Hans Eskens, notaris bij Actus Notarissen en bestuurslid van de KNB, is het niet eens met de uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam dat hij en een collega het provisieverbod hebben overtreden. Volgens hem had de uitspraak net zo goed de andere kant op kunnen kantelen. “Het wordt heel moeilijk om aan productinnovatie te doen, als er teveel onduidelijkheid bestaat over wat er wel en niet mag,” aldus Eskens.
Actus Notarissen had tot medio 2007 een arrangement met Makelaarsland. Voor een bedrag van € 50.000 exclusief omzetbelasting, te betalen door Makelaarsland, stelde Actus Notarissen voor klanten van Makelaarsland koopaktes op. In totaal werden 3200 koopaktes – gratis voor de huizenkopers – opgesteld, hetgeen neerkomt op een vergoeding van € 16 per koopakte. Volgens het hof kan dit `niet worden beschouwd als een gangbare vergoeding voor het opstellen van een koopakte, zodat de conclusie moet zijn dat Actus Notarissen aan Makelaarsland in het kader van het arrangement een tegemoetkoming heeft gegeven in de vorm van een aanzienlijke korting (…)”. Volgens het hof is daarmee het provisieverbod overtreden.
Voor Actus Notarissen was de deal aantrekkelijk, omdat het bedrijf hoopte dat de huizenkopers hun leverings- en hypotheekaktes ook zouden laten opstellen door Actus. Maar op diezelfde grond verwerpt het hof de stelling van de notarissen dat het de kopers waren die profiteerden van de constructie, en niet Makelaarsland. Verder zouden Eskens en zijn collega ook hebben gehandeld in strijd met de Beleidsregel Adverteren, aangezien op de website van Makelaarsland was vermeld dat Actus de koopaktes zou opstellen.
Het hof acht de handelwijze van de notarissen “dermate laakbaar dat het opleggen van een maatregel passend en geboden is”. “Het Hof onderschrijft dat de grens tussen het ambt van notaris en het vrije ondernemerschap nog niet is uitgekristaliseerd, maar anders dan de kamer (van toezicht, red.) is het hof van oordeel dat het handelen van de notarissen met betrekking tot het arrangement, mede gelet op het structurele karakter daarvan, meer is dan alleen het aftasten van de grenzen tussen ambt en onderneming.”
Etalage
Volgens Eskens gebeurt het in de notariële praktijk veel vaker dat gratis producten worden aangeboden in de hoop dat cliënten vervolgens andere diensten afnemen. Dat is een normale bedrijfseconomische investering, stelt de notaris. In de voorwaarden stond verder uitdrukkelijk vermeld dat de cliënt niet verplicht is om de leverings- en hypotheekaktes bij Actus af te nemen, “aangezien de koper deze kosten zelf betaald”.
Eskens: “Ik vind dat deze uitspraak van het hof binnen het notariaat – en ook daarbuiten – uitgebreide disccusie verdient. Het is nu onduidelijk wat je als ondernemer-notaris wel en niet mag. Het wordt zo wel erg lastig om de bedrijfsvoering te moderniseren.”
Hans Eskens heeft binnen de KNB de portefeuille beroepsondersteuning, waaronder begrepen het overleg met garantie-instellingen in de bouw (SWK, Woningborg), het veilingbeleid, kadaster en overleg met het ministerie van Financiën. Volgens KNB-voorzitter Erna Kortlang kan Eskens gewoon in het bestuur blijven zitten, omdat de uitspraak van het gerechtshof geen betrekking heeft op zijn werk als bestuurder, zegt zij in Het Financieele Dagblad. (30 juli 2009)