Belastingontduiking of belastingontwijking. Hele batterijen adviseurs denken goed betaald mee over de obscure scheidslijn die het verschil maakt. Als zodanig is dat helemaal geen nieuws. Zo schrijft Advocatie al enkele jaren over de mislukte belastingvlucht van Farm Frites oprichter Gerrit de Bruijne naar Curaçao. Hoogleraar financiële geografie Ewald Engelen van de Universiteit Amsterdam trok naar aanleiding van de Panama Papers in De Groene Amsterdammer desalniettemin stevig van leer.
Door Lucien Wopereis
‘Stuitend is de medeplichtigheid van in-en-in keurige beroepsgroepen als advocaten, fiscalisten, accountants en bankiers aan de Panama Papers, een roofoverval op burgers bij klaarlichte dag,’ aldus Engelen. Dan ben je dus hoogleraar financiële geografie, en dan doe je net alsof je zojuist heel erg schokkend nieuws hebt gehoord.
Daar komt bij dat er geen sprake is van een roofoverval, maar eerder van een permanente belastingoorlog van allen tegen allen, zoals fiscalist en filosoof Christiaan Vos mijns inziens terecht stelt in het Reformatorisch Dagblad. ‘Grote multinationals en superrijken shoppen in deze geglobaliseerde wereld naar hartenlust om als plaats van vestiging dát land te kiezen met de beste regels en de laagste belastingen.’
In advocatuurlijk Nederland is vooralsnog alleen Ploum Lodder Princen getroffen. Van de echte top geen spoor. Dat heeft er waarschijnlijk ook mee te maken dat Mossack Fonseca en Panama niet echt behoren tot het eerste echelon van fiscusfluisteraars.
In NRC riep hoogleraar Britta Böhler toch op tot advocatuurlijke bezinning, net als Juriaan Mensch op deze website. Jan Loorbach zou die kar moeten trekken, met zijn commissie die kijkt naar de Gedragsregels. Dat gaat ‘m niet worden, vrees ik. Zo’n woord Gedragsregel zegt eigenlijk al genoeg – toch een beetje Fatsoen moet je Doen -, nog daargelaten het feit dat de Orde onder aanvoering van Loorbach ook geen zin had om de rol van de advocatuur bij het ontstaan van de kredietcrisis eens kritisch onder de loep te nemen.
Minister Van der Steur kijkt intussen ook al heel hard de andere kant op. Onderzoek naar advocaten en notarissen naar aanleiding van de Panama Papers? Geen sprake van.
Daar zitten we dan. Een praktijk onthuld waarvan we al lang wisten dat die bestond. Her en der wat individuen en organisaties in het felle licht van de publiciteit. En de kijkersfile die langzaam maar zeker alweer oplost.