Het platform Dutch Legal Tech verbindt sinds 2014 mensen, ideeën en organisaties die zijn toegespitst op technologische innovatie in de juridische sector. Oprichters Jeroen Zweers en Jelle van Veenen over hun platform en de status quo van legal tech in de polder.
Foto: Roel Dijkstra Fotografie
Legal techies Zweers (rechts op de foto) en Van Veenen (links op de foto) zijn inmiddels vertrouwde gezichten in hun scene. Zweers werkte eerder als innovatiegoeroe bij advocatenkantoren Dirkzwager en Kennedy Van der Laan, en is momenteel actief als zelfstandig adviseur. Van Veenen betrad de wereld van juridische innovatie als wetenschapper en entrepreneur, en is nu juist werkzaam als innovatiemanager in de advocatuur – bij Kennedy Van der Laan.
Dat is niet het enige wat veranderd is. Volgens de innovators stond de legal tech-markt jaren terug nog in de kinderschoenen. Van Veenen gaat terug in de tijd. “Als je zes, zeven jaar geleden een zin formuleerde met juridisch én tech erin, dan werd je uitgelachen. Dan had je ’t niet begrepen,” zegt hij. “Juristen geloofden vooral heel erg in zichzelf, en in hun faxmachines, en niet in vernieuwing. Ze hielden de deur dicht voor techondernemers.”
Legal tech rendez-vous
Zweers en Van Veenen besloten de mensen die wel heil zagen in innovatie samen te brengen. Een oproep volgde, en op 28 januari 2015 was de eerste Dutch Legal Tech-meeting een feit. Laagdrempelige bijeenkomsten, volgens de heren, waarbij de bezoekers simpelweg met elkaar kletsten over legal innovation, of luisterden naar een bevlogen, al even techlustige spreker. Deze informele ontmoetingen mondden uiteindelijk uit in een reeks goedbezochte meetups (tot honderd mensen) en tot heuse Legal Tech Startup Awards. Er bleken in de juridische sector kortom meer mensen rond te lopen met een onbeantwoorde innovatiedrift, op zoek naar nieuwe kruisbestuivingen.
Volgens Zweers ligt daar dan ook de kracht van Dutch Legal Tech: innovatie stimuleren door potentiële vernieuwers uit álle juridische sectoren met elkaar te verbinden. Hij is er dan ook trots op, op die diversiteit aan belangstellenden. “De advocatuur, de rechterlijke macht en het onderwijs praatten lange tijd onderling niet over innovatie, maar bij ons zijn die zuilen doorbroken. Een rechter, student, politieagent, startup-entrepreneur of voorzitter van de Raad van State: bij ons wisselen ze ervaringen uit.”
Van Veenen vult aan met een ander voorbeeld dat tot de verbeelding spreekt: “Op zo’n meeting komen bijvoorbeeld ook ondernemers van twee legal tech-initiatieven met elkaar in contact, die allebei iets doen met tijdschrijven. Daardoor zien ze mogelijk in dat ze complementair aan elkaar zijn, en dat ze wellicht sterker staan als ze samen de markt op zouden gaan.”
Verspreid het woord
Dutch Legal Tech probeert ook op andere manieren juridische innovatie te versnellen en de Nederlandse legal tech-scene op de kaart te zetten. “We zijn lid van allerlei denktanks en actief in het onderwijs – bij de kiem –; Jelle en ik verzorgen daar onder andere gastcolleges,” zegt Zweers. Hij is inmiddels ook vicepresident van de European Legal Tech Association (ELTA), een rol waarin hij de belangen van de Nederlandse legal tech-markt kan behartigen.
De eerdergenoemde Legal Tech Startup Awards liggen eveneens in het verlengde hiervan. Startups als Clocktimizer, Signrequest, en LeReTo vielen in het verleden in de prijzen. Zweers: “Ook met de awards geven we de Nederlandse legal tech-markt een podium. Vaak werd ons gevraagd wat de beste startups zijn in onze branche, en met deze prijzen geven we een soort kwaliteitsstempel aan een onderneming.” Volgens Zweers snijdt daarbij het mes aan twee kanten: de awards zijn voor de startups zelf de uitgelezen manier om in beeld te komen bij advocatenkantoren.
Dutch Legal Tech Map
In 2018 riepen Zweers en Van Veenen – om dezelfde redenen als voor de awards – de Dutch Legal Tech Map in het leven. De kaart schetst het ‘ecosysteem van juridische vernieuwing in Nederland’, volgens de heren. De gecategoriseerde visualisatie toont alle relevante partijen die zich serieus bezighouden met juridische innovatie, en op welk gebied zij actief zijn. “En dan de échte vernieuwers,” aldus Zweers. “De meer traditionele software-aanbieders die ook de juridische markt bedienen, de aanbieders van pakketten voor documentenmanagement bijvoorbeeld, staan er niet op. Enkel de tools die daadwerkelijk de praktijk vernieuwen.”
De Dutch Legal Tech Map is daarin niet de enige. Ook in bijvoorbeeld België en het Verenigd Koninkrijk helpen dit soort publicaties de legal tech-markt inzichtelijk maken. De kaarten hebben een sterk voorlichtende functie: advocatenkantoren en juridische afdelingen van bedrijven kunnen zien wat er op de markt wordt aangeboden en waarvoor het is bedoeld. Tegelijkertijd vormt de routekaart voor investeerders een totaaloverzicht van de juridische innovators in een land. Voor de legal tech-startups zelf is de kaart wederom een podium, net zoals de Dutch Legal Tech Awards.
Kanttekening bij gebruik
Zweers zet wel een kanttekening bij het gebruik van de map als routekaart naar een product: “Op de kaart ziet een potentiële klant in een oogopslag welke legal tech-tools er zijn voor welk probleem. De Dutch Legal Tech Map is dus nuttig voor een juridische afdeling of advocatenkantoor, maar biedt geen totaaloplossing. We dragen niet zelf de producten aan: we zijn niet de Wehkamp van legal tech. De map is slechts een inventarisatie: een eerste stap naar een bijpassend product. Voor de perfecte match moet de gebruiker zelf nog op onderzoek uit.”
In de toekomst gaat Dutch Legal Tech de kaart regelmatig onderhouden. Recent is de map geüpdatet, en dit zal voortaan elk half jaar gebeuren. Naar eigen zeggen zullen Van Veenen en Zweers daarbij onderzoeken en streng beoordelen welke partijen op de kaart passen. Mogelijk wordt de Dutch Legal Tech Map later ook interactiever, stellen de oprichters, bijvoorbeeld met een mogelijkheid om verschillende tools met elkaar te kunnen vergelijken.
Klassieke hype cycle
Ondanks de vele initiatieven van hun hand, vinden de Dutch Legal Tech-initiators dat de adoptie van tech en innovatie door advocaten, notarissen en juristen veel te langzaam ging. “Dat is inherent aan de juridische sector,” mompelt Zweers daarbij. Hoe is de stand van zaken dan nu, volgens de legal tech-specialisten?
Van Veenen denkt dat de legal tech-scene de ‘klassieke hype-cycle van Gartner’ volgt. “In het begin werden we ontvangen met hoongelach. Daarop volgde een fase waarin de believers – de mensen die niet meelachten – dachten dat alle juridische problemen met innovatie als sneeuw voor de zon zouden verdwijnen. Onvermijdelijk kwam daarna de fase van teleurstelling, want wat bleek; ook met legal tech vaag je niet alle problemen zomaar weg.”
Zweers vervolgt: “Innoveren is namelijk een vak; dat wordt vaak onderschat. Als een juridische afdeling of advocatenkantoor een probleem wil oplossen, moeten ze dit eerst goed in kaart brengen, wellicht met behulp van een expert. De oplossing kun je niet inkopen in de vorm van een tooltje.”
Dat besef dringt nu langzaam maar zeker ook door bij bedrijven en kantoren, en in die fase bevindt legal tech zich op dit moment, beweert Van Veenen: “De gedachte dat legal tech wel even de hele sector zal disrupten en alle problemen in een klap oplost, die is nu wel voorbij. Kantoren zijn nu serieus aan de slag met innovatie. De ambities en issues worden stap voor stap in kaart gebracht, en legal tech dient daarbij – indien mogelijk – als een soort gereedschap.”
De legal tech-goeroes menen tot slot dat juridische innovatie meer volwassen is geworden. Bovendien vragen de klanten van bijvoorbeeld de advocatuur om techoplossingen voor laagdrempelig juridisch werk – het zogenoemde commodity werk. Zij zijn steeds minder bereid hiervoor de hoge uurtarieven te betalen. “Toch staan we pas aan het begin,” aldus Zweers. “De adaptatie neemt toe, maar veel kantoren houden nog steeds de deuren dicht voor legal tech-ondernemingen. De producten zijn volwassener, maar het is nu tijd dat de kopers dat ook worden.”
Dit artikel is eerder gepubliceerd in het jongste nummer van Advocatie Magazine. Klik op de cover om het magazine te openen of ga naar de Magazine-pagina. Hier kunt u ook een gratis abonnement aanvragen.
