Er wordt veel geschreven over de nieuwe Dodd-Frank Wall Street Reform and Consumer Protection Act, die (onder andere) Amerikaanse klokkenluiders grote beloningen in het vooruitzicht stellen als ze ernstige misstanden binnen hun bedrijf aan de kaak stellen. Het geval wil dat er onlangs een geruchtmakende rechtszaak speelde in Minesota, met een bedrijfsjurist-whistleblower in de hoofdrol: Brian Kidwell van Sybaritic werd ontslagen, nadat hij intern aan de bel trok over oneerlijke handelspraktijken. Het Minisota Supreme Court geeft hem na vier jaar juridische strijd ongelijk: hij deed simpelweg wat hij moest doen.
Sybaritic maakt chirugische lasers en apparatuur voor gezondheidscentra. Het bedrijf was verwikkeld in een strijd over intellectuele eigendomsrechten met een concurrent uit Estland, en volgens Kidwell probeerden werknemers van zijn bedrijf e-mails met belastende informatie te verdonkeremanen. Hij stelde het intern aan de orde, en werd drie weken later ontslagen.
Kidwell spande een zaak aan. In eerste instantie kreeg hij een schadevergoeding van 197.000 dollar toegewezen voor zijn (onrechtmatige) ontslag, maar het hof maakte dat ongedaan. Kidwell had gedaan wat hij moest doen als bedrijfsjurist, namelijk illegale praktijken aan het licht brengen. Sybaritic stelde in de procedures overigens dat Kidwell niet was ontslagen vanwege het klokkenluiden, maar om andere redenen. “He had some performance issues,” aldus advocaat Bradley Lindeman van het bedrijf. Het Supreme Court heeft nu met een 4-3 meerderheid besloten dat de beslissing van het hof de juiste is.
Diezelfde advocaat stelt wel de fundamentele vraag aan de orde: “What do you do as an attorney? You fulfill your obligations to your client. The whistleblower act comes into play when the attorney is engaging in conduct beyond the scope for which the attorney was hired.” Lindeman wijst er verder op dat de advocaten in dienstbetrekking anders een status aparte zouden krijgen binnen het bedrijf.
Drie benaderingen
Volgens C. Evan Stewart, partner bij een advocatenkantoor, zijn er op statelijk niveau in de Verenigde Staten drie verschillende benaderingen inzake de kwestie van de in-house lawyer annex klokkenluider. In sommige staten, zoals Illinois, kunnen advocaten in dienstbetrekking helemaal niet opkomen tegen hun ontslag als gevolg van klokkenluiden. “Under this traditional school of thought, in-house lawyers are simply doing their professional duty when they expose illegality and cannot sue if they are later fired.”
Andere staten nemen een tussenpositie in: daar kunnen advocaten in dienstbetrekking opkomen tegen hun ontslag, maar ze mogen zich daarbij niet beroepen op materiaal dat onder de geheimhoudingsplicht valt (client-attorney privilige). Stewart: “You are going to have a hard time proving your case.”
Tot slot zijn er staten als Californië, waar de advocaat in dienstbetrekking zich kan verzetten tegen ontslag en zich daarbij ook mag beroepen op gepriviligieerde documenten. Het blootleggen van misstanden wordt in deze staten belangrijker geacht dan de geheimhoudingsplicht. De rechter zal hierbij wel gebruik maken van zittingen achter gesloten deuren en het afnemen geheime verklaringen. Stewart is kritisch over de laatste benadering. “It is ‘black letter’ law that the attorney-client privilige is owned exlusively bij the client and can only be waived by the client.”
In de vorige editie van Bedrijfenjurist schreven we over de Amerikaanse verbazing over de AkzoNobel-zaak en de verwarrende situatie in Europa voor wat betreft de privilieges van de advocaat in dienstbetrekking. Uit bovenstaande artikel blijkt dat de juridische positie van de in-house lawyer in de VS, althans ten aanzien van klokkenluiden, ook verre van eenduidig is. Care to comment? Reageer op LinkedIn, de groep Dutch Legal Counsels