Onze minister – u weet vast wel welke topper ik bedoel – meldde dat de advocatuur alle kosten voor het tuchtrecht zelf moet gaan betalen, omdat het tuchtrecht primair in haar eigen belang is. Een financieel schokeffect levert dat niet op, want per advocaat stijgen de jaarlijkse kosten van het tuchtrecht met zo’n € 70,-, bijna € 1,2 miljoen in totaal. De advocatuur lapte deze kosten namelijk al lang grotendeels zelf. Ik wist dat niet. Nieuwsgierig als ik ben, ben ik eens gaan uitzoeken wat dat dan altijd al kostte, dat tuchtrecht.
Door Georg van Daal, advocaat te Den Haag
Daarvoor daalde ik af in de krochten van de financiële planning en verantwoording van de orde van advocaten. Dat panorama bood onverwachte zijsporen.
Van vroeger was ik gewend dat de financiën van de orde kort in de voor ieder toegankelijke jaarverslagen werden verantwoord. Dat is sinds 2014 niet meer zo. Sinds 2014 wordt zowel minder als meer financiële transparantie betracht door de orde. Minder, omdat in de publiek beschikbare jaarverslagen met geen woord meer wordt gerept over geld. Meer, omdat op het uitsluitend voor advocaten toegankelijke deel van de website van de orde alle vergaderstukken van het college van afgevaardigden staan.
Wie daarin goed zoekt, vindt zelfs de complete financiële jaarverslagen, plus de begroting 2016. In 2015 kostte het tuchtrecht de orde € 2.275.000, in 2014 € 2.030.000. Vreemd genoeg, ook al wist men blijkens de begroting 2016 dat de extra € 1,2 miljoen kosten voor het tuchtrecht eraan komen, begrootte men het tuchtrecht voor de jaren 2016-2018 wederom op ruim € 2 miljoen per jaar.
Toen ik zo de financiën van de orde over de jaren 2006-2015 langs liep, viel mij nog meer op.
In de vijf jaren 2006-2010 was het gemiddeld resultaat van de orde een verlies van € 18.000 per jaar. Da’s netjes, zou je denken. Een beroepsorganisatie bestaat niet om winst te genereren, en alle advocaten bij elkaar kunnen dergelijke verliesjes wel lijden, van wat nu neerkomt op een ruime euro per kop per jaar. Na 2010 trad echter een scherpe trendbreuk op. In de vijf jaren 2011-2015 maakte de orde van advocaten per jaar gemiddeld maar liefst € 1.236.400 winst.
Hoe komt dat nou, zo’n plotseling enorm verschil? En had men die winsten begroot? In het laatste geval had namelijk in die jaren de jaarlijkse hoofdelijke omslag per advocaat omlaag gekund. In de jaren 2006-2010 kwam de begroting ten opzichte van het resultaat gemiddeld € 5.000 per jaar te laag uit. Begroten konden ze bij de orde dus wel aardig, in die jaren.
In de jaren 2011-2015 schatte men echter in de begrotingen het resultaat gemiddeld het onwaarschijnlijk hoge bedrag van € 1.886.000 per jaar per te laag in. Had men bij de orde plots het begroten verleerd? Natuurlijk niet. Ik denk dat hier sprake is van bewust beleid van de orde. Bijvoorbeeld door in de begrotingen de kosten steeds grof te overschatten – met € 1,2 miljoen gemiddeld per jaar – en door andere mistastingen kon men verhullen dat de omslag per advocaat eigenlijk omlaag kon.
Ieder jaar werd zo een mooie winst gegenereerd, en die kon dan lekker de reserves in. Zo is het eigen vermogen van de orde gegroeid van € 2,4 miljoen in 2010 naar € 8,6 miljoen in 2015 (inclusief de bestemmingsreserve ‘toekomstige verliezen’). Waar is dat in hemelsnaam voor nodig, zo’n enorm eigen vermogen? Moeten tienduizenden badeendjes in lollige togaatjes worden bekostigd? Moeten de raad en het college met image coaches en kledingadviseurs een maandje naar Curaçao? We zullen het niet weten, want het wordt niet uitgelegd.
Gegeven hoe de begroting voor 2016, anders dan qua de naar de uitvoeringsorganisatie verschuivende uitgaven en inkomsten voor de beroepsopleiding, in lijn ligt met die voor de jaren 2011-2015 en dus een fors verlies projecteert, kunnen we uiteindelijk voor 2016 wel weer een gelijke winst als gemiddeld verwachten. En laat die gemiddelde ruime € 1,2 miljoen winst nou iets meer zijn dan de bijna € 1,2 miljoen die het tuchtrecht extra gaat kosten. Hoeft daarvoor de omslag voor 2017 alvast níet omhoog. En van die door hen bekostigde enorme reserves zouden de Nederlandse advocaten met zijn allen iets leuks moeten gaan doen.