In deze rubriek leest u wat advocaten in hun vrije tijd doen. Voormalig acteur en theatermaker Jeroen Gunning is sinds 2016 strafrechtadvocaat. Cybercrime-zaken hebben zijn speciale interesse en hij heeft een zwak voor technologie. “Techniek is datgene in ons leven dat het dichtst bij magie komt.”
Wil Gerard Spong weten waar Rex is, dan hoeft hij maar op zijn smartphone te kijken. Zijn hond draagt namelijk een airtag, zodat hij altijd te traceren is. Dit apparaatje bungelt om Rex’ nek op aanraden van Jeroen Gunning.
Gunning heeft een zwak voor technologie. Zijn collega’s bij Spong Advocaten kloppen bij hem aan als hun telefoon niet optimaal werkt of ze een nieuwe harde schijf nodig hebben. Sinds hij op zijn zeventiende digitaal begon te filmen, verslindt hij in zijn vrije tijd artikelen over technologische ontwikkelingen: software-updates, de nieuwste gadgets, de sociale impact van kunstmatige intelligentie.
“Mijn opa was een van de eersten met een mobiele telefoon. Zelfs op hoge leeftijd was hij nog geïnteresseerd in technologie. Hopelijk blijft mijn geest ook heel lang zo flexibel dat ik de nieuwste ontwikkelingen kan bijbenen. Ik vind dat je altijd open moet staan voor nieuwe dingen. Niet alleen op technologisch gebied, maar in het algemeen. Nieuwsgierigheid is mijn levensinstelling.”
Circus Treurdier
Dat bleek al na het vwo. Met een sociaal advocaat als moeder en een vader die behalve strafrechtadvocaat ook hoogleraar strafrecht en raadsheer-plaatsvervanger was, lag een rechtenstudie voor de hand. Maar Gunning sloeg een onbekende weg in en koos voor de Toneelacademie Maastricht. “Mijn grote voorbeeld was Pierre Bokma, Nederlands grootste toneelacteur.”
Na zijn afstuderen werkte hij als acteur en maakte hij ‘absurdistisch muziektheater’ met Circus Treurdier, het theatergezelschap dat hij met bevriende collega’s oprichtte. Na drie ‘heel leuke jaren’ begon het te kriebelen; Gunning miste het analytische en cerebrale. Hij ging alsnog rechten studeren en startte in 2016 als strafrechtadvocaat. “Voor leken heeft de rechtszaal een zekere theatraliteit: de toga’s, de vaste plekken. Maar het draait er om heel ander belangen dan op het toneel: we dienen de rechtsstaat. Een advocaat is géén acteur. Als ik iemand verdedig, ga ik echt geen toneelstukje opvoeren.”
Toch komt zijn toneelachtergrond ook nu nog van pas. “Ik heb geleerd om goed naar mensen te kijken en ben me heel bewust van hoe ik overkom. In mijn praktijk heb ik met veel verschillende mensen te maken. Om efficiënt te communiceren, moet je goed inschatten wie je tegenover je hebt. Ik pas me aan diegene aan als een kameleon.”
PGP-berichten
Zijn praktijk omvat ‘hardcore strafzaken’, van winkeldiefstal tot moordzaken. Binnen zijn rechtsgebied heeft hij een speciale interesse voor cybercrime-zaken, die hij tegenwoordig steeds vaker behandelt. Het kan dan gaan om ouderwetse misdaad met een digitaal randje, zoals tikkie-fraude, en om grotere cybercrime-casus, waaronder grootschalige DDoS-aanvallen om overheidssites plat te leggen.
De technologie sijpelt nog op een andere manier zijn praktijk in, namelijk via opsporingsmethoden en de vraag of bewijs al dan niet rechtmatig is verkregen. “De levens van mensen zijn steeds meer verweven geraakt met de digitale wereld, waardoor opsporingsdiensten steeds meer reden hebben om daarin te kijken. Door technologische ontwikkelingen lukt ze dat vaak ook. Lange tijd dachten criminelen dat zij onbespied konden communiceren via Pretty Good Privacy (PGP)-telefoons. Maar inmiddels lukt het de opsporing om toegang te krijgen tot de versleutelde en ongecensureerde berichten die ze via PGP-telefoons uitwisselen.”
“Een goudmijn voor opsporingsdiensten! Dat ze encrypties kunnen kraken en bij versleutelde informatie kunnen komen, is handig voor hen. Maar er zit een schaduwkant aan: het kan de privacy van onschuldige burgers raken. Mede om die te beschermen, zijn er opsporingsregels. En dat is maar goed ook. Je hebt altijd iets te beschermen, ook al zeg je dat je niets te verbergen hebt. Of het bewijs in al die zaken rechtmatig is verkregen, daar is wat mij betreft het laatste woord nog niet over gezegd.”
Betaalde internetdiensten
Volgens Gunning hoef je niet heel bèta te zijn om strafzaken met een technologisch tintje te doorgronden – dat is hij ook niet. “Je hoeft niet te programmeren of zo. Het helpt als je er affiniteit mee hebt, en niet bang bent voor technische termen.” Hij begrijpt dat niet iedereen zo van technologie houdt als hij. Maar toch kan hij er niet bij dat de rechtspraak pas onlangs heeft aangekondigd dat de fax er per 1 februari 2022 uitgaat. “Als iets illustratief is voor hoe ouderwets het er soms in de rechtspraak aan toegaat, dan is dát het wel. De meeste mensen die ik ken, hebben al zo’n 25 jaar geen fax meer gezien.”
Zelf heeft hij al sinds 2018 al zijn dossiers op een iPad. “Daardoor heb ik altijd alles bij de hand. Wil ik iets opzoeken, dan hoef ik geen honderden pagina’s door te bladeren maar vind ik het direct met de zoekfunctie. In mijn optiek zijn digitale dossiers veiliger dan papieren. De kans dat een papieren dossier in verkeerde handen komt is groter dan dat iemand zo toegewijd is dat hij bij mijn digitale bestanden kan komen. Encryptie, tweestapsverificatie, gezichtsherkenning. Je komt daar echt niet zomaar bij.”
Dat hij zijn privacy en die van zijn cliënten als een leeuw beschermt, blijkt ook uit het feit dat hij veel betaalde internetdiensten gebruikt. “Ik zeg altijd: there’s no such thing as a free lunch.” Privé stuurt hij versleutelde mails via een Zwitsers bedrijf. Voor hem geen WeTransfer om documenten te versturen, maar Tresorit. Hij doet niet aan googlen, welnéé. Gunning vindt zoekmachine DuckDuckGo ‘the way to go’. Hoewel hij liever Signal gebruikt, ontkomt hij niet aan WhatsApp, omdat de meeste cliënten dat nu eenmaal hebben. “Ik gebruik de zakelijke versie van WhatsApp. Als ik op vakantie ben, stel ik zowel op de mail als op de app mijn out-of-officefunctie aan. Dat is een manier om mijn vak een beetje leefbaar te houden.”
‘Slimme’ schakelaars
Technologie helpt hem niet alleen bij zijn werk. Ook privé ziet hij er de voordelen van. Op afstand kan hij zijn huisdeur openen, bijvoorbeeld voor een pakketbezorger. Vóór dat hij binnenkomt, is zijn huis al verwarmd. Komt hij binnen, dan floept het licht in de hal automatisch aan. “Mijn lichten zijn ingedeeld in verschillende lichtscenes. Als ik zit te lezen, wil ik ander licht dan wanneer ik borrel met vrienden. Met één druk op een knop heb ik het perfecte licht voor iedere setting.” Overal in huis kan hij naar muziek van streamingsdienst Apple Music luisteren. Heeft hij zin in een film, dan tovert hij eerst een kleine projector tevoorschijn en daarna een scherm van vijftig inch.
“Alle ‘slimme’ schakelaars in mijn huis zijn verstopt achter jaren dertig schakelaars. Met één druk op de knop gebeurt er iets technologisch moderns, terwijl je ‘gewoon’ op een ouderwetse schakelaar drukt. De beste techniek is techniek die je niet ziet. Techniek is datgene in ons leven dat het dichtst bij magie komt.”
Jeroen Gunning is advocaat bij Spong Advocaten in Amsterdam. Hij richt zich vooral op commune strafzaken en heeft een speciale interesse voor cybercrime-dossiers.
