Naast de technische skills, die natuurlijk elke jurist heeft, is het van belang dat een nieuw teamlid in de bedrijfscultuur past en dat hij over emotionele intelligentie beschikt. Als je zo’n persoon moet aannemen, kan je dat EQ over het algemeen echter niet meten of van het CV aflezen. Soms zul je daarom moeten vertrouwen op intuïtie en het onderbewuste. Dat zijn enkele conclusies van een sessie op de jaarlijkse bijeenkomst van ACC Europe, een forum van bedrijfsjuristen dat onlangs in hotel Krasnapolsky samenkwam.
Door Sanne van Brunschot
Met de juiste skills en drive kun je altijd presteren, op elke plaats, zegt vice president Legal and Tax Leslie Mooyaart van APM Terminals. En de nadruk ligt steeds minder op juridisch inhoudelijke kunde of kennis; die heeft iedereen die is afgestudeerd en een beetje werkervaring heeft. Het gaat om karaktertrekken, de omgang met anderen, jezelf verkopen. Wat je daarvoor precies moet kunnen is niet te meten en vind je ook niet terug in het CV van een kandidaat. Maar onderbuikgevoelens en intuïtie kunnen dan wel eens de doorslag geven.
Om een divers team te kunnen creëren, moet je bij het beoordelen van kandidaten je eigen interne vooroordelen kennen, vult senior vicepresident en general counsel van Reckitt Benckiser Bill Mordan aan. Want een in jouw ogen minder ideale kandidaat kan het heel goed doen binnen het bedrijf. Mooyaart ervoer een tijdje terug nog dat hij op het onderbewuste kan vertrouwen, toen hij iemand aannam die op papier helemaal niet de beste kandidaat was. “Hij had een jaar hier gestudeerd, een jaar daar, heeft absoluut niet de gebruikelijke weg afgelegd. Maar ik kreeg bij hem het gevoel dat ik hem overal ter wereld met een parachute uit een vliegtuig zou kunnen laten springen, en dat hij het dan zou overleven, waar hij ook terechtkomt. En hij blijkt snel te leren en het geweldig te doen.”
Het EQ speelt bij het aannemen van mensen misschien zelfs wel een grotere rol dan technische vaardigheden, durft een dame in de zaal te beweren. “Dat kun je niet uitbesteden, bijna alle technische dingen wel.” De meeste vaardigheden zijn overigens wel aan te leren, zegt Mordan. Een meneer in het publiek vraagt zich echter af of je daar de tijd voor hebt. Het verschil tussen iemand die rechtstreeks van een advocatenkantoor komt en iemand met in-house ervaring is groot, constateert hij. Die laatste weet hoe hij moet omgaan met de business. “De houding van jonge advocaten is anders. Het zou zelfmoord zijn om met je assistent om te gaan zoals advocaten dat doen op een advocatenkantoor.”
Als je (nog) niet op je eigen onderbewuste durft te vertrouwen, kun je altijd nog de receptioniste vragen naar haar indruk van de kandidaat, zoals Mooyaart altijd doet. “Zij is de eerste waarmee de kandidaat in contact komt. Als hij onaardig tegen haar is, weten we genoeg.”
Hameren
Een divers team van juristen met de juiste eigenschappen betekent nog niet dat door een bedrijf altijd alle regels worden nageleefd. De rol van Compliance Officer is vaak echter een gecombineerde; iets dat de general counsel ‘ernaast doet’. De organisatie van de compliance-afdeling is echter net zo belangrijk als wat je ermee doet. Dat is de kern van de sessie over compliance (als bedrijf voldoen aan de wettelijke regels) en de vraag of bedrijven bewust zijn van en voorbereid op compliance-risico’s. Je hoeft niet met een groot team te zijn, bewijst vicepresident en chief ethics & compliance officer Chad Fentress. Hij zit bij Nokia met slechts vier man. “Als je de risico’s maar kent en prioriteiten stelt.”
Leslie Mooyaart, die we zojuist als spreker hoorden over skills-based hiring, merkt nu vanuit de zaal op dat het wat hem betreft de grootste uitdaging is om compliance iets van de hele business te maken. “De meeste mensen vinden dat het bij de juridische afdeling thuishoort. Maar het is het management die het moet doen.” Dat is precies wat corporate vice president en chief compliance officer van STMicroelectronics Alisia Grenville wilde zeggen. Ze ziet daarin de laatste tijd wel vooruitgang. “Onze sales-afdeling krijgt te maken met potentiële cliënten die de accountmanager vragen of wíj wel goed bezig zijn. Sales- en accountmanagers komen daarom de laatste anderhalf jaar soms zelf naar de compliance officer met de vraag hoe het zit met onze code of conduct.”
Om anderen te overtuigen van het belang van compliance kan een bewustzijnstraining helpen. Men is daar echter vrij sceptisch over. “Het kan zelfs de verkeerde kant op werken, je voelt je niet serieus genomen,” zegt een deelnemer. Zo’n training moet daarom daadwerkelijk iets toevoegen en meer voorstellen dan slechts het advies om met compliance-gerelateerde zaken naar de juiste persoon te gaan. Uit het publiek komt de tip om podcasts te gebruiken, zodat werknemers er onderweg naar kunnen luisteren. Naast training blijven het echter vooral de managers die erop moeten blijven hameren. Grenville van STMicroelectronics: “Laat het ze in hun dagelijkse contact met werknemers integreren. Het hoeft niet een uur over compliance te gaan, maar af en toe kort over de waarden van het bedrijf. Als ze het regelmatig op verschillende manieren horen, komt het vanzelf aan.”
Crisis
De afsluitende plenaire sessie aan het eind van de tweedaagse bijeenkomst stemt tot gegrinnik hier en daar. Het publiek is onderdeel van het fictieve telecombedrijf Pleasedontel PLC, dat de politie in Brazilië heeft omgekocht om die als klant binnen te halen. Wat moet er gebeuren nu er een gat in de begroting is ontdekt? Moet het finance-team een onderzoek beginnen? Houdt de afdeling communicatie de social media wel goed genoeg in de gaten? Of moet legal het maar oplossen? Lokaal of internationaal?
Het oefenen van zulke crises kan veel duidelijk maken, zegt group general counsel van British Telecommunications Dan Fitz, die de sketch aan elkaar praat. Er wordt volop meegedacht, door de advocaten van Pleasdontel achterin de zaal, de compliance officers rechtsvoor, maar vooral ook door HR en de financials linksvoor. Legal moet geïnformeerd worden en er komt inderdaad een financieel onderzoek. De afdeling communicatie is verdacht stil en wordt daar op afgerekend. Fitz: “The newspapers are the least of your problems. You have to take the digital social media very serious.”