Eindelijk zijn de nobele weledelgestrenge ook zeer belezen advocaten uit hun prachtige kantoren neergedaald om de gewone man mee te nemen in wat nu werkelijk belangrijke ontwikkelingen zijn in de wondere wereld van het recht. Nadat we verbaasd werden bevraagd wat we plots buiten deden, vertelden we – met hopeloos verouderde powerpointpresentaties – dat er werkelijk iets reusachtig belangrijks ging gebeuren waar iedereen beslist iets mee moest. En wel vóór de deadline.
Door Ewout Jansen, senior counsel Lean Lawyers en cabaretier
Ja die deadline; o jee, die kwam er aan. Bent u er al klaar voor? Het was reuze nodig dat we dat even uit kwamen leggen. ‘Uitleggen’ is misschien een iets te vriendelijke uitdrukking. Preciezer geformuleerd hebben we ons hele netwerk bedreigd met torenhoge boetes als niet onmiddellijk ons mysterieuze stappenplannen ingevoerd zou worden. Ook riepen we dat er een speciale ‘officier’ benoemd moest worden.
Het bangmaken verliep wonderwel. Alle kantoren deden mee. Zo kregen allerlei mensen het idee dat ze misschien toch echt wel iets moesten doen, want er ging iets gebeuren en iemand anders deed ook iets. De telefoons stonden roodgloeiend. Een makelaar belde en had al zijn medewerkers maar voor de zekerheid van de website gehaald en alle huizen ook. Je weet maar nooit. We deden er toe. We hadden alleen één probleem: we wisten niets van privacyrecht.
Ik had de pech dat ik niet helemaal geheim kon houden dat ik wel eens een privacy-cursus geef en me bij de Hoge Raad ook wel eens had beziggehouden met de – volgens een eminente voor het leven benoemde rechtsgeleerde – ‘kansloze onzin van de Wbp waar drie halve randdebielen in actief zijn en wat niet eens een eigen Tekst&Commentaar heeft’. Neeneenee stamelde ik dan. Het was allemaal best serieus te nemen en dat deeltje zit gewoon verstopt bij Telecommunicatie. ‘Telecommunicatie-recht? Kostelijk. Is dat ook al iets? Ik loop toch al een tijdje mee, maar Tekst & Commentaar Telecommunicatie? Hihi. Je verzint het niet. Echt iets voor de UvA.’ Het is maar goed dat niet iedereen bij de rechtsontwikkeling aanwezig is.
Een knappe vriendin, die ook vrolijk de hele wereld uitlegde dat er beslist iets stond te gebeuren, belde me dat ze de prachtklus had gekregen om alle privacy-tentamens alvast bij te werken naar ‘de’ AVG. Het was natuurlijk wel lopende het jaar; dus het oude kader moest ook goed gerekend worden. Voor deze ene keer zouden er twee antwoordmodellen komen. De onderwijsmanager van dienst had flink wat extra uren uitgetrokken; want het was natuurlijk een hele operatie.
Mijn vriendin had alleen één probleem. Hoe ze ook puzzelde; er was niets veranderd in de antwoorden. Ik stelde voor ’terug te koppelen’ dat het ’technisch beter was’ toch één model te doen en het ‘allemaal te integreren, ook gelet op de transitie als zodanig’. Dan kon je voor de vorm nog uitvragen dat er misschien boetes zouden komen; al waren die er eigenlijk ook al. ‘Jaja, maar er komt vaak niet zo veel van,’ zei mijn privacy-vriendin. Ik stelde voor dat laatste voortaan maar bij elk juridisch model-antwoord op te nemen.
Ze durfde de manager niet te bellen, maar maakte een korte mail met de gesuggereerde toverformules en het viel reuze mee. De onderwijsmanager had zich ‘natuurlijk niet met de professional willen bemoeien’. Het was maar ‘een suggestie geweest om adequaat in te spelen op de ontwikkelingen’. Boven het antwoordmodel staat nu: ‘Je mag ook AVG schrijven in plaats van Wbp.’ Jaha mensen. Laten we zorgen dat we er in hemelsnaam op tijd klaar voor zijn!
Zelfs de Telegraaf had gewaarschuwd: ‘Je verwerkt al persoonsgegevens wanneer je een bestand op je computer hebt met de e-mailadressen van je klanten. Dit betekent dat nagenoeg alle bedrijven in Nederland aan de slag zullen moeten om te voldoen aan de AVG.’ Maar ja, e-mailadressen waren altijd al persoonsgegevens. De Autoriteit zelf was ook de beroerdste niet. Op de website staat op kekke overzichten af en toe heel groot met hoofdletters ‘(NIEUW)’. Bijvoorbeeld: ‘Het recht om vergeten te worden (NIEUW)’.
Schuil onder je stoelen mensen; het komt er aan. Alleen – klein puntje – is dit al jaren vaste rechtspraak van het EHRM.
Een andere privacy-expert zei me dat er misschien in theorie dan wel niet zo veel veranderd was, maar dat het natuurlijk toch heel mooi was voor de handhaving, die misschien dan nu echt heus ging beginnen. ‘Vooral als je de artikel 29 werkgroep een beetje volgt, lijkt er toch echt wel iets te gaan gebeuren.’
De artikel 29 werkgroep. Juist ja. De ongecontroleerde privacy-ambtenaren aller landen verenigd in één orgaan, die dan lekker samen de hele dag ‘beleidsdocumenten’ maken waarin staat te lezen dat er binnenkort iets gaat gebeuren. En dat al sinds 1996.
Eigenlijk zijn die documenten inhoudelijk zo eng nog niet, maar wel een beetje griezelig is dat het allemaal wordt afgekondigd zonder de waarborgen die gelden voor rechtspraak of wetgeving. Weinig geruststellend is ook dat deze oncontroleerbare toezichthouders – na alle indrukwekkende vernieuwingen van de AVG – voortaan als ‘The European Data Protection Board’ door het leven zullen gaan. Eindelijk hebben we gewoon een verordening waarin oncontroleerbare ambtenaren officieel ons ‘bestuur’ zijn. Een beetje het Europa van nu; maar dan daadwerkelijk ingericht volgens de angstdromen van Thierry Baudet. Ach ja; het is gelukkig alleen maar op dat ene ‘kansloze’ rechtsgebiedje, en inhoudelijk valt het allemaal wel mee.
Inmiddels heeft onze wijze minister van rechtshandhaving alweer bekend gemaakt dat we natuurlijk heus niet echt gingen handhaven. Toch was de hele operatie een groot succes. Geen bedrijf dat door de heilzame werking van de AVG nog ongevraagd een onzinnig mailtje stuurt naar al zijn klanten. Regelgeving die minder opdringerige marketing beoogt, moet zelf immers ook opdringerig gemarket worden. Die anti-marketing regelgeving immers; die komt er aan en misschien zijn we er wel niet klaar voor.
Een gouden formule is geboren. Laten we de wetgever snel vragen elk jaar iets belangrijks van naam te veranderen. Dan schreeuwen we allemaal tegelijk dat er beslist binnenkort iets moet gebeuren. De onrechtmatige daad (NIEUW). Mensen, het komt er aan. Zorg dat je er klaar voor bent.