Rechtszoekenden weten niet waar ze het zoeken moeten: hun problemen worden niet opgelost. Dat heet in goed Nederlands een gat in de markt, of eigenlijk beter: een krater.
Het werk ligt voor het oprapen voor ondernemende advocaten en andere dienstverleners in de juridische sector. En rechtszoekenden zitten om oplossingen te springen. Dit gaat niet over multinationals die hun belastingdruk willen verlagen, of een overname willen regelen, maar over gewone burgers en kleine bedrijven met urgente rechtsproblemen. Dat zijn echt enorme aantallen, blijkt uit cijfers van het Hague Institute for Innovation of Law (HiiL).
Rechtsproblemen
HiiL verzamelde data waaruit blijkt dat er in ons land jaarlijks 2,4 miljoen problemen zijn bij burgers, variërend van burenruzies, verlies van een baan, tot discriminatie of het beëindigen van een relatie, en nog ruim twintig categorieën van rechtsproblemen met hoge impact. Bij bedrijven met maximaal tien medewerkers zijn dat bijvoorbeeld problemen rond aansprakelijkheid, schade, milieuzaken, arbeidszaken en zaken over samenwerking met leveranciers en klanten.
Slechts een fractie daarvan wordt opgelost door rechtsdiensten, zoals HiiL de dienstverleners in de juridische sector noemt. Het idee dat de rechtsstaat niet zo best functioneert, is wel doorgedrongen door bijvoorbeeld de toeslagenaffaire, maar toch worden veel civiele rechtsproblemen in de media overschaduwd door nieuws rond criminaliteit, terwijl die een stuk minder voorkomen, zeggen de HiiL-cijfers.
Oplossingsvermogen neemt af
Het instituut becijfert dat een investering van een euro, achttien euro oplevert aan verhoogde productiviteit en verminderde transactiekosten, en de kwaliteit van leven zou er ook enorm van toenemen, wat ook vele miljarden waard is. Elke businesscase met zulke verwachtingen zou toch moeten leiden tot een hoop startups die graag deze krater in de markt willen opvullen. Het tegendeel blijkt het geval, want het gebruik van rechtsvoorzieningen die de overheid bekostigt of in stand houdt, loopt terug.
Zo is het oplossingsvermogen van rechtsproblemen in zijn geheel in tien jaar gezakt van zestig naar 39 procent en is tussen 2003 en 2019 het aandeel gerechtelijke procedures gezakt van zes naar drie procent en. Het idee dat mediation of hulp via een rechtsbijstandsverzekering dan toeneemt, blijkt niet uit de cijfers. Veel rechtszoekende gaan ‘doe-het-zelven’ of laten het erbij zitten. Uit de onderzoeken blijkt overigens wel dat als men een beroep doet op een juridische dienstverlener, de hulp goed wordt gewaardeerd.
Concrete oplossing
En toch zijn er maar weinig rechtsdiensten specifiek gericht op particulieren en kleine ondernemers, stelt HiiL. Waar ‘men’ behoefte aan heeft, is niet zozeer een oordeel (wie heeft hier schuld aan), maar veel meer een concrete oplossing. Reparatie, een geldbedrag, andere arbeidsomstandigheden, gerechtigheid, dat soort oplossingen. Dat lijken rechtsdiensten vaak maar slecht in te vullen, omdat die juist veelal gericht zijn oordelen. Daarmee beschouwen burgers en ondernemers het effect van de geboden rechtshulp niet positief: wat de rechtspraak en advocatuur aanbiedt, lost hun probleem niet op.
Je wordt juridisch probleemoplosser
Tsja, en dan kun je diep in de cijfers duiken, kijken of ze allemaal kloppen en waar ze vandaan komen, of je kunt de handen ineenslaan met een paar goede ondernemende confrères en aan de slag gaan. De urgentie onder burgers en (kleine) ondernemers is groot, de maatschappelijke winst enorm. Als de politiek dit oppakt begroot Justitie eindelijk ook echt geld voor innovatie, dus is er vast een potje voor de eerste plannen. En anders neem je wat risico, daar ben je toch ondernemer voor geworden? Wat je gaat doen? Je wordt juridisch probleemoplosser. Er liggen jaarlijks 2,4 miljoen problemen op je te wachten, dus aan de slag!
