‘Niet janken!’ Kun je dat nog zeggen tegen jongere generaties in een tijdperk waarin iedereen het druk heeft, gestrest is of al tegen een burn-out aan hangt? Kan dus niet meer. Je moet mega-empathisch zijn, elke emotie registreren, nog dieper luisteren, de essentie zien zodat de jeugd altijd zichzelf kan zijn en volledig frictieloos door het leven kan.
Door Juriaan Mensch
Gewetensvraag: zou u als druk en goedlopend advocatenkantoor een toptalent aannemen, cum laude afgestudeerd, maar waarvan u weet dat die een puppy geknuffeld heeft tegen de examenstress? Ik niet. Kantoren zouden wat mij betreft een sneeuwvloktest moeten doen: ‘Hallo, ooit een puppy geknuffeld? Oh ja? Je hoort nog van ons…’
Daarnaast radicaal eerlijk zijn: ‘Kom je bij ons werken, dan ga je keihard aan de bak maar daar betalen we je goed voor. Je zult keuzes moeten maken en een deel van je sociale leven opofferen, want alles blijven doen geeft problemen. En sommige partners bij ons zijn lomp, want hun IQ ligt hoger dan het EQ. Ook hebben we een perfectionistische cultuur met weinig tolerantie voor het maken van fouten. De advocatuur is als topvoetbal, het is rennen en je krijgt af en toe een trap tegen je schenen. Meedoen is dat accepteren, daar zeik je dus niet over.’ Zoiets.
Eerlijk zijn kweekt respect, en zo help je iemand goed kiezen. Maar kantoren kunnen dat niet meer zeggen tegen de jongeren want hard werken is niet meer cool. Daar kwam Van Doorne achter met hun mislukte hustleporn-campagne. Andere kantoren zagen het. Sindsdien is men bang om eerlijk te zijn, want stel dat het jonge talent wegloopt naar de concurrent met knuffelkantoorimago waar de gewenste zelfactualisatie niet in gevaar lijkt te komen.
Een deel van de karakteristieken van de generaties Y, en de komende Z die nu zo’n beetje de werkvloer opgaat, mag best als pathologisch bestempeld worden. Het is niet slechts een ‘andere generatie’ maar ook het resultaat van een opvoeding waarbij de boodschap was dat je speciaal bent, je alles kan worden en doen – en wel nu. Het heeft een gebrek aan weerbaarheid en pijntolerantie tot gevolg gehad. Voor zover ik het kan inschatten is Gen Z nog erger. Die hebben hun eerste burn-out al op de lagere school te pakken omdat het vingerverven niet direct een Picasso opleverde.
Niet hun fout, maar als maatschappij zouden we moeten kappen met de uitwassen verder te normaliseren. Nog meer oog voor gevoelens en identiteit? Afschaffen, dat enge functioneringsgesprek? Zou wel eens traumatisch kunnen zijn. Op naar de totale eliminatie van ongemak, zodat de jeugd zich kan blijven voelen alsof het veilige ouderlijk nest nooit verlaten is. Het kweekt alleen maar nog slappere ruggegraatjes en zwakkere hoefjes waar men doorheen zakt bij het eerste zuchtje tegenwind.
Typisch reactionair Generatie X gelul weer, denkt u nu misschien. Maar ongemak, worstelen, falen, uitgedaagd worden, moeilijke keuzes maken en dingen opofferen is – mits er steun is – onmisbaar voor groei. Wat ontwikkeling drijft wordt ook wel optimaal conflict genoemd. Harvard psycholoog Robert Kegan somt optimaal conflict zo op:
‘The persistent experience of some frustration, dilemma, life puzzle, quandary or personal problem, that is perfectly designed to cause us to feel the limits of our current way of knowing in some sphere of our living that we care about.’
Dus er is een balans te herstellen: weg van het pamperen, naar meer radicale eerlijkheid en verantwoordelijkheid nemen en geven. Helpen de realiteit onder ogen te zien – omgaan met tegenslag, verlies van kansen en inzien dat je tijd hier op aarde kort is. Keuzes maken en opofferen horen erbij.
Naast empathie en beter oog voor elkaar hebben, moet er ruimte blijven om te zeggen dat je ‘niet moet zeuren’. Ook moet er ruimte blijven voor ongezouten feedback of schurende, misschien politiek incorrecte kantoorhumor. Emotionele intelligentie en empathie kun je alleen ontwikkelen als je ook weerbaarder wordt.
Haal je dat schurende eruit in de hoop dat mensen blijven, dan is het gedaan met groei en persoonlijke ontwikkeling. Dan blijft dat enorme talent een eeuwige high potential, voor altijd op zoek naar zichzelf in een knuffelkamer waar de puppy’s wel langzaam volwassen worden.