Alternative legal serviceproviders gaan niet meer weg. Sterker nog, ze groeien als kool. En echt niet alleen vanwege het personeelsgebrek bij hun opdrachtgevers. Hoe doen Legadex, Legal Manager en ICTRecht dat?
Foto’s door Roel Dijkstra Fotografie.
Over één kam willen deze concurrenten niet geschoren worden, maar overeenkomsten zijn er zeker tussen Legadex, ICTRecht en Legal Manager. De alternative legal serviceproviders leveren alle drie diensten die ooit als maatwerk werden verkocht door advocatenkantoren, of door de eigen juridische afdeling van de onderneming werden geleverd. De een claimt het bedrijfsmodel in Nederland te hebben geïntroduceerd (Legadex), de ander is veruit de grootste (ICTRecht) en nummer drie groeit snel, als new kid on the block (Legal Manager).
Waar ICTRecht begon op de spreekwoordelijke zolderkamer van IT-er en rechtenstudent Steven Ras, komen Legadex en Legal Manager voort uit de verwondering van hun oprichters; de gedachte van toen zij nog bedrijfsjuristen waren dat juridische dienstverlening toch ‘sneller, beter en goedkoper’ kan.
Luc van Daele was general counsel bij Endemol, voordat hij met compagnon Hans-Martijn Roos in 2008 Legadex startte. Van Daele: “De gedachte achter Legadex is dat juridisch werk van ondernemingen vaak beter kan worden georganiseerd. Endemol was al de opmaat voor die aanpak. Endemol was een internationale holding, met vestigingen in 27 landen en elke maand deden we wel een acquisitie, dus het was veel werk om de juridische organisatie op orde te krijgen.”
“Het is bijvoorbeeld van het grootste belang dat iedereen dezelfde, up-to-date contracten en data gebruikt. Daar zat veel repeterend juridisch werk in,” vervolgt Van Daele. “Het goed structureren en inzichtelijk maken van deze informatie voor alle afdelingen die hiermee werken scheelt enorm veel werk. Op dit soort processen is Legadex dan ook gebaseerd. Met Legadex doen we nu voor bedrijven waar ik destijds als general counsel behoefte aan had, maar wat nog niet voorhanden was. We zetten technologie in voor legal operations, het beheer van je contracten, het goed opslaan ervan en het delen met collega’s die de juridische gegevens ook gebruiken. Op deze manier wordt het zich steeds herhalende werk in vaste processen gegoten, worden er minder fouten gemaakt en hoeft de legal-afdeling niet steeds het wiel opnieuw uit te vinden.”
Van Daele ziet ook een toename van internationaal werk dat bedrijven uitbesteden. “Tijdens corona bleek dat ook internationaal entity management en contract review voor multinationals prima op afstand gedaan konden worden.”
Mismatch
Een alternative legal serviceprovider is dus eigenlijk een extended juridische afdeling, die de mismatch oplost waarbij te dure mensen op te makkelijke klussen zitten, of juist die waar mensen zonder juridische opleiding toch juridisch werk doen, zo licht Van Daele verder toe. Hij voert dit werk inmiddels met ruim 35 vaste medewerkers uit voor zo’n driehonderd grote bedrijven.
Het oplossen van de mismatch is ook het uitgangspunt van Legal Manager, vertelt Jan-Willem Prakke. Hij werkte onder andere als general counsel bij Schiphol Group en startte zijn bedrijf in 2018, ook vanuit de ervaring dat het beter kon.
“Ik had al een aantal keren als counsel de software van Legisway – wat toen nog Effacts heette ingevoerd voor contract- en legal entity management, en kreeg regelmatig van collega’s de vraag hoe ik dat deed. Dan ging het niet alleen om het invoeren, maar ook om het goed gebruiken ervan. Dus ben ik samen met de maker van die software, Harm Bavinck, dit bedrijf begonnen.”
Volgens Prakke doet Legal Manager het werk waar de legal-afdeling niet aan toekomt. “Vaak heel administratief werk,” zegt hij. “Zoals het invoeren van contracten in het contract managementsysteem. Als je dat goed en consequent doet, krijgt het bedrijf er ook de relevante managementinformatie uit. Bedrijven besteden dat ook nog wel eens uit aan hun advocatenkantoor, maar die zijn daar echt te duur voor. Wij doen dat juridisch administratieve werk tegen een basistarief van 75 euro per uur, dat is minder dan de helft van het tarief van een net gestarte advocaat.”
Legal Manager heeft inmiddels 22 mensen in dienst, die – als ze willen worden klaargestoomd voor
functies als legal counsel bij de bedrijven die ze bedienen. “Onze mensen stromen regelmatig door naar klanten. Grotere bedrijven slagen er namelijk zelf niet goed in om mensen op te leiden, dus hebben we daar een academy voor opgezet.”
Heetst van de strijd
Het goed bijhouden van een vennootschapsadministratie met informatie over de directie, wie de aandeelhouder is, de statuten, de jaarrekening, de laatste getekende versie van contracten, bestuursbesluiten, scheelt bedrijven veel geld als het erop aankomt. Prakke noemt het voorbeeld van een
overnameproces, waarin pas in de laatste fase bleek dat er geen statuten waren van een over te nemen buitenlands bedrijf. “Als je die een week voor de deal wordt gesloten nog moet opstellen, rekenen de notaris en de advocaat daar zo tienduizenden euro’s voor. Dat betaal je in het heetst van de strijd wel, maar voor dat geld kunnen wij je administratie een hele tijd bijhouden.”
Ook concurrent Luc van Daele van Legadex weet het werk van een alternative legal serviceprovider wel te verkopen: “Wat wij leveren zit in ‘people, process en software’: goede mensen die we opleiden tot jurist van de toekomst, de processen moeten perfect zijn georganiseerd en we gebruiken techniek om het werk slimmer te doen.”
Rechtsinformatica
Slimmer, efficiënter werken met goede software, dat is het bestaansrecht van de grootste van de drie, het in 2004 opgerichte ICTRecht. Oprichter Steven Ras en zijn compagnon Arnoud Engelfriet zijn jurist en hebben allebei een technische achtergrond. Ras: “Die combinatie van IT-nerds en juristen hebben we het liefst, want dan spreek je dezelfde taal als de techneut en de jurist.”
Ras is sinds zijn studie geïnteresseerd in wat toen nog rechtsinformatica heette. “We kijken naar
softwaretoepassingen voor het recht, hoe we het recht kunnen automatiseren. Ons eigen legal tech-team volgt ook constant de wereldwijde ontwikkelingen in juridische software, om te kijken wat een jurist daarmee kan.”
ICTRecht heeft inmiddels 120 medewerkers en levert zijn diensten aan zowel startups als corporates. De diensten die het bedrijf aanbiedt variëren van juridisch advies over IT- en privacyrecht en cybersecurity, het opstellen van algemene voorwaarden als bedrijfsjuridische dienstverlening, detachering, werving en selectie en eveneens een eigen academy. Net als aan Legadex en Legal Manager kunnen bedrijven hun juridisch administratieve werk outsourcen aan ICTRecht.
Handjes voor bulkwerk
Ook Ras noemt legal entity management en privacymanagement als diensten. “Het grootste probleem van veel klanten is de werkdruk, in combinatie met een tekort aan mensen.” Ook al automatiseert ICTRecht veel, ook déze serviceprovider levert handjes voor het bulkwerk (zoals het screenen van standaardcontracten), want ook hun klanten willen het standaard juridische werk liever niet zelf doen.
Nog duidelijker dan zijn concurrenten legt Ras de nadruk op de eigen automatisering, zoals: “De sales-afdeling van een groot bedrijf werkt vaak met NDA’s, geheimhoudingsbedingen, maar die blijven uiteindelijk op een hoek van het bureau van de jurist liggen. Dat gaan mensen dan zelf doen als je niet uitkijkt. Daarom hebben we een tool ontwikkeld, NDA Lynn, een robot die NDA’s kan reviewen, zodat sales er zelf mee aan de slag kan. Dat scheelt henzelf en de collega’s van de legal-afdeling een hoop werk.”
Ras en collega’s ontwikkelden ook het legal tech-platform Juriblox, en ze werken aan software voor documentgeneratie, het sneller zoeken van jurisprudentie, een reorganisatietool en tooling die huurovereenkomsten vergelijkt.
Bulkwerk
Advies, ook wel legal consultancy genoemd, leveren alle serviceproviders ook. Al is het maar om de concurrentie van de ‘Big Four’-accountantskantoren voor te blijven, die zich ook beroepen op hun
projectmanagement- en legal tech-oplossingen voor de juridische markt.
Waar Prakke stelt dat ze dit soort werk efficiënter en goedkoper doen dan advocatenkantoren, vult Ras aan hoe ze ook concurreren met advocaten door het ontwikkelen van software. “Iedere advocaat moet geautomatiseerde oplossingen voor het bulkwerk bieden, of ze dat nou zelf doen, of samen met een andere partij. Alternative serviceproviders kunnen dit soort werk namelijk echt beter en goedkoper, en de klanten van een advocaat pikken het niet meer als die daar geen tech-oplossingen voor hebben.”
De alternatieve juridische dienstverleners zijn optimistisch over hun eigen groeikansen. Een verdubbeling van hun omzet en aantal medewerkers in de komende drie jaar zien ze zeker zitten. Ras: “Iedere maand starten bij ons drie of vier nieuwe mensen. Die willen hier werken vanwege de innovaties die we doorvoeren, de vrijheid om zelf te ondernemen en om te kiezen waar je werkt. Qua cultuur zijn we meer een techbedrijf dan een juridisch kantoor. Onze CFO gaat een paar maanden vanaf zijn boot werken en er zijn net vier collega’s terug uit Barcelona, waar ze een tijd gewerkt hebben.”
Steile leercurve
Voor de medewerkers van Legadex gelden de afwisseling en de steile leercurve als aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden, weet Van Daele: “We werken het liefst met vaste contracten zodat we echt kunnen investeren in opleiding. Zo kunnen onze mensen snel ervaring opdoen bij de vele verschillende bedrijven en bedrijfstakken waarvoor we werken.”
Ook ‘new kid’ Prakke voorziet snelle groei: “We hebben in ruim drie jaar een bedrijf met 22 medewerkers opgezet, ik denk dat dit over twee jaar zeker het dubbele is. Als we eenmaal voor een klant werken, komen ze namelijk ook met andere vragen. Of we een dataroom kunnen inrichten, de privacy-informatie willen bijhouden: het werk waar een gemiddelde jurist geen zin in heeft, maar wat wel goed moet gebeuren. Daar hebben wij als het ware een lopende band voor ontwikkeld.”
Het idee dat de in-house jurist zo zonder werk komt te zitten, is echt niet waar, stelt Van Daele tot slot: “Nee, die is blij, als de praktische zaken op orde zijn, kan hij zijn rol binnen het bedrijf juist veel beter spelen en laten zien dat de juridische afdeling vooroploopt in innovatie en kwaliteit van dienstverlening. De no-brainers zijn onder controle, daar kan hij mee scoren.” Prakke: “Je moet het zien als preventive lawyering. Als je de juridische administratie op orde hebt, is de kans dat het misgaat kleiner. Je blijft nooit meer aan een contract vastzitten waar je vanaf wilt, omdat je de looptijd even niet scherp had.”