schakel wordt in de totstandkoming van transacties die verband houden met fraude en witwassen,’ aldus het BFT in een toelichting. ‘Het nalaten van een dergelijk onderzoek is een (ernstige) tekortkoming.’
Volgens BFT-directeur Marijke Kaptein is het schema vooral gemaakt om meer awareness te creëren. De inhoud van het schema an sich zou voor een notaris immers gesneden koek moeten zijn. “Dat zou inderdaad moeten,” zegt Kaptein. “Maar ook een ervaren notaris vergeet wel eens een vraag te stellen of kan niet doorhebben dat er misbruik van hem wordt gemaakt. Een zorgvuldig onderzoek naar de herkomst van geldstromen is niet alleen in het belang van de integriteit van het financieel stelsel, maar ook het in belang van een integer notariaat.”
Het BFT wil naar eigen zeggen geen nieuwe normen opleggen, maar handvatten geven voor ‘bestaande normen die voortvloeien uit het wettelijk kader, de jurisprudentie, beroepsregels en verordeningen en reglementen van de KNB.’
In het schema wordt als vraag gesteld of bijvoorbeeld een koop- of waarborgsom deels of volledig op de derdengeldenrekening van een notariskantoor is gestort. Is dit het geval, dan moet de notaris de bron van het bedrag zien te achterhalen, evenals de relatie met de koper. Als deze bron een (hypotheek)bank is, dan is verder onderzoek uiteraard onnodig. Is de bron onbekend, dan zou de notaris de transactie – en medewerking – moeten weigeren.
Ook onderstreept het schema nog eens dat het aannemen van 15.000 euro of meer aan contanten verboden is voor een notaris. ‘Dit bedrag mag niet worden aangenomen op grond van het Reglement contanten en daarnaast dient bij een bedrag van € 10.000 of meer een melding bij de FIU plaats te vinden.’ Bij lagere contante sommen of betalingen buiten de notaris om moet de notaris ‘op grond van de Wwft een op risico gebaseerd onderzoek verrichten naar de bron van het vermogen dat bij de transactie wordt gebruikt.’
Klik hier voor het schema en meer toelichting