Staatssecretaris van Justitie Nebahat Albayrak (PvdA) toonde onlangs in de Tweede Kamer niet onder de indruk van de brandbrief van tien toonaangevende notariskantoren aan de KNB. De kwaliteit van het notariaat staat niet op het spel, vindt zij. Hun omzet daalt wel, maar dat is het logische gevolg van de economische crisis en – in bepaalde gevallen – gebrekkig ondernemerschap. “Eigenlijk hebben wij weinig mensen horen klagen over de marktwerking in goede tijden.”
SP-Kamerlid Arda Gerkens had de staatssecretaris om opheldering gevraagd naar aanleiding van de brandbrief van 30 september. Albayrak vindt dat burgers, bedrijven en notarissen de afgelopen tien jaar de vruchten hebben geplukt van lagere tarieven als gevolg van de marktwerking, en dat notarissen sinds de economische crisis ineens beginnen te klagen. “Tien jaar lang heeft het notariaat geprofiteerd van de marktwerking.” De winstmarges en het inkomen van notarissen zijn de afgelopen tien jaar volgens Albayrak “enorm” gestegen. “Eigenlijk hebben wij weinig mensen horen klagen over de marktwerking in goede tijden.”
“Nu is het anders”, vervolgde ze haar betoog. “Nu is er een economische crisis en zien wij een duidelijke volumeafname, met name op de huizenmarkt. Er is minder werk voor notarissen, dus gaan de inkomens van deze ondernemers inderdaad achteruit.” Albayrak wil niet aan minimumtarieven voor het notariaat.
Slechte ondernemers
Albayrak suggereerde dat de huidige problemen in het notariaat te wijten zijn aan een gebrek aan ondernemerschap. “Hebben deze ondernemers in goede tijd zo veel geld opzij gezet dat zij de klappen kunnen opvangen als het even tegenzit? Voor een aantal kantoren is het antwoord op deze vraag nee. Dat is echter een risico dat elke ondernemer in Nederland loopt.”
De kwaliteit van het notariaat leidt niet onder de marktwerking, stelde Albayrak onomwonden. “Daar hebben wij in 2005 onderzoek naar laten doen. Er is bijvoorbeeld gekeken hoe vaak fouten voorkwamen in de kadasters. Wij kunnen zeggen dat nu nog steeds de conclusie gerechtvaardigd is dat door de marktwerking, door de prijsontwikkeling, de kwaliteit niet onder druk staat.”
Albayrak zei dat de marktwerking niet kan worden teruggedraaid door vaste, hogere tarieven in te voeren, omdat de toegankelijkheid van het notariaat voor burgers dan niet langer gewaarborgd is.
Geld zat
Tot slot gaf Albayrak toe zich wel zorgen te maken om “de kwaliteitsontwikkeling van de producten, de akten en het passeren van de akten, alsook de derdengelden”. Maar, zei ze, het is niet zo dat “notarissen massaal een greep doen in de derdengeldenrekeningen”. “Ik kan zeggen dat 163 notarissen onder verscherpt toezicht staan; bij zeventien van hen is aantoonbaar iets aan de hand en in acht gevallen heeft het Bureau Financieel Toezicht besloten om de zaak bij de tuchtrechter aan te kaarten.”
“Van dat soort aantallen schrik ik niet. En als wij kijken om welke bedragen het gaat, schrik ik ook niet, voegde ze daaraan toe. De reden: het KNB-fonds waaruit klantentegoeden kunnen worden vergoed wanneer een notaris van de derdengeldenrekening snoept. “Ik kan vertellen dat daar vooralsnog genoeg geld in zit om de zaken die nu lopen, te dekken.”