Het Duitse energiebedrijf RWE wil €9,3 miljard betalen voor het afgesplitste, commerciële bedrijf van Essent. De overdracht betekent volgens de voorzitter van Essent, Michiel Boersma, exact wat hij steeds had gewild, namelijk een belangrijke rol spelen in de Noord-Europese energiemarkt. Dat zal dan dus geschieden als onderdeel van een bedrijf waarover in Duitsland door de autoriteiten reeds is gezegd dat het, evenals zijn collega EON, een oligopolie vormt op de energiemarkt. Maar wij lijken wel gek geworden om een kroonjuweel de deur uit te doen voor een handvol zilverlingen.
Door Herman Plagge
De achterliggende oorzaken van de beoogde verkoop zijn genoegzaam bekend. D66-minister van Economische Zaken in het kabinet-Balkenende 2, Laurens Jan Brinkhorst, bewoog hemel en aarde om te bewerkstelligen dat Nederland als eerste – en voorlopig laatste – lidstaat zou overgaan tot de splitsing van de energiebedrijven in netbedrijven en commerciële verkoopbedrijven.
De argumentatie voor de splitsing is al even bekend: de mogelijkheid zou worden geschapen dat de commerciële bedrijven eenvoudiger zouden kunnen fuseren – lees: worden overgenomen – met collegae, al dan niet Nederlandse, wat tot lagere energieprijzen voor de consument zou leiden, redeneerde de minister.
Een tweede oorzaak voor de beoogde overdracht is al even bekend: de twee grote mannen van Essent en Nuon konden niet met elkaar door één deur en dus kwam er geen, door vele weldenkende landgenoten verwachte, en op voorhand gekoesterde fusie van de, voor Nederlandse begrippen, belangrijke en forse energiebedrijven. Maria van der Hoeven, nu minister van EZ, greep niet in, het afblazen van de fusie werd geaccepteerd. En dus kwam de weg vrij voor een overname door een buitenlands bedrijf.
In Duitsland is er weinig echte prijsconcurrentie, en dat zal in Nederland niet anders zijn als RWE de baas is over het afgesplitste deel van Essent. Dat wordt nog erger als ook Nuon, Eneco en Delta in handen van RWE of collega-bedrijven uit de Europese Unie vallen.
Zak geld
Maar ‘wij’ krijgen er wel een flinke zak geld voor, hoorde ik gisteravond een gedeputeerde van de provincie Noord-Brabant – de grootste aandeelhouder van Essent – op RTL 4 verheugd vertellen. Zij wist al precies te vertellen wat er met het geld moet gebeuren. Dat het geld een eenmalige bate is en er daarna nimmer meer interessante dividenden binnenkomen, vertelde zij niet.
Vaststaat dat die zak geld dus niet aan de consument ten goede zal komen. Volgens Boersma – in zijn persconferentie – moet de consument er bovendien niet op rekenen dat hij van lagere energieprijzen zal kunnen genieten als Essent, onder eigen naam, deel uitmaakt van RWE.
Volgende overnames van Nederlandse nutsbedrijven zouden al voor de deur staan. Ook zou de minister van EZ het niet zo erg vinden als de af te splitsen netwerkbedrijven, waarin de leidingnetten vallen, een zeer lage kapitaaldekking houden en de aandeelhouders, provincies en gemeentes, die dekking maar moeten aanvullen en/of genoegen moeten nemen met geen of nauwelijks dividend.
Zijn we echt gek aan het worden? Onze uitstekende nutsbedrijven in handen brengen van Duitse of Franse (staats)bedrijven zonder dat de consument er een cent beter van wordt? Zo’n zak geld is natuurlijk aanlokkelijk maar getuigt niet van visie.
Mr.H.G.J.E. Plagge juridisch adviseur van bedrijven en gespecialiseerd in mededingingsrecht.
Bovenstaand artikel verscheen 14 januari 2009 in Het Financieele Dagblad.