Cliënten van Finnius zitten er jaarlijks om te springen: de in eigen huis gemaakte Vooruitblik. Een fors naslagwerk met alle voorziene ontwikkelingen en wetswijzigingen binnen het financieel toezichtrecht in het nieuwe jaar. “Het dwingt ons alles goed bij te houden.”
Finnius advocaten werd begin 2010 opgericht door twee partners. Inmiddels telt het kantoor tien advocaten, een ervaren juridisch medewerker en verschillende ondersteuners. Het team is gezamenlijk gespecialiseerd in alle gebieden van het financieel (toezicht)recht. Een rechtsgebied dat als geen ander doorlopend verandert en bijna dagelijks toeneemt in omvang en complexiteit, vertellen advocaat-partners Rosemarijn Labeur en Tim de Wit. Zij richten zich beide op advisering over toezichtregels aan onder anderen asset managers (zoals fondsbeheerders en vermogensbeheerders) en financiële dienstverleners zoals bemiddelaars en adviseurs.
“Toen ik achttien jaar geleden begon als advocaat, besloeg het financieel toezichtrecht vooral een paar Nederlandse sectorale wetten en een handvol Europese regels. Als specialist in het financieel toezichtrecht adviseerde je over alles,” zegt Labeur. “Inmiddels zijn er diverse deelgebieden en specialisaties bij gekomen. We hebben binnen ons kantoor mensen die zich specifiek bezighouden met bijvoorbeeld de regulering van betalen of beleggen, of het toezicht op banken. Er is natuurlijk overlap in onze kennis, maar er is hier geen advocaat meer die ‘alles’ kan.”
Al die specifieke kennis van de advocaten maakt Finnius een van de grootste zelfstandige Nederlandse advocatenkantoren met een enkele focus op het financieel toezichtrecht. Marktpartijen worden geadviseerd over het toezichtrecht, maar ook bijgestaan in procedures tegen voornamelijk de Nederlandse toezichthouders, DNB en de AFM. Labeur: “Qua omvang zijn we vergelijkbaar met soortgelijke secties binnen de grootste Zuidas-kantoren. Dankzij de stroom aan ontwikkelingen en nieuwe regelgeving blijven we groeien als kantoor; we hebben doorlopend vacatures.”
Het nauwgezet bijhouden van alle ontwikkelingen, van bijvoorbeeld nieuwe wetsvoorstellen vanuit Nederland of de Europese Unie tot richtsnoeren van de AFM, DNB of de Europese Centrale Bank, is derhalve een enorme uitdaging. “We houden dagelijks bij wat er allemaal verschijnt aan publicaties; zeker aan het einde van het jaar zit je zo aan enkele tientallen nieuwe stukken per dag,” vertelt De Wit. “Dat zijn vaak flinke documenten, waarvan de inhoud zomaar relevant kan zijn voor adviezen waar je op dat moment nog aan werkt, of waarover je snel cliënten moet inlichten. Zoiets kun je dus niet even laten liggen.”
De Vooruitblik
Dat vergt kortom veel discipline, geven de partners aan. Nu is de jaarlijkse Vooruitblik van Finnius niet bedacht als dwangmiddel voor de advocaten om de know how op peil te houden, maar dat effect heeft het werk aan de Vooruitblik tegelijkertijd wel. De eerste editie, in 2015, was nog heel dun, herinnert Labeur zich. “Een vodje eigenlijk, maar dat vonden we al prachtig. We bedachten begin december: laten we een nieuwsbrief maken over de veranderingen in de Wft. Een jaar later pakten we meer onderwerpen mee en droeg het hele team eraan bij. In het derde jaar begonnen cliënten er al naar te vragen (‘komt er weer een?’) en was een nieuwe traditie geboren.”
Tegenwoordig is de Vooruitblik zo veelomvattend dat het Finnius-team al in de nazomer begint met de voorbereidingen. Een Engelse vertaling is er inmiddels ook, en aan het eind van het jaar is er maandenlang hulp van een vormgever en redacteur. “We doen dit omdat we oprecht gepassioneerd zijn over het financieel toezichtrecht, al hebben we wel eens getwijfeld of we het moesten blijven doen,” geeft Labeur toe. “Het is immers een zwaar project naast het reguliere werk, en dat trekt een behoorlijke wissel op het team.”
“Maar onze cliënten waarderen het enorm; ze wachten er echt op om bijvoorbeeld de compliance-agenda voor het komende jaar te vullen of om nieuwe toezichtrisico’s scherp op het netvlies te krijgen,” vult De Wit aan. “Tegelijkertijd werkt het voor ons disciplinerend. Het dwingt je immers om alle ontwikkelingen goed te volgen. Zo is de Vooruitblik voor ons een soort intern kennismechanisme, dat ook nog eens goed is voor onze naamsbekendheid. Het bevestigt onze status van kenniskantoor.”
Trends voor 2022
Naast de uiteenlopende ontwikkelingen in de regelgeving voor specifieke marktpartijen, zoals banken of trustkantoren, zijn bepaalde sector-overkoepelende trends zichtbaar. Zo blijft in de nu verschenen Vooruitblik 2022 anti-witwasregelgeving een hot topic. “Naleving van anti-witwasregelgeving is de voornaamste focus van de toezichthouders en leeft daarom het meest in de bestuurskamers van diverse financiële marktpartijen,” zegt De Wit.
Voor de langere termijn worden er nieuwe voorstellen van de Europese Commissie verwacht, met het doel het toezicht op anti-witwasregelgeving weer anders in te richten. De Wit: “Men is van plan om verordeningen met rechtstreekse werking aan te nemen, zodat de regels niet hoeven te worden geïmplementeerd in nationaal recht. Dit moet een level playing field binnen de Europese Unie creëren, al zal dit allemaal nog wel even duren.”
Duurzaamheidsthema’s
Tegelijkertijd zien de Finnius-partners hoe de financiële sector de borst kan natmaken voor een golf aan nieuwe regels op het gebied van zowel duurzaamheid als cybersecurity. “De Europese Commissie heeft het in dit kader over een twin transition; enerzijds digitalisering en anderzijds verduurzaming van de hele samenleving, en dus ook van de financiële sector.” schetst Labeur.
Daarom moet ook de financiële markt aan de slag met duurzaamheidsthema’s en de verslaglegging hiervan, bijvoorbeeld van de reflectie op de vraag welke economische activiteiten wel of niet duurzaam zijn. “Marktpartijen moeten bijvoorbeeld op grond van de Sustainable Finance Disclosure Regulation en de Taxonomie Verordening vastleggen in hoeverre ze duurzaam opereren, bijvoorbeeld met hun producten of diensten, of binnen beleggingsportefeuilles; hoe duurzaam zijn die?” aldus De Wit. “Er gaan komend jaar aanvullende eisen gelden op dit vlak, en vanaf maart 2022 gaat de AFM actief handhaven op deze nieuwe transparantieregels. In dit kader moeten bedrijven ook aan niet-financiële verslaglegging gaan doen.”
Hierop voortbordurend vormen duurzaamheidsrisico’s en de beheersing hiervan een steeds belangrijker thema. “Dan hebben we het over aspecten of gevolgen van duurzaamheid die je bedrijfsvoering zouden kunnen bedreigen,” legt Labeur uit. “Stel bijvoorbeeld dat een bank een server heeft staan aan de oever van de Maas, die vaker kan overstromen door klimaatverandering. Dat is dan een groot risico om rekening mee te houden.”
“Of denk aan hypotheekverstrekking voor woningen in een wijk die onder NAP is gebouwd,” geeft De Wit als ander voorbeeld. “Moet een bank in de toekomst nog hypotheken verstrekken voor huizen waarbij het risico toeneemt dat ze op een dag letterlijk onder water komen te staan? Partijen moeten zulke risico’s actief onderdeel laten uitmaken van hun risicobeheerprocedures. Daarvoor is het in de eerste plaats noodzakelijk dat ze zulke risico’s goed begrijpen. Daarom hebben we over het thema duurzaamheid een special opgenomen in de Vooruitblik, omdat het relevant is voor alle partijen in de financiële wereld.”
Cybersecurity
Ook kijkt Finnius vooruit naar veranderende Europese richtlijnen op het gebied van cybersecurity, al zal er in 2022 nog weinig veranderen. “De regels voor cybersecurity zijn nu nog erg versnipperd per land; ze zijn opgelegd door de diverse lokale toezichthouders,” zegt Labeur. “Er liggen al enkele voorstellen voor één Europees beleid, zoals de Digital Operational Resilience Act, afgekort DORA. Op dit moment is de tekst nog niet uit onderhandeld. Wat DORA precies gaat brengen, is dus nog de vraag.”
Met zoveel grote ontwikkelingen die het financieel toezichtrecht raken, rijst de vraag of het niet te veel wordt, die enorme pakketten aan regels en richtlijnen waar financiële instellingen en marktpartijen aan moeten voldoen. Labeur vreest van wel: “Al die regelgeving is beslist belangrijk, dat ontken ik niet. Maar ik vraag me wel af of partijen zoveel regels nog op een betekenisvolle manier kunnen toepassen in hun dagelijkse praktijk. Zelfs voor grote ondernemingen met veel juridische kennis in huis is het soms te veel om allemaal te kunnen bevatten. Het zijn immers uiteindelijk mensen die al die regels moeten implementeren in de organisatie, en er is bijna niemand meer die nog het totaaloverzicht van alle relevante regelgeving heeft. Daar maak ik me persoonlijk wel eens zorgen over.”
Maar dat doet niet af aan de passie die alle teamleden van Finnius delen voor het financiële recht. “Ondanks dat dit rechtsgebied weliswaar steeds complexer wordt, zien wij het vooral als een uitdaging onze cliënten daarin dagelijks bij te staan, waarbij de Vooruitblik één van de manieren is waarop we een praktisch houvast willen bieden.”
De Finnius Vooruitblik 2022 is inmiddels verschenen en is (gratis) te downloaden via de kantoorwebsite. Er is ook een Engelstalige versie: de Outlook 2022 is hier te vinden.
