In het boek De Nieuwe Professional Service Firm geven drie ervaren adviseurs in accountancy, consultancy en advocatuur hun visie op het organiseren van dienstverlening. Die moet anders, vinden ze, de Gentlemen’s Club voldoet niet meer. Hun advies: zet een Professional Community op.
Door Erik Jan Bolsius
Slim, die titel: De nieuwe Professional Service Firm. Met het woord ‘nieuwe’ erin trek je altijd de aandacht van een nieuwsgierige doelgroep. De schrijvers Van der Mandele, Voberda en Wagenaar beloven iets te veel, want zo nieuw is de nieuwe firm die ze ontwerpen ook weer niet. Toch is het boek een aanrader voor advocatenkantoren die nadenken over hoe ze de komende tien jaar moeten doorkomen. Het zet zeker aan tot nadenken, inspireert en adviseert over nieuwe businessmodellen op basis van interviews en veel bronnen uit de advocatuur, accountancy en de adviespraktijk.
Iedere adviseur doet het: disruptie gebruiken als wake-up call: ‘Je vak verdwijnt, ICT neemt het over, klanten gaan het zelf doen, ze willen je uurtarief niet meer betalen’ en meer onheilstijdingen. Ook de auteurs van dit boek beginnen ermee, in maar liefst drie hoofdstukken. De disruptie komt uit alle hoeken: Millennials willen anders werken, ICT verandert het werk radicaal, mondialisering dwingt tot het over de grens kijken, en cliënten verlangen de beste prestaties tegen lagere kosten.
Voor de advocatuur onderbouwen de auteurs hun punt door naar het aantal faillissementen te verwijzen (meer dan 25 in de afgelopen 2 jaar) en te kijken naar wat er al is gebeurd in de accountancy. Voorspelling: er blijven drie tot vijf grote advocatenkantoren over, veel boutiques en een hoop kantoren in het midden, die moeten kiezen tussen tafellaken en servet.
Professional Community
Uitgebreid gaat het boek in op de huidige vorm van dienst verlenen, waarin archetypes als de Gentlemen’s Club, Corporate, Alliantie en Flexfirm een goede beschrijving zijn van de huidige advocatuur. Toch zijn die niet effectief genoeg meer in het leveren van hun diensten, zeggen de auteurs.
De Professional Community is de oplossing. De definitie daarvan: ‘een gemeenschap van zelfstandige firma’s die enerzijds hun eigen product/marktcombinaties handhaven, en anderzijds gecommitteerd zijn om met elkaar samen te werken en gezamenlijk te investeren in een gemeenschappelijke visie.’ Een eigen merk, identiteit en reputatie, een eigen cultuur en een krachtige leiding zijn essentieel voor deze nieuwe community, maar daarbinnen is de onafhankelijkheid van de leden maximaal.
Hoe je de Professional Community tot een succes maakt, wordt in het boek uitvoerig beschreven, al beschrijven de auteurs vooral de theorie en komen ze met slechts een enkel voorbeeld uit de advocatuur, het Amerikaanse Montage Legal Group. Om hun punt inzichtelijk te maken, hadden de auteurs wel een paar cases van huidige communities in de advocatuur kunnen uitdiepen (Netwerk Ondernemende Juristen, Netlaw, LegalTree, Omnius).
De beschreven succesfactoren van de community liggen voor de hand: lever voor cliënten aantrekkelijke diensten, zorg voor leuk en uitdagend werk voor de professionals die voor de community werken en zorg dat de deelnemende kantoren zelf een aantrekkelijk model hebben. En vooral: zorg dat de community goed functioneert. Hoe? Met sterk leiderschap, stellen de auteurs. Optimistisch, want de consultant die niet alleen vertelt, maar ook voor elkaar krijgt dat eigenwijze, slimme professionals zich (streng) laten leiden, moet nog geboren worden.
Strooien met clichés
In de hoofdstukken over organisatie en cultuur van de Professional Community gaat het boek uitgebreid in op essentiële onderwerpen voor het succes ervan. Makkelijk gezegd, maar regel het maar: er is een supercultuur nodig, bovenop de afzonderlijke cultuur van de deelnemende firma’s. Ook besteden ze aandacht aan de overgang van gentlemen’s club, of corporation naar een community. Wederom is essentieel dat er duidelijkheid en overeenstemming is over de missie en de businessmodellen en hoe de community wordt geleid. Een lange weg, voor menig advocatenkantoor te lang, zeker als de disruptie echt klaar staat om toe te slaan.
Het boek De Nieuwe Professional Service Firm is duidelijk geschreven door ervaren adviseurs, maar als consultant en onderzoeker stappen ze te makkelijk over praktische bezwaren heen. De auteurs strooien met clichés als ‘kennis is cruciaal voor de professional’, ‘we horen regelmatig dat cultuur strategie als ontbijt nuttigt’ en ‘het is beter het dak te repareren als de zon schijnt’. In zelfvoldane columns – of zijn het blogs? – beschrijft een van de auteurs (wie welk deel schrijft, wordt niet toegelicht) zichzelf als een nostalgische romanticus. Vermoeiend, die sfeer van ouwe-jongens-krentenbrood.
Advies: sla de columns over, en lees de hoofdstukken over organisatie en cultuur van de community twee keer. Daarmee maak je het verschil, als advocatenkantoor met vernieuwingsdrang. Maar dat mag eigenlijk geen nieuws heten.