Advocaten in Amsterdam moeten de komende tijd sterk waakzaam zijn op verzoeken uit Russische hoek die bedoeld kunnen zijn om sancties opgelegd aan Rusland te ontwijken. Dit schrijft de Amsterdamse deken Evert-Jan Henrichs maandag in een bericht aan alle 6.000 advocaten in zijn arrondissement.
De (economische) sancties die onder anderen de EU, de VS en het Verenigd Koninkrijk hebben ingesteld tegen Rusland na de inval in Oekraïne, vragen volgens Henrichs om een ‘sterk verhoogde waakzaamheid van alle advocaten’. De sancties raken immers niet alleen de Russische federatie, maar ook ‘gelieerde partijen’, zoals ‘een aantal Russische personen, banken en andere organisaties’.
De Zuidas is een geliefde plek om Russische (financiële) belangen te stallen. In Nederland is in ieder geval van Houthoff bekend dat dit kantoor meerdere belangrijke Russische cliënten heeft, waaronder de Russische Federatie, Gazprom en Vimpelcom. Vorig jaar schreef Follow The Money een uitgebreid artikel over de Russische cliënten van Houthoff, getiteld ‘Het Kremlin aan de Zuidas’. Een spraakmakende zaak waarin Houthoff al jarenlang Russische belangen verdedigt, is het miljardenconflict rond het Russische energiebedrijf Yukos, dat was onteigend door de staat. Drie voormalige aandeelhouders eisen bij de Nederlandse rechter in totaal circa 50 miljard euro.
Met zijn brief wil Henrichs echter alle advocaten in zijn arrondissement scherp houden. “Advocaten moeten er rekening mee houden dat de komende dagen pogingen worden ondernomen sancties te omzeilen en dat daartoe een beroep op hen zal worden gedaan,” schrijft de deken. “Het kan daarbij onder meer gaan om transacties waarbij belangen worden verschoven, benoemingen worden gewijzigd of ongedaan worden gemaakt en betalingen worden omgeleid.”
Grondige identiteitscontroles
En daarmee is het op zijn minst oppassen geblazen, wil de deken maar zeggen. Advocaten en hun (Zuidas-)kantoren moeten daarom meer nog dan gewoonlijk alert zijn bij het aanvaarden van opdrachten of het voortzetten van bestaande opdrachten. Advocaten zullen bij nieuwe zaken – zoals gebruikelijk – grondige identiteitscontroles moeten uitvoeren, zoals voorgeschreven door de Wwft en de Verordening op de advocatuur (Voda).
In lopende zaken kunnen veranderde omstandigheden – zoals een wijziging in de sanctiewetgeving – opeens aanleiding geven om nader of strenger cliëntonderzoek te doen, bijvoorbeeld naar de juistheid van verschafte gegevens, de identiteit van cliënten of tussenpersonen en, last but not least, of de gevraagde dienst überhaupt toelaatbaar is.
Sancties omzeilen onwettig
Henrichs waarschuwt dat de Voda duidelijk is omtrent de betrokkenheid van advocaten bij onwettige activiteiten. Als er zelfs maar aanwijzingen zijn dat een advocaat met zijn dienstverlening onwettige activiteiten helpt mogelijk maken voorbereiden of afschermen, dan moet de dienstverlening direct worden geweigerd of beëindigd. Gebeurt dit niet, dan riskeert een advocaat ten minste zware tuchtrechtelijke gevolgen.
“Het omzeilen van sancties is zonder meer een onwettige activiteit,” stelt Henrichs. “En omdat het bestaan van aanwijzingen voldoende is voor het weigeren of beëindigen van de opdracht, is grote terughoudendheid bij het aanvaarden of voortzetten van opdrachten geboden.” Verder roept de deken de advocatuur dringend op om steeds de actuele stand van zaken met betrekking tot de sancties tegen Rusland te monitoren, en om bij Wwft-plichtige zaken ongebruikelijke transacties direct te melden bij de Financial Unit Nederland (FIU).
Dikke boterham
Een enkele directe oproep van een managing partner aan de zakelijke advocatuur is er ook: Jan Padberg (HVG Law) schrijft op LinkedIn dat het ‘een gegeven is’ dat de Zuidas ‘een dikke boterham verdient’ aan het adviseren van de Russische Staat. “Ik doe een dringende oproep aan de advocatuur, notariaat en overige zakelijk dienstverleners om per direct hun werkzaamheden te staken voor die cliënten die direct dan wel indirect zijn verbonden met de Russische staat. De tijd voor de opportunistische insteek is echt voorbij! Wat doe jij?”
Baker McKenzie heeft hier vanuit het hoofdkwartier in Chicago wel een antwoord op: een van ’s werelds grootste internationale kantoren (ruim drie miljard omzet per jaar) is bezig met voorbereidingen om de banden met enkele vooraanstaande Russische cliënten te verbreken, meldt Bloomberg Law. Onder deze klanten zijn Gazprom en de Russische staatsbank VTB.
