In een serie artikelen besteden we aandacht aan het veranderende landschap van de juridische dienstverlening, vooral in relatie tot de advocatuur en bedrijfsjuristen. Rechtsbijstandverzekeraars, bedrijfsjuristen, Legal Process Outsourcing en gerechtsdeurwaarders passeerden al de revue. Hier het derde en laatste deel: differentiatie aan de onderkant van de markt en de aanstaande verhoging van de competentiegrens.
De Legadexen are here to stay. De Nederlandse advocatuur heeft van deze juridische dienstverleners op eigen bodem nog weinig concurrentie te duchten, helemaal al niet waar het om het high brow-werk gaat. Door hun steeds prominentere rol, dichtbij of zelfs in-house bij de cliënt, nemen ze wel een positie in die de externe advocaat mogelijk enigszins kan verdrukken waar het de cliëntrelatie betreft, en krijgen ze mogelijk zelfs een stem bij het bepalen wie er in de panels terecht komt.
De komst van deze nieuwe spelers aan de onderkant van de markt heeft inmiddels wel een significant drukkend effect op de leverage van de advocatenkantoren, nu het werk met lage specialisatie naar de euroshoppers met zijn paralegals gaat, of de LPO’s. Het traditionele piramidemodel komt zo steeds meer onder druk te staan, en nieuwe modellen verrijzen. Een voorbeeld daarvan is het in januari opgerichte Engelse Radiant Law: dat kantoor heeft geen associates meer in dienst. Het hand- en spanwerk onder het partnerniveau gaat volledig naar LPO Pangea3.
Cliënten zijn ook niet langer bereid te betalen voor de opleiding van de stagiair, in het verleden een grote ergernis voor de klanten van de advocatuur. Voor het zelfde bedrag hebben bedrijven een ervaren interimmer in huis, die een betere prijs-kwaliteit verhouding brengt dan een stagiair ooit kan leveren.
Er is dus duidelijk een differentiatie aan de gang voor dit werk aan de onderkant van de juridische markt, waarbij naast deze differentiatie nieuwe mengvormen en samenwerkingsverbanden tussen de know-how providers, LPO’s en advocatenkantoren ontstaan. Wie de gaten in de Nederlandse markt precies zal gaan opvullen, is nog geen uitgemaakte zaak. Misschien dat de advocatuur dat deels zelf zal doen. In Engeland nam een kantoor, Addleshaw Goddard LLP, zelf de rol van corporate housekeeper bij de cliënt op zich, om zo ook het kwalitatief hoogstaand werk naar zich toe te kunnen halen. Werk dat anders misschien naar de concurrent zou gaan. Verschillende vormen zijn dus mogelijk, maar dat vereist ook een herijking van de identiteit als advocatenkantoor.
Van concurrentie op adviesgebied voor het gespecialiseerde werk heeft de advocatuur weinig te duchten. Het is andersom meer zo dat de advocatuur toegenomen kennis van de businessprocessen van hun cliënten gebruikt, nu zelf de concurrentie aangaat en zich vaker begeeft op het terrein van bijvoorbeeld (ad hoc) strategy consultancy voor bedrijven in nood, of de Legal Process Outsourcing zelf verzorgt. Eversheds International en RESOR zijn hier voorbeelden van.
Verhoging competentiegrens
De verhoging van de competentiegrens van 5000 naar 25.000 euro (in consumentenkoopzaken zelfs tot 40.000 euro) werd eind 2010 uitgesteld naar 1 juli 2011. Geschat wordt dat ongeveer 19.000 zaken zouden verplaatsen van de sector civiel naar de kantonrechter, dus in 19.000 gevallen zou dan geen advocaat meer verplicht zijn.
Sommige bange advocaten hebben nog de vorige aanpassing van de competentiegrens in het geheugen staan. Die leidde tot een groot verlies van marktaandeel bij de advocatuur. Veel werk verdween naar allerhande andere juridische dienstverleners, zoals deurwaarders, rechtskundig adviseurs, rechtsbijstandverzekeraars. Als alle geschillen in het kader van consumentenkoop ook worden afgedaan zonder advocaat, zou dat wel eens grote gevolgen kunnen hebben voor de advocatuur, vreest men.
Wie staan er klaar om het gat te springen? Juristenclubs? Een claimclub als Consumentenclaim – met ongeveer dertig juristen in dienst – houdt nog een slag om de arm, maar noemt de verhoging potentieel interessant. Er wordt in aanloop naar de verhoging nog niet flink geworven onder juristen, wel worden stapels dossiers voorbereid waar de procesvoering straks in eigen huis voor kan worden gedaan. Het zou gaan om tienduizenden gevallen.