Het is een zaak die in de Verenigde Staten met argusogen wordt gevolgd door bedrijfsjuristen: die van general counsel Howard Udell van farmaceut Purdue Frederick. De casus: Udell en zijn twee collega’s schikten een aanklacht wegens het verstrekken van misleidende informatie over de (verslavende) pijnstller Oxycontin. Als gevolg van de schikking mogen de drie echter gedurende twintig jaar geen zaken meer doen met federale zorginstanties, zoals Medicare. Terecht, of een te zware straf, zoals Udell cs stellen?
De uitsluiting van Udell van contact met de federale zorginstanties is gebaseerd op de federale doctrine van de responsible corporate officer. Het is de eerste keer dat die doctrine is toegepast bij werknemers van een groot bedrijf, vandaar ook de grote belangstelling voor de zaak van andere bedrijfsjuristen in de VS.
In mei 2007 gaf Purdue Frederick toe schuldig te zijn aan het verstrekken van de misleidende informatie over de pijnstiller. Purdue Frederick was daarmee automatisch uitgeloten van overheidsopdrachten. Het moederbedrijf Purdue Farma wist strafrechtelijke klachten en uitsluiting van overheidsopdrachten te voorkomen door te schikken voor een bedrag van 634,5 miljoen dollar.
Er werden plea deals gesloten met de twee directeuren en Udell. De laatste moest een boete betalen van 8 miljoen dollar. Ook kreeg hij een taakstraf. Als gevolg van deze schikking besloot het Department of Health and Human Services, op basis van de responsible corporate counsel-doctrine, dat Udell cs gedurende twintig jaar zouden worden ‘uitgesloten’ (debarred) van werk of opdrachten van federale zorginstanties. Bij de doctrine wordt uitgegaan van een soort risicoaansprakelijkheid: bedrijfsjuristen en directeuren die er niet in slagen om schending van regels inzake medicijnen op te sporen, te voorkomen of te corrigeren, zijn aansprakelijk, zonder bewijs of aangetoonde foute gedragingen van hun kant. Na een serie rechtszaken werd de termijn van twintig jaar teruggebracht naar twaalf.
Udell en zijn companen kwamen echter ook in het geweer tegen de uitsluiting van twaalf jaar. Volgens de drie is de straf te zwaar, omdat niet is aangetoond dat ze zelf iets verkeerd hebben gedaan. Ze vingen deze week echter bot: volgens rechter Ellen Segal Huvalle is de grondslag van de uitsluiting “ruimschoots onderbouwd met substantieel bewijs”. Ook is de twaalf jaar niet onredelijk: “Plaintiffs remain free to seek private employment at a company that does not rely on feredal or state funds,” aldus de rechter. Uddell en de directeuren gaan in hoger beroep: “We continue to believe that the government has exceeded its statutory powers in imposing exclusion,” aldus advocaat Jonathan Abram tegen Corporate Counsel.