Ook buiten de rechtszaal en boardroom nemen advocaten het woord. Ze performen op tv en sociale media. Waarom doen ze dit en wat willen ze ermee bereiken? Drie ervaringsdeskundigen praten je bij.
In het tv-programma Waar is mijn erfenis? hielp familie- en erfrechtadvocaat Joost Diks presentator Dennis van der Geest bij het oplossen van conflicten over nalatenschappen. Herinner je je Misdaad Advocaten nog, de realityserie rond zes strafpleiters? Een daarvan was Clarice Stenger, die je ook kunt kennen van RTL Boulevard. In dit entertainmentprogramma licht ze juridische of crime-gerelateerde onderwerpen toe. Iets wat haar amica, strafrechtadvocaat Natacha Harlequin, doet bij SBS.
Advocaten zijn niet meer weg te denken van tv. Kijk maar naar talkshows. Ze komen langs om eigen zaken uit te leggen. Of maatschappelijke ontwikkelingen te ondertitelen, zoals MeToo en de Toeslagenaffaire. Met de komst van sociale media zagen veel advocaten hun kans schoon. Vandaar dat ze zich nu profileren op kanalen als X, Instagram én YouTube, waar onder anderen slachtofferadvocaat Richard Korver zijn video’s deelt.
Advocaten zijn zó actief op sociale media dat PR-en marketingbedrijven hun pijlen op hen hebben gericht. Online strooien ze met tips om meer leads te generen en bieden ze advocaten hulp aan om te excelleren op sociale media. Advocaten gebruiken sociale media vooral om uit te leggen wat hun vak inhoudt en hun expertise te delen.
Klinkende namen onder deze lawfluencers zijn strafrechtadvocaat Leonie van der Grinten (Meester Leonie), arbeidsrechtadvocaat Marcia Geerts en strafpleiter Julia Mekkes. Mekkes dankt haar roem vooral aan Instagram en heeft een eigen manager om de groei van haar Insta-fame in goede banen te leiden.
Gretig als de meeste advocaten zijn, zoeken ze steeds naar nieuwe kanalen om zich te laten zien. Ze gaan (voorzichtig) op TikTok en lanceren podcasts. Op TikTok is onder anderen Stijn Blom (@arbeidsadvocaat.nl) met ruim 32.000 volgers een grote vis.
Razend populair is de prijswinnende podcast Napleiten, waarin misdaadjournalist Wouter Laumans en strafpleiter Christian Flokstra officieren van justitie en andere advocaten interviewen over zaken die ze nooit zullen vergeten.
Natacha Harlequin, een van de drie advocaten uit dit artikel, zou iets dergelijks graag op tv doen. Lees snel verder als je wilt weten wat de mediadromen van de andere twee meesters zijn én wat ze met hun mediaoptredens willen bereiken.
‘Nadat mijn zoon had gevraagd waarom er zo weinig zwarte mensen op tv waren, belde ik de redactie van Pauw’
Natacha Harlequin
strafrechtadvocaat bij Taekema Harlequin Advocaten in Den Haag
Vermomd als hert zat Natacha Harlequin in The Masked Singer. Ze zong en danste erop los. De strafpleiter wist naast haar juridische carrière een medialoopbaan op te bouwen. Harlequin krijgt nu regelmatig aanbiedingen uit die hoek.
“Het gaat me niet om de naamsbekendheid. Ik volg mijn gevoel, kijk of iets bij mij past en wat ik ermee kan bereiken. Ik word vrolijk van zingen en dansen. Als student zong ik in een band en stond ik in een amateurmusical. The Masked Singer past bij mij.”
Harlequin nam zelf het initiatief tot haar medialoopbaan. In 2017 vroeg ze aan de redactie van Pauw of ze af en toe mocht aanschuiven als strafrechtdeskundige. Dat deed ze nadat haar zoon had gevraagd waarom er zo weinig zwarte mensen op tv waren én omdat ze een stem miste. “Iemand die op een toegankelijkere manier, zonder overbodig jargon, een strafrechtelijk probleem kon duiden. Het recht is van iedereen, niet slechts van academici, dus moet iedereen het kunnen begrijpen.”
Crimedeskundige
Bij Pauw lukte het niet, maar wel bij talkshows als M, Op1 en De Wereld Draait Door. Daarnaast werd ze crimedeskundige bij Shownieuws. “Vaak is de strafzaak van een artiest het uitgangspunt. Ik bespreek de zaak en probeer kijkers een stapje verder te brengen. Ik leg bijvoorbeeld uit wat een reclasseringsmedewerker doet.”
Volgens haar is het aantal strafrechtelijke duiders gestegen, onder meer door podcasts. “Hierdoor is het strafrecht begrijpelijker geworden voor mensen die daarin zijn geïnteresseerd.”
Documentaireserie
Terwijl ze droomde van een interviewprogramma rond misdaad, ging Harlequin naar Suriname voor opnames van de documentaireserie Sporen van Slavernij. Ze is nazaat van een Schotse plantage-eigenaar die een relatie heeft gehad met haar tot slaaf gemaakte voormoeder; hielden ze van elkaar? De aflevering Twee kanten van de zweep zoomt daar onder meer op in.
“Veel verhalen van het trans-Atlantische slavernijverleden zijn verzwegen of onduidelijk. Met hulp van deskundigen en het productieteam hebben we een verhaal kunnen neerzetten en informatie kunnen verschaffen.”
Discriminatie en inclusie
In het debat over discriminatie en inclusie klinkt haar stem ook. Haar boodschap: “Je hoeft andermans pijn niet zelf te voelen, maar probeer er empathie voor op te brengen.”
Minder bekend is dat ze onder andere samenwerkt met een wereldwijd toonaangevend cosmeticamerk en drogisterijketen. “Mede daardoor heeft Kruidvat als eerste in Nederland nu ruim veertig tinten foundation. De kleuren van de Nederlandse bevolking zijn nu beter vertegenwoordigd in het aanbod.”
‘Om slachtoffers beter te positioneren, is draagvlak nodig. Media-aanwezigheid kan daarbij helpen’
Richard Korver
slachtofferadvocaat bij Richard Korver Advocaten in Amsterdam
Slachtoffers moeten dezelfde rechten krijgen als verdachten. Bij zedenzaken en geweldsmisdrijven is de inbreuk op de grondrechten van het slachtoffer dusdanig fors, dat je niet zomaar kunt zeggen: ‘Wij, vadertje Staat, gaan jouw belangen behartigen.’ Néé, het slachtoffer moet bijvoorbeeld ook hoger beroep kunnen instellen en getuigen kunnen ondervragen.”
Korver, die vooral faam geniet als slachtofferadvocaat, erkent dat de positie van slachtoffers is veranderd, maar vindt de verbeteringen ‘te traag’ gaan. “Om slachtoffers beter te positioneren, is draagvlak nodig. Je kunt dat creëren door mensen ervan te overtuigen waarom veranderingen nodig zijn. Daarbij kan media-aanwezigheid helpen.”
Beeldvorming rond slachtoffers
Korver zit in programma’s als Nieuwsuur en Jinek om bij te dragen aan de beeldvorming rond slachtoffers (The Voice-schandaal) of als dat het belang van een specifieke cliënt dient. Hij kreeg landelijke bekendheid door de Amsterdamse zedenzaak, waarin hij diverse ouders bijstond. In deze zaak zorgde hij er onder meer voor dat de ouders van de jeugdige slachtoffers spreekrecht kregen. “Het kan hebben geholpen dat ik me in de media over het een en ander heb opgewonden.”
Naar aanleiding van deze zaak schreef hij Recht van spreken, een boek met ruim zeventig aanbevelingen voor slachtofferrechten. “Ik heb het boek laten versturen aan alle kabinetsleden. Ruim de helft van mijn aanbevelingen is nu wet.”
Cultuurverandering
De advocaat, die ooit acteur wilde worden, strooit met filmpjes. Tussen alle vlogs op zijn YouTubekanaal staat zijn toespraak over racisme binnen de politie. In het Amsterdamse debatcentrum De Balie, ten overstaan van de korpsleiding, drong hij aan op ‘een cultuurverandering’. In het filmpje is te zien dat zijn woorden aankomen bij de vrouwelijke commissaris.
Met Iva Bicanic, klinisch psycholoog en hoofd van het Centrum Seksueel Geweld (CSG), heeft Korver filmpjes gemaakt voor ouders van kinderen die seksueel zijn misbruikt: wel of niet aangifte doen? Hoe zit het met de bewijsvoering? De vlogs op de CSG-site sluiten aan op Dicht bij huis, het boek dat hij eerder met Bicanic schreef. “Filmpjes zijn laagdrempeliger dan boeken, waardoor we meer ouders én kinderen kunnen bereiken. Ik hoor dat ouders naar aanleiding van de vlogs met een advocaat zijn gaan praten. Zo’n gesprek helpt om gefundeerde keuzes te maken.”
Andere bril
Korver voelt wel wat voor een tv-programma. “Elke vrijdagavond het nieuws van die week samenvatten, en dan elk item juridisch toelichten. Ik kan dan duidelijk maken hoeveel impact het recht op de samenleving heeft. Ik heb er veel lol in om mensen door een andere bril ergens naar te laten kijken.”
‘Ik hoop mijn volgers iets mee te geven over het strafproces en het gat tussen hen en de strafrechtadvocatuur verkleinen’’
Julia Mekkes
strafrechtadvocaat bij Mekkes Advocatuur in Amsterdam
Met de ruim 135.000 volgers die Julia Mekkes op Instagram heeft kun je een stad vullen. Mekkes verspreidt berichten en video’s over haar leven en werk als strafrechtadvocaat. Sinds kort maakt de ‘lawfluencer’ een podcast met Elle-hoofdredacteur Anke de Jong. Op Zogenaamd succesvol delen de vriendinnen hun ervaringen, successen, tips en blunders op werkgebied.
Mekkes zit zo’n zeven jaar op Instagram. Als rechtenstudente werkte ze al samen met ‘grote merken’ en postte ze onder meer over beleggen, verzorgingsproducten en voeding. Daarnaast verspreidde ze berichten over haar leven: huis, liefdesleven, vakantie, familie-events. “Ik post wat dicht bij mij ligt.” Dus toen ze besloot om strafrecht te gaan studeren en strafpleiter te worden, deelde ze dat ook. “Ik heb mijn volgers meegenomen in mijn carrièrestappen.”
Levenslang of huisarrest
Behalve dat ze uitlegt hoe je strafadvocaat wordt, vertelt ze bijvoorbeeld wat een levenslange gevangenisstraf of huisarrest inhoudt. Geregeld informeert ze haar volgers door middel van een quiz via Instagram Stories, bijvoorbeeld over hoeveel geld een gedetineerde maximaal op zijn PI-rekening mag hebben. “Ik vind het leuk om contact met hen te maken en een discussie op gang te brengen.”
Het populairst zijn de video’s die ze maakte over het leven in een jeugdinrichting en een ‘gewone’ gevangenis. “Instanties als de reclassering en de Dienst Justitiële Inrichtingen werken graag met mij. Via mijn filmpjes hopen ze onder andere nieuwe medewerkers aan te trekken.”
Miljoen views
Strafrecht is haar ‘passie’. Mekkes hoopt haar volgers iets mee te geven over het strafproces en wil het gat tussen hen en de strafrechtadvocatuur verkleinen. “Ik zit ook op TikTok. Met sommige posts haal ik een miljoen views. Best kicken!”
70 procent van haar werktijd stopt ze in juridisch werk, 30 procent in influencen. “Influencen is een stukje business’ naast de advocatuur.” Naar eigen zeggen heeft haar werk als influencer ‘deuren geopend’. Méér strafzaken, een comfortabel leven, een eigen column én een plek als strafrechtdeskundige in het Talpa-programma GoedNieuws Vandaag – inmiddels ter ziele.
Expeditie Robinson
“Ik zou graag vaker willen optreden als deskundige, maar zou bijvoorbeeld ook willen meedoen met tv-programma’s als Expeditie Robinson of Wie is de Mol. Ik houd namelijk van spelletjes.”
Van al haar media-optredens is ze het meest trots op de socialmediacampagne die ze belangeloos heeft gedaan voor SIRE. “Ik ben heel bang om dierbaren te verliezen. Samen met mijn vader heb ik iedereen opgeroepen om de dood niet te verzwijgen, maar erover te praten.”
Lees ook:
