Hoe ziet de skillset van de bedrijfsjurist van de 21e eeuw er uit? Een workshop op de jaarconferentie van de Association of Corporate Counsel Europe in Berlijn was gewijd aan de vaardigheden die de veeleisende omgeving van een legal department in staat stelt te overleven én waarde toe te voegen aan het bedrijf. “De skills zijn belangrijker dan de kennis.”
Door Juriaan Mensch
Wat moet de bedrijfsjurist vandaag de dag zijn? Jack-of-all-trades, Superlawyer, an instant expert, reageert de zaal direct. Eigenlijk is het niet een echte workshop die Marten Bezemer, Associate General Counsel EMEA at Plantronics voorzit. Hij doet niet alsof hij de wijsheid in pacht heeft, maar engageert de zaal direct met een aantal stellingen die hij achter zich projecteert.
Daar staat een kort rijtje met de past skills, van de bedrijfsjurist 1.0. Het zijn er maar drie: rechtendiploma, analytisch en logisch redeneren. Niet bepaald people skills. De rij eronder, voor de counsel van morgen, is langer en begint met Humor. “Iemand zonder humor wil ik niet in mijn team,” zegt Bezemer. Zijn lijst gaat verder met emotional intelligence, ethical, businessminded, project management skills, financial knowledge, accepts reponsibility, tech savvy én: easy to get along.
Van de bedrijfsjurist van morgen – of vandaag eigenlijk – wordt meer geëist, zoveel is duidelijk. Veelzeggend is dat ‘some type of legal education’ – expres in kleine lettertjes – helemaal onderaan staat, los van de lijst. “Dus de juridische bagage doet er toch steeds minder toe?” vraagt Bezemer retorisch. “Mee eens!” roepen enkelen. “De skills zijn belangrijker dan de content.”
Businessmind en financial skills
Vrijwel alle counsel kennen de advocatuur van binnenuit, andersom is dat meestal niet het geval. De aanwezigen zeggen dat ze juridisch absoluut van hetzelfde niveau willen zijn als de outside-counsel waar ze zaken mee doen. Men is daarentegen wel kritisch op juist die businessmind en finance skills van de advocaat. “Advocaten zouden veel betere zakenmensen zijn als ze verstand van cijfertjes zouden hebben,” stelt een counsel van Indiase komaf.
Bovenstaande skillset in ogenschouw genomen, is het niet verwonderlijk dat veel aanwezige bedrijfsjuristen soms ook ontevreden zijn over de studenten die vers van de rechtenfaculteiten vandaan komen.
Beste training
Wat is de beste manier om de groentjes te trainen, wil Bezemer weten. Is on the job het beste? De meeste lijken te vinden van wel. De Indiase counsel verhaalt over zijn “baptism by fire” zoals hij het noemt. Hij kreeg zijn opleiding door een koppeling aan een vrouwelijke powercounsel, en moest gelijk meedraaien. Hij is inmiddels zelf een volwassen counsel en gebruikt het buddyprogram, dat hém wegwijs maakte, nu met succes in zijn eigen legal department.
Anderen gebruiken speciale trainingsprogramma’s om hun juristen op te leiden naar het gewenste niveau. Job rotation, speciale modules om de het zakelijk instinct te vergroten. Hoe staat het met de opleidingsbudgetten, gaat dat per persoon, of is dat één bedrag voor de hele opleiding? Dat blijkt gemengd bij de afdelingen van de in-house juristen. Één bedrijfsjurist heeft zelfs helemaal geen budget en moet daar steeds voor vechten. Een ander zegt dat ze zich soms drie keer moet verontschuldigen als ze naar een evenement wil om haar kennis bij te spijkeren.
Dat het woord general vaak voor counsel staat wil niet zeggen dat de alleskunner altijd de beste is. Iemand neemt het aan het eind nog op voor de (in-house)advocaat met de 1.0 skills. “Je hebt business lawyers nodig, maar ook de specialist lawyers. Ze moeten wel allebei weten waar ze het over hebben en dat is de business.” Een belangrijke ‘skill’ wil deze jurist er daarom nog aan toegevoegd zien: nieuwsgierigheid. De zaal is het ermee eens: zo is de set compleet.