Advocatenkantoren Höcker en NautaDutilh werkten nauw samen in de Urgenda-klimaatzaak. Met de uitspraak van de Hoge Raad van vrijdag – waarin Urgenda wederom gelijk heeft gekregen – is er ‘een juridisch precedent bewerkstelligd met wereldwijde impact’, aldus de kantoren in een gezamenlijk statement.
De Hoge Raad besliste vrijdag dat het rechterlijk bevel aan de Staat om de uitstoot van broeikasgassen door Nederland met tenminste 25% te verminderen voor het einde van 2020, in stand blijft. Deze eis is afkomstig van de stichting Urgenda, die op dit punt in 2015 en in 2018 al gelijk kreeg van rechtbank en gerechtshof. Het cassatieberoep dat de Staat had ingesteld, is hiermee door de Hoge Raad verworpen.
De Hoge Raad baseert zijn oordeel op het VN-Klimaatverdrag en op de rechtsplichten van de Staat tot bescherming van het leven en het welzijn van de Nederlandse burgers. Deze verplichtingen zijn verankerd in het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens (EVRM). Er bestaat internationale, wetenschappelijke consensus over de noodzaak dat ontwikkelde landen de uitstoot van broeikasgassen voor eind 2020 met tenminste 25% moeten zien te verminderen ten opzichte van 1990. Volgens de Hoge Raad heeft de Staat niet toegelicht waarom een lagere reductie ‘verantwoord is en nog kan leiden tot het ook door de Staat aanvaarde einddoel’.
De Hoge Raad oordeelt dan ook dat het hof heeft mogen beslissen dat de Staat verplicht is de reductie met 25% voor eind 2020 te behalen, ‘vanwege het risico van een gevaarlijke klimaatverandering die ook de ingezetenen van Nederland ernstig kan treffen in hun recht op leven en welzijn’.
Höcker en NautaDutilh stonden Urgenda op pro bono-basis bij in de cassatiezaak tegenover de Nederlandse staat. Zij bepleitten het fundamentele rechtsbeginsel dat de rechtspraak de taak heeft om de mensenrechten van de Nederlandse burger te beschermen tegen de gevaren van klimaatverandering. De uitspraak van de Hoge Raad bevestigt dit, aldus de kantoren.
“De Urgenda-zaak is de eerste zaak ter wereld waarin een nationale rechtbank een specifiek bevel heeft gegeven aan een staat,” stellen Höcker en NautaDutilh. “Het is ook de eerste zaak waarin mensenrechten de basis hebben gelegd voor een dergelijk bevel. […] Vanaf 2015 zijn er meerdere uitspraken in binnen- en buitenland geweest die verwezen naar de diverse uitspraken in deze zaak. Nederland loopt hierin dan ook voorop.”
‘Moedige rechters’
Koos van den Berg van Höcker Advocaten heeft Urgenda vanaf het begin bijgestaan in deze zaak. “Het aansprakelijkheidsrecht gaat over het afbakenen van ieders verantwoordelijkheden – ook die van de overheid – en het vaststellen van het gedrag dat wij van elkaar mogen eisen in het soort samenleving dat wij met elkaar willen zijn,” zegt hij naar aanleiding van de cassatiebeslissing. “Rechters kunnen het klimaatprobleem niet oplossen, maar moedige rechters kunnen politici wel bevelen hun verantwoordelijkheid te nemen als zij hun stilzitten niet kunnen rechtvaardigen met overtuigende zakelijke argumenten die steun vinden in de wet. Dat is met de uitspraak van de Hoge Raad opnieuw gebeurd. De hoogste rechter heeft bevestigd dat de Nederlandse overheid een eigen, individuele verantwoordelijkheid heeft voor het bijdragen aan een gevaarlijke klimaatverandering, en dat zij door haar eigen burgers op die verantwoordelijkheid kan worden aangesproken bij de rechter.”
Freerk Vermeulen was de leidend raadsman van het team van NautaDutilh voor Urgenda. “De rechters hebben aantoonbare feiten en risico’s diepgaand beoordeeld,” aldus de NautaDutilh-partner. “Zij hebben het onrechtmatig bevonden dat de Nederlandse staat hier onvoldoende naar handelt. Zij bieden daarmee rechtsbescherming aan de Nederlandse burger. Dat is een compliment aan de Nederlandse rechters. Datzelfde bewijs toont aan dat de komende vijf jaar allesbepalend zijn voor hoe de aarde er de komende 200 jaar zal uitzien. Timing is dan ook een cruciale en complicerende factor gebleken: 2020 nadert snel en de termijnen voor het indienen van de uitgebreide stukken en mondelinge pleidooien van deze zaak waren kort. Wij zijn dan ook ontzettend trots op de samenwerking met Urgenda en Höcker, en het prachtige en ook juridisch belangwekkende resultaat.”
Klik hier voor de uitspraak van de Hoge Raad van 20 december